Marta Madejska, która przyszła na świat w 1987 roku w Warszawie, jest wybitną polską pisarką i redaktorką, znaną ze swojej pracy jako archiwistka społeczna oraz kwerendzistka. Jej twórczość koncentruje się głównie na historii mówionej oraz historii społecznej Polski.
Wśród jej osiągnięć warto wyróżnić książkę Aleja Włókniarek, która eksploruje historię robotnic przemysłu włókienniczego w Łodzi. Ta publikacja przyniosła jej uznanie i została nagrodzona literacką nagrodą Złoty Exlibris w 2018 roku. Ponadto, Marta zdobyła również nominacje do Nagrody Literackiej i Historycznej Identitas w 2022 roku.
W 2020 roku otrzymała stypendium w ramach Wyszehradzkich Rezydencji Literackich, co świadczy o jej uznaniu w środowisku literackim. Dodatkowo, była stypendystką Artystycznego Stypendium Prezydenta Miasta Łodzi oraz uczestniczyła w rezydencji artystycznej organizowanej przez Centrum Kultury Zamek w Poznaniu w 2021 roku.
Życiorys zawodowy
Marta Madejska, która zdobyła wykształcenie w I Liceum Ogólnokształcącym w Bytowie, kontynuowała swoją edukację, uzyskując tytuł licencjata oraz magistra na Uniwersytecie Łódzkim, na kierunku kulturoznawstwo. Jej aktywność zawodowa rozpoczęła się w 2010 roku, kiedy stała się członkinią Łódzkiego Stowarzyszenia Inicjatyw Miejskich Topografie. W tej roli skupiła się na projektach dotyczących archiwistyki społecznej oraz historii mówionej, a także pomogła w tworzeniu Cyfrowego Archiwum Łodzian Miastograf.pl.
W latach 2011–2013 angażowała się w organizację Regionalnego Kongresu Kultury w Łodzi oraz Kongresu Ruchów Miejskich. W tym samym okresie, wraz z amerykańską artystką Robin Levy, współtworzyła projekt Memory Project. Projekt ten dotyczył pamięci w Łodzi (Galeria Wschodnia) i Nowym Orleanie (Antenna Gallery). Ostatnia część tej inicjatywy miała miejsce w 2022 roku w Izraelu (Bardavid Museum), gdzie Madejska uczestniczyła jedynie pośrednio, współpracując z Vojislavem Radojičićiem nad pracą dźwiękową Nusia at the Crossroads, podsumowującą wcześniejsze etapy projektu.
W 2014 roku była felietonistką w „Dzienniku Łódzkim”, a w latach 2017-2019 sprawowała funkcję zastępczyni redaktorki naczelnej Łódzkiej Gazety Społecznej „Miasto Ł”. Jej praca została doceniona, w 2016 roku była nominowana do nagrody Stowarzyszenia Gazet Lokalnych Lokal Press w kategorii „wywiad i inne gatunki publicystyczne”. W okresie 2017–2020 pracowała również jako asystentka muzealna i kuratorka programu publicznego w Centrum Muzeologicznym Muzeum Sztuki w Łodzi. Jej związki z tą instytucją miały charakter zarówno wcześniejszych, jak i późniejszych współpracy.
Na potrzeby monografii Muzeum Sztuki Madejska badała historię oświaty muzealnej w czasach PRL. Była również inicjatorką projektu zbierania historii mówionych pod tytułem Opowiedzieć muzeum, którego owocem jest wydana w 2022 roku książka Proszę mówić dalej. Historia społeczna Muzeum Sztuki w Łodzi (wyd. Muzeum Sztuki w Łodzi). W realizacji tej publikacji wzięły udział znane polskie pisarki i pisarz, w tym Patrycja Dołowy, Olga Drenda, Olga Gitkiewicz oraz Marcin Wicha.
