Tadeusz Kaczyński, urodzony 18 lutego 1932 roku w Warszawie, pozostawił po sobie niezatarte ślady w świecie muzyki. Jego tragiczna śmierć miała miejsce 10 września 1999 roku w malowniczej Dolinie Chochołowskiej, co wstrząsnęło środowiskiem artystycznym.
Był nie tylko założycielem i współtwórcą Filharmonii im. Romualda Traugutta, ale także znanym muzykologiem i krytykiem muzycznym. Jego pasja do muzyki przejawiała się zarówno w działalności pisarskiej, jak i w licznych wykładach oraz analizach dotyczących różnych aspektów sztuki muzycznej.
Kaczyński jest autorem wielu książek, które pozostają cennym źródłem wiedzy dla miłośników muzyki oraz badaczy jej historii.
Życiorys
Tadeusz Kaczyński pochodził z rodziny o polsko-ormiańskich korzeniach, w której jego babcia Helena była siostrą Kajetana Amirowicza, znanego proboszcza parafii ormiańsko-katolickiej w Śniatynie. W swojej edukacji wykazał się ogromnym talentem, kończąc studia muzykologiczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. Uczył się pod okiem wybitnych profesorów, takich jak prof. Józef W. Reiss, prof. Zdzisław Jachimecki oraz prof. Stefania Łobaczewska. W późniejszym czasie kształcił się w Paryżu pod okiem Oliviera Messiaena.
W latach 1956–1957 zajmował stanowisko redaktora muzycznego w Polskim Radiu, a od 1960 roku przez przeszło trzydzieści lat był aktywnym członkiem redakcji czasopisma „Ruch Muzyczny”. Pełnił również rolę przewodniczącego Sekcji Muzykologów w Związku Kompozytorów Polskich, a także brał udział w działalności Stowarzyszenia Polskich Artystów Muzyków. Działał w komisji repertuarowej na Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień”.
Kaczyński pozostawił po sobie znaczący dorobek w postaci licznych prac dotyczących kompozytorów XX wieku oraz polsko-francuskich relacji muzycznych. Wśród jego najważniejszych publikacji można wymienić „Rozmowy z Witoldem Lutosławskim” (1972, przetłumaczone na niemiecki w 1976 i angielski w 1984), „Messiaen” (1984) oraz „Andrzej Panufnik i jego muzyka” (1994). Był pionierem w polskiej muzykologii, jako pierwszy po II wojnie światowej przeprowadził wywiad z Aleksandrem Tansmanem, przybliżając polskiej opinii publicznej postać i twórczość tego osiadłego w Paryżu kompozytora.
W 1981 roku aktywnie uczestniczył w pracach Komisji Kultury NSZZ Solidarność regionu Mazowsze. W okresie stanu wojennego działał w Prymasowskim Komitecie Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności oraz ich Rodzinom.
Kaczyński był także założycielem, autorem scenariuszy i kierownikiem artystycznym Filharmonii im. Romualda Traugutta w Warszawie. Te pierwsze etapy działania filharmonii miały charakter nielegalny, gdyż powstała ona w trakcie stanu wojennego jako inicjatywa grupy artystów zajmującej się przypominaniem zapomnianych w PRL pieśni patriotycznych. Koncerty odbywały się w różnych kościołach Warszawy, w tym w kościele św. Jacka, Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny oraz św. Stanisława Kostki, a także w innych miastach.
Po 1989 roku działalność filharmonii rozszerzyła się, co zaowocowało występami w prestiżowych salach koncertowych, na festiwalach oraz poza granicami kraju. Za swoje zasługi, na wniosek Ministra Kultury i Sztuki, Tadeusz Kaczyński został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.
Wybrane publikacje
W zestawieniu przedstawiono wybrane publikacje Tadeusza Kaczyńskiego, które ukazały się na przestrzeni lat. Poniżej znajdują się tytuły związane z jego działalnością badawczą oraz artystyczną.
