Jan Młodożeniec, urodzony 8 listopada 1929 roku w Warszawie, to znacząca postać w dziedzinie polskiej grafiki.
Jego twórczość obejmowała grafikę użytkową, a szczególną uwagę poświęcał plakatowi oraz grafice książkowej.
Uznawany jest za jednego z najwybitniejszych przedstawicieli polskiej szkoły plakatu, której dorobek zapisał się na trwałe w historii sztuki.
Wielu zna go również jako malarza, co dodatkowo wzbogaca jego twórczy dorobek.
Jan Młodożeniec zmarł 12 grudnia 2000 roku w Warszawie, pozostawiając po sobie niezatarte ślady w polskiej kulturze i sztuce.
Życiorys
Jan Młodożeniec, utalentowany artysta, był synem poety Stanisława Młodożeńca oraz malarki Wandy Młodożeniec z domu Arlitewicz (1901–1971). Swoją edukację zakończył w 1948 roku, kiedy to zdobył świadectwo ukończenia Państwowego Gimnazjum i Liceum im. Stefana Batorego w Warszawie. Następnie, w latach 1948–1955, odbył studia na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, na Wydziale Grafiki w katedrze prowadzonej przez prof. Henryka Tomaszewskiego.
Od 1953 roku Młodożeniec zajął się projektowaniem plakatów i grafik, współpracując z rozmaitymi wydawnictwami, w tym z Czytelnikiem, Iskrami oraz Wydawnictwem Artystyczno-Graficznym. Wspierał również teatry oraz muzea w realizacji ich graficznych potrzeb. Jego prace, zdaniem krytyków sztuki, wyróżniały się żywą kolorystyką oraz umiejętnym zamykaniem tematu w jednym, mocnym znaku. Wśród jego projektów znalazły się plakaty filmowe, takie jak te do „Dawno temu w Ameryce”, „Ojciec chrzestny”, „Gremliny Rozrabiają” oraz „Wielki Gatsby”, a także dzieła dla teatrów, w tym do sztuk Czechowa, Fredry i Wyspiańskiego.
Jan Młodożeniec był również aktywny w kulturalnym życiu Polski, tworząc projekty z okazji wydarzeń, takich jak X Zamojskie Lato Teatralne, wystawy plakatów oraz grafiki reklamowej. Zrealizował także okładki do książek, w tym do „Kreski i futureski” Stanisława Młodożeńca oraz „Szpetni czterdziestoletni” Agnieszki Osieckiej. Po raz pierwszy swoje prace zaprezentował na indywidualnej wystawie w 1962 roku w warszawskiej Galerii Kordegarda, a następnie miał wystawy w Wiedniu (1964), Pradze (1966) oraz Poitiers (1968). W sumie w trakcie swojego życia zrealizował przeszło 40 wystaw indywidualnych.
W latach 1962–2000 Jan Młodożeniec brał udział w licznych wystawach polskiego plakatu, zarówno w kraju, jak i zagranicą, m.in. w Międzynarodowych Biennale Plakatu w Warszawie, USA oraz Toyamie. Od 1974 roku był członkiem Alliance graphique internationale. Jego miejsce spoczynku znajduje się w alei zasłużonych (grób 93) na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.
Młodożeniec był laureatem wielu prestiżowych nagród, w tym:
- srebrny medal na IBA w Lipsku (1965, 1985),
- Nagroda Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek za wybitne osiągnięcia w kształtowaniu szaty graficznej książek (1978),
- złoty medal na VIII Międzynarodowym Biennale Plakatu w Warszawie (1980),
- I nagroda na Biennale Plakatu w Lahti (1983),
- Nagrody Roku w konkursie na Najlepszy Plakat Warszawy (1965, 1966, 1970, 1972, 1973, 1979, 1981, 1983, 1985, 1989).
Jego prace są obecnie w takich znakomitych kolekcjach jak:
- Stedelijk Museum w Amsterdamie,
- Kunstbibliothek w Berlinie,
- Biblioteque Forney w Paryżu,
- Morawskiej Galerii w Brnie,
- Museum of Modern Art w Toyamie,
- Museum of Modern Art w Nowym Jorku.
Po fale, którą za sobą zostawił, odbyła się wystawa monograficzna na jego cześć we Wrocławiu w 2001 roku. Młodożeniec był ojcem grafika Piotra oraz malarza Stanisława.
Przypisy
- a b Cmentarz Stare Powązki: STANISŁAW MŁODOŻENIEC, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 19.07.2023 r.]
- Edmund Kujawski (red.), Witold Grabski (red.): „Pochodem idziemy...” Dzieje i legenda Szkoły im. Stefana Batorego w Warszawie. Warszawa: Stowarzyszenie Wychowanków Gimnazjum i Liceum im. Stefana Batorego w Warszawie, 2003 r., s. 112. ISBN 83-06-02325-0.
- Andrzej K. Olszewski: Dzieje sztuki polskiej 1890–1980 w zarysie. Warszawa: Wydawnictwo „Interpress”, 1988 r., s. 125. ISBN 83-223-2124-4.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Konrad Eberhardt | Ewa Berger-Jankowska | Tadeusz Wojciechowski (dyrygent) | Barbara Kniaziołucka | Maria Tyszkiewicz | Szymon Kataszek | Lyda Roberti | Marek Płoza-Doliński | Andrzej Krakowski | Maria Rotwand | Jacek Sempoliński | Zygmunt Rytka | Jadwiga Grabowska | Piotr Anderszewski | Sebastian Fabijański | Iwona de Pétry | Irena Molga | Olga Didur-Wiktorowa | Bohdan Gorbaczyński | Krzysztof HulbojOceń: Jan Młodożeniec