W 2019 roku jej książka Aleja Włókniarek doczekała się adaptacji scenicznej, której reżyserem był Tomasz Man. On również skomponował muzykę do spektaklu. Premiera miała miejsce podczas Festiwalu Dotknij Teatru w Łodzi, a przedstawienie stało się częścią stałego repertuaru Teatru Arlekin, skierowanego do widzów powyżej 16 roku życia. Kolejna adaptacja Alei Włókniarek, zatytułowana Tkaczki / Die Spinnerinnen, została stworzona przez aktorkę i reżyserkę Agnieszkę Salamon i zaprezentowana trzykrotnie w Wiedniu we wrześniu 2019 roku w ramach festiwalu Wienwoche: „Bitches&Witches”.
Wybrane publikacje
Książki
Wśród dzieł autorstwa Marty Madejskiej należy wymienić „Proszę mówić dalej. Historia społeczna, wydaną przez Muzeum Sztuki w Łodzi w 2022 roku. Współautorami książki są Patrycja Dołowy, Olga Drenda, Olga Gitkiewicz oraz Marcin Wicha, natomiast redaktorkami Marta Madejska, Agnieszka Pindera oraz Natalia Słaboń.
Drugim istotnym tytułem jest „Wielki przemysł, wielka cisza: Łódzkie zakłady przemysłowe 1945–2000”, która ukazała się nakładem Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego oraz Stowarzyszenia Topografie w 2020 roku. Pozycja ta doczekała się drugiego, poprawionego wydania w 2022 roku. Książkę wspólnie z Agatą Zysiak, Marcinem Szymańskim, Joanną Kocembą-Żebrowską, Wiesławą Różycką-Stasiak oraz Eweliną Kurkowską i Michałem Grudą przygotowano z dużym staraniem.
Warto również zwrócić uwagę na publikację „Aleja Włókniarek”, wydaną przez Wydawnictwo Czarne w Wołowcu w 2018 roku. Książka ta doczekała się drugiego, poprawionego wydania w roku 2019.
Artykuły i rozdziały
W kontekście artykułów należy podkreślić tekst „Troska, trwanie i słuchanie. Refleksje na marginesie dwunastu lat przygody z archiwistyką społeczną w Łodzi”, zamieszczony w Podręczniku dla archiwistów społecznych, redagowanym przez Małgorzatę Pankowską-Dowgiało i wydanym przez Centrum Archiwistyki Społecznej w Warszawie w 2023 roku.
Interesującą pozycją jest również artykuł „Fantomowe ciało klasy ludowej”, opublikowany w Dwutygodniku nr 362, w czerwcu 2023 roku oraz tekst „Maria Przedborska. Poetka z inspekcji pracy”, wydany w „Herito” nr 19/2019.
Kolejnym znaczącym artykułem jest „Symfonia z resztek”, opublikowany w „Widoku” nr 20/2018, jak również praca „Rozhisteryzowane dewotki pokonały Gierka”, która znalazła się w „Wysokich Obcasach” nr 6 (865) z 2015 roku.
Dodatkowo, Marta Madejska jest autorką rozdziału „Szesnaście minut wolnego czasu”, dotyczącego działań oświatowych Muzeum Sztuki w Łodzi w czasach PRL-u, zawartego w Muzeum Sztuki w Łodzi. Monografii, wydanej przez Muzeum Sztuki w Łodzi w 2014 roku.
Nie można też pominąć dzieła „Adolf/Eddi Rosner, Walentyn Parnak, Oleg Lundstrem. O nomadyzmie wschodnioeuropejskiego jazzu”, które ukazało się w zbiorze Migracje modernizmu, redagowanym przez Tomasza Majewskiego, Agnieszkę Rejniak-Majewską i Wiktora Marca, a opublikowanym przez Wydawnictwo Officyna w 2014 roku.
Warto również wskazać na artykuł „Łódź – studium przypadku”, zamieszczony w publikacji Miasto na żądanie – aktywizm, polityki miejskie, doświadczenia, redagowanej przez Łukasza Bukowieckiego, Magdalenę Obarską i Krzysztofa Stańczyka, wydanej przez Uniwersytet Warszawski w 2014 roku.
Kolejnymi interesującymi tekstami są „Odkrywanie, odczytywanie i organizowanie miasta”, a także jego anglojęzyczna wersja “Exploring, Reading and Organising the City, or An Ecological Experiment in Łódź”, zawarte w również w zbiorze Sztuka i przestrzeń publiczna, redagowanym przez Joannę Dominiczak, Katarzynę Wielebską i Annę Szynwelską, Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia, Gdańsk 2012.