- Rozmowa z Aleksandrem Tansmanem, „Ruch Muzyczny” 1967, nr 12, s. 6–7,
- Dzieje sceniczne Halki, Kraków 1969,
- Młodzi kompozytorzy polscy w Paryżu w latach 1926–1950 a stosunki muzyczne polsko-francuskie, „Muzyka” 1972, nr 2, s. 106–127,
- Rozmowy z Witoldem Lutosławskim, Kraków 1972,
- Rozmowa z Aleksandrem Tansmanem, „Ruch Muzyczny” 1973, nr 20, s. 3–5,
- Rozmowa z Aleksandrem Tansmanem, „Ruch Muzyczny” 1974, nr 1, s. 11–13,
- Gespräche mit Witold Lutosławski, Leipzig 1976,
- Między Polską a Francją, „Ruch Muzyczny” 1977, nr 13, s. 6–7,
- Stowarzyszenie Młodych Muzyków Polaków w Paryżu, „Muzyka” 1978, nr 3, s. 5–15,
- Oliviera Messiaena „Kwartet na koniec świata”, „Muzyka” 1978, nr 4, s. 43–68,
- Messiaen, Kraków 1984,
- Conversations with Witold Lutoslawski, London 1984,
- Lutosławski, ou la conscience du compositeur [w:] Komponisten des 20. Jahrhunderts in der Paul Sacher Stiftung, red. Hans Jörg Jans, Felix Meyer, Ingrid Westen, Basel 1986,
- Andrzej Panufnik i jego muzyka, Warszawa 1994,
- Lutosławski. Życie i muzyka, Warszawa 1994,
- Lwów w muzyce polskiej, „Kamerton” 1996, nr 1/2, s. 2–6,
- Witold Lutosławski w świetle korespondencji. W drugą rocznicę śmierci, „Ruch Muzyczny” 1996, nr 3, s. 6–7,
- Niedoceniony przez swoich. W drugą rocznicę śmierci Witolda Lutosławskiego, „Tygodnik Powszechny” 1996, nr 8, s. 13,
- Trudny powrót. Piąta rocznica śmierci Andrzeja Panufnika, „Tygodnik Powszechny” 1996, nr 44, s. 14,
- Wizyta u Henriego Dutilleux, „Ruch Muzyczny” 1996, nr 8, s. 5–9,
- Tansman i jego czasy [rec.] Janusz Cegiełła, Dziecko szczęścia. Aleksander Tansman i jego czasy, T. 1–2, Łódź 1996, „Ruch Muzyczny” 1997, nr 2, s. 38–39,
- Tansman znów w Paryżu, „Ruch Muzyczny” 1998, nr 1, s. 12–14,
- Entre la Pologne et la France [w:] Hommage au compositeur Alexandre Tansman (1897–1986), red. Pierre Guillot, Paris 2000,
- Lutosławski nieznany, „Ruch Muzyczny” 2007, nr 3, s. 6–13,
- Konstytucja 3 Maja w pieśni i piosence [w:] Witaj, majowa jutrzenko. Konstytucja 3 Maja w pieśni i piosence, oprac. Adam Buszko, Warszawa 2014.
Dyskografia
Poniżej przedstawiamy dyskografię Tadeusza Kaczyńskiego, aktywnego twórcy w dziedzinie muzyki patriotycznej oraz pieśni historycznych.
- Kolędy patriotyczne, oprac. Tadeusz Kaczyński, wyd. Agencja Impresaryjna Cantus Krzysztof Kur, Filharmonia im. Romualda Traugutta, 1991,
- Pieśni Powstania Warszawskiego, oprac. Tadeusz Kaczyński, wyd. Agencja Impresaryjna Cantus Krzysztof Kur, Filharmonia im. Romualda Traugutta, 1994,
- My, Pierwsza Brygada. Pieśni legionowe i ułańskie, oprac. Tadeusz Kaczyński, wyd. Filharmonia im. Romualda Traugutta, 1998.
Przypisy
- a b c FundacjaF. Ormiańska FundacjaF., Aleja Tadeusza Kaczyńskiego polskiego patrioty o ormiańskich korzeniach [online], 2011 r.
- AnnaA. Iwanicka-Nijakowska AnnaA., Filharmonia im. Romualda Traugutta w Warszawie [online], 2006 r.
- TadeuszT. Kaczyński TadeuszT., Rozmowa z Aleksandrem Tansmanem, "Ruch Muzyczny" 12.1967 r.
- a b c KrzysztofK. Kur KrzysztofK., Tadeusz Kaczyński [online].
- Zginął Tadeusz Kaczyński. Dziennik Polski, 11.09.1999 r. [dostęp 22.02.2020 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Aniela Bogusławska | Aleksander Martin | Józef Urstein | Ryszard Gieryszewski | Jerzy Gruza | Muriel Kordowicz | Aleksander Sobiszewski (ur. 1962) | Zbigniew Zapała | Michał Halicz | Maciej Pietrzyk | Stefan Behr | Bernard Chmielarz | Michał Sołtan (wokalista) | Emilia Dankwa | Krzysztof Baculewski | Czesław Mroczek (aktor) | Marek Halter | Joanna Braun | Jakub Montewka (dyrygent) | Krzysztof Żurek (aktor)Oceń: Tadeusz Kaczyński