Marek Halter

---

Życiorys

Marek Halter, urodzony w Warszawie w rodzinie żydowskiej zajmującej się drukarstwem, przeszedł przez dramatyczne doświadczenia II wojny światowej. W 1940 roku, dzięki wsparciu polskich przyjaciół, zdołał uciec z warszawskiego getta wraz z rodzicami do Związku Radzieckiego. Spędzili tam całą wojnę, a potem, w Kokandzie w Uzbekistanie, Halter, aby przetrwać oraz zadbać o swoich chorych rodziców, zyskał przychylność miejscowych młodocianych chuliganów. W zamian za pokarm opowiadał im historie z dzieciństwa, czerpiąc głównie z Biblii oraz dzieł Aleksandra Dumasa.

Po wojnie, w 1946 roku, wrócił do Polski jako repatriant wraz z rodziną. Cztery lata później Halterowie podjęli decyzję o emigracji do Francji, gdzie osiedli w Paryżu. Tam rozpoczął studia na l’Ecole Nationale des Beaux Arts. Po ich ukończeniu pracował jako malarz i jego dzieła mogły być oglądane na różnych międzynarodowych wystawach. Zyski z jego twórczości zostały przeznaczone na utworzenie Międzynarodowego Komitetu ds. Pokoju na Bliskim Wschodzie, razem z Günterem Grassem, Elie Wieselem oraz Hannah Arendt; Halter jako przewodniczący kierował tym komitetem w latach 1967-1973. W tym okresie, wraz z żoną Clarą, redagował periodyk „Les Elements”, poruszający problemy Bliskiego Wschodu.

W latach 70. Halter zaangażował się w obronę praw człowieka oraz walkę przeciwko totalitaryzmowi. Wtedy to stanął na czele Instytutu Andrieja Sacharowa oraz Międzynarodowego Instytutu Kultury Żydowskiej, a także był jednym z inicjatorów organizacji SOS Rasizm. Jego działalność dostrzegalna była również poprzez działalność w Fundacji Abbé Pierre’a. Działa na rzecz dialogu polsko-żydowskiego, a jego prace ujawniły światu rolę, jaką odegrała Irena Sendlerowa. Halter wyeksponował również postawy polskich zakonnic, ratunujących żydowskie dzieci, a także zachował wspomnienia Jana Pawła II dotyczące Holocaustu.

Wyróżnił się jako jeden z pierwszych, którzy na Zachodzie wspierali „Solidarność”, pomagając w 1980 roku, przemycając do Gdańska nadajnik radiowy, który wykorzystał Lech Wałęsa do nawoływania do strajku. W 1991 roku zainicjował powstanie francuskiego college’u w Moskwie.

Halter jest aktywnym publicystą, regularnie publikującym swoje teksty w wielu renomowanych gazetach takich jak „Libération”, „Paris Match”, „Die Welt”, „El País”, „The Jerusalem Post”, „The Forward”, „La Repubblica”, „Expressen” i wielu innych.

Twórczość

Marek Halter zadebiutował w 1976 roku powieścią Le Fou et les rois. Jest autorem ponad dwudziestu książek, w tym powieści oraz esejów, w których centralnym tematem jest historia i przeznaczenie narodu żydowskiego. Każda z jego publikacji zawiera wątki związane z Polską, co podkreśla znaczenie, jakie nasz kraj odegrał w rozwoju kultury żydowskiej, a także heroizm Polaków w czasie II wojny światowej, kiedy to ratowali Żydów.

W swoim dorobku literackim Halter nieprzerwanie apeluje o pojednanie pomiędzy chrześcijanami a Żydami, oraz Arabami, przypominając, że wszyscy oni wywodzą się od jednego przodka – Abrahama. Motywem przewodnim jego twórczości jest pamięć, którą autor traktuje jako fundament wszelkiej wiedzy i ludzkich działań.

W Polsce ukazało się dotychczas kilka jego dzieł, wydawanych głównie przez Prószyński i S-ka, w tym:

• 2014: Kabalista z Pragi,
• 2011: Królowa Saby,
• 2008: Ewangelia według Marii, matki Jezusa,
• 2007: Lila,
• 2006: Sefora,
• 2005: Sara,
• 2003: Chazarski wiatr,
• 2001: Judaizm – opowieść dla moich chrześniaków,
• 1990: Synowie Abrahama,
• 1986: Pamięć Abrahama.

W jego bibliotece znajdują się także tytuły takie jak Wariat i Królowie, Mesjasz oraz Tajemnice Jerozolimy.

Odznaczenia

Marek Halter, znacząca postać w dziedzinie kultury, otrzymał szereg prestiżowych odznaczeń, które podkreślają jego wkład w promowanie tolerancji oraz dialogu między narodami.

• 21 marca 2008: Order Legii Honorowej IV klasy,
• 9 lutego 1989: Order Legii Honorowej V klasy.

W 2008 roku, w Paryżu, przyznano mu Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, wyróżnienie, które docenia jego wysiłki w kierunku szerzenia tolerancji między narodami, w szczególności dotyczące procesów pojednania polsko-żydowskiego.

Następnie, w 2013 roku, w Moskwie, odebrał nagrodę „Fiddler on the Roof”, która została przyznana przez Federację Gmin Żydowskich Rosji, co dodatkowo świadczy o jego znaczeniu jako ambasadora kultury i wspólnoty.

---

Oceń: Marek Halter

---