Rozmowy
Ostatnim ważnym osiągnięciem jest rozmowa „Emocjonalne Standardy”, opublikowana w Dwutygodniku nr 370, w październiku 2023 roku, w której Marta Madejska współpracowała z Magdaleną Szcześniak.
Przypisy
- Marta Madejska, "Fantomowe ciało klasy ludowej", "Dwutygodnik" nr 362, 06.2023 r. [dostęp 13.01.2024 r.]
- Marta Madejska, Emocjonalne standardy, "Dwutygodnik" nr 370, 10.2023 r. [dostęp 13.01.2024 r.]
- Dariusz Pawłowski, Stypendia prezydent miasta dla łódzkich artystów, "Dziennik Łódzki", 21.05.2020 r. [dostęp 14.03.2024 r.]
- Marta Madejska, Kongres Ruchów Miejskich, Konferencja Ekologie Miejskie [dostęp 10.01.2024 r.]
- In Search of Lost Memory, Bardavid Museum, 08.10.2022 r. - 31.12.2022 r. [dostęp 21.01.2024 r.]
- Gala wręczenia nagród SGL Local Press 2016 [dostęp 21.01.2024 r.]
- Memory Project - blog z dokumentacją projektu, https://robinlevymemoryproject.wordpress.com/ [dostęp 10.01.2024 r.]
- https://czarne.com.pl/katalog/autorzy/marta-madejska [dostęp 10.01.2024 r.]
- https://czarne.com.pl/katalog/ksiazki/aleja-wlokniarek [dostęp 10.01.2024 r.]
- Marta Madejska, Troska, trwanie i słuchanie. Refleksje na marginesie dwunastu lat przygody z archiwistyką społeczną w Łodzi, w: Podręcznik dla archiwistów społecznych, Centrum Archiwistyki Społecznej [dostęp 10.01.2024 r.]
- Regionalny Kongres Kultury w Łodzi - program [dostęp 10.01.2024 r.]
- Marta Madejska, "Aleja Włókniarek", culture.pl [dostęp 10.01.2024 r.]
- Wyszehradzkie Rezydencje Literackie 2020 – Jesienna Edycja [dostęp 10.01.2024 r.]
- Memory Project. Łódź-New Orleans, katalog projektu, dostęp 10.01.2024 r.
- Teatr Arlekin w Łodzi, Repertuar: Włókniarki [dostęp 14.01.2024 r.]
- Basis Wien, Tkaczki / Die Spinnerinnen [dostęp 14.01.2024 r.]
- https://plasterlodzki.pl/memory-project/ [dostęp 10.01.2024 r.]
- https://www.antenna.works/memory-project/ [dostęp 10.01.2024 r.]
- Centrum Archiwistyki Społecznej, Archiwiści społeczni: Marta Madejska, https://cas.org.pl/archiwisci-spoleczni/marta-madejska/ [dostęp 10.01.2024 r.]
- Centrum Archiwistyki Społecznej, (Nie)widzialna praca kobiet, [dostęp 10.01.2024 r.]
- Lech Mergler, Po co to było i komu? Wokół 10-lecia KRM, Kongres Ruchów Miejskich, 19.06.2021 r. [dostęp 10.01.2024 r.]
- Robin Levy Bio [dostęp 10.01.2024 r.]
- Miastograf - Miastograf [online], miastograf.pl [dostęp 24.04.2024 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Maciej Nehring | Andrzej Serdiukow | Ludwik Kasendra | Flint (raper) | Jacek Sas-Uhrynowski | Juliusz Kalinowski | Adam Wietrzyński | Małgorzata Grabowska-Kozera | Jacek Kleyff | Marek Janowski | Sławomir Holland | Edmund Biernacki (aktor) | Stefan Leopold Kulikowski | Piotr Kozłowski (aktor) | Tomasz Gudzowaty | Lili Liliana | Karin Falencki | Anna Czartoryska-Niemczycka | Marek Słyk | Stanisław Gabriel ŻeleńskiOceń: Marta Madejska