Dom Pod Królami, znany również jako pałac Daniłowiczowski, to zabytkowy obiekt o dużym znaczeniu historycznym, który znajduje się w stolicy Polski, Warszawie. Jego adres to ul. Hipotecznej 2.
W XVIII wieku budynek ten pełnił rolę siedziby Biblioteki Załuskich, co podkreśla jego kulturalne i edukacyjne funkcje tego okresu. Aktualnie, Dom Pod Królami jest również znany jako siedziba ZAiKS-u, co dowodzi jego dalszej roli w promowaniu kultury i sztuki w Polsce.
Opis
W roku 1621 na miejscu dzisiejszej budowli, Jan Mikołaj Daniłowicz zbudował malowniczą rezydencję, która była dumą magnackiego rodu. Niestety, w trakcie potopu szwedzkiego obiekt uległ zniszczeniu. Po kilku latach przeszedł w ręce jezuitów, a następnie trafił pod opiekę prymasa Teodora Potockiego.
W 1736 roku biskup Andrzej Stanisław Załuski nabył go i rozpoczął prace nad przystosowaniem budynku do nowych potrzeb. W 1742 roku rozpoczęły się roboty, które miały na celu dostosowanie obiektu do wymogów Biblioteki Załuskich; te prace trwały aż do 1754 roku. Zbiory książek zostały przeniesione do nowego gmachu już w 1745, a sama biblioteka otworzyła swoje podwoje w 1747.
Następnie w latach 1760–1762 budowla przeszła rozbudowę. W okresie 1794–1795 miała miejsce dramatyczna utrata zbiorów bibliotecznych, które, szacowane na około 300–500 tys. woluminów, zostały zrabowane przez Rosjan i wywiezione do Petersburga. Budynek popadał w ruinę, a jego stan pogorszył się m.in. na skutek pożaru w 1807.
Od początku XIX wieku obiekt był wielokrotnie modernizowany. Po roku 1821 dokonano przebudowy według projektu K. Gallego, przekształcając go w kamienicę mieszkalną. W 1900 roku rozebrano oficyny przed budynkiem, by umożliwić realizację ulicy Hipotecznej. Po 1944 roku, w wyniku upadku powstania warszawskiego, zniszczono pozostałości budowli, które uległy pożarowi z rąk Niemców.
Rewitalizacja obiektu miała miejsce w latach 1960–1962, a od roku 1962 pełni on rolę siedziby ZAiKS-u. Obiekt został wpisany do rejestru zabytków pod numerem 62 z dnia 1 lipca 1965 roku.
Przypisy
- a b Rejestr zabytków nieruchomych – Warszawa [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r. [dostęp 03.03.2020 r.]
- a b c d Dom pod Królami dawna Biblioteka Załuskich. Fundacja „Warszawa1939.pl”. [dostęp 03.03.2021 r.]
- Historia „Domu pod Królami”. ZAiKS. [dostęp 03.03.2021 r.]
- Kozłowski 1970, s. 102–103.
- Kozłowski 1970, s. 103.
- Krajewski 2001, s. 87.
- a b c d e f g Krajewski 2001, s. 88.
Pozostałe obiekty w kategorii "Kamienice i domy":
Dom Pod Syreną | Dom Wedla w Warszawie | Jamnik (budynek) | Igrek (budynek) | Kamienica Majera Wolanowskiego w Warszawie | Kamienica pod Gigantami w Warszawie | Kamienica Adolfa Witta przy ul. Emilii Plater 9/11 w Warszawie | Kamienica Andrzeja Strońskiego w Warszawie | Kamienica Balcerowska w Warszawie | Kamienica Bornbachów w Warszawie | Dom Paprockich w Warszawie | Dom Funkcjonalny | Młotek (budynek) | Kamienica Zalmana Nożyka w Warszawie | Kamienica Wolfa Gutgelda w Warszawie | Kamienica Stanisława Rostkowskiego w Warszawie | Kamienica przy ul. Strzeleckiej 8 w Warszawie | Kamienica Pod Chrystusem w Warszawie | Kamienica Krasińskich w Warszawie | Kamienica Judy Wielburskiego w WarszawieOceń: Dom Pod Królami w Warszawie