Jadwiga Habela, urodzona 12 lipca 1924 roku w Warszawie, zmarła 16 listopada 2007 roku w Gdańsku. Była niezwykłym architektem oraz wyróżniającym się pracownikiem naukowym.
Po latach pracy w dziedzinie architektury, Jadwiga Habela przyczyniła się do rozwoju wielu projektów. Swoją wiedzą i doświadczeniem dzieliła się z kolejnymi pokoleniami studentów, związując swoją karierę z Politechniką Gdańską, gdzie miała znaczący wpływ na kształtowanie programów nauczania oraz rozwój architektury w Polsce.
Życiorys
Jadwiga Habela swoją edukację rozpoczęła we Lwowie, gdzie uczęszczała do gimnazjum. Ostatecznie ukończyła trzy klasy tej instytucji przed wybuchem II wojny światowej. Podczas trudnych lat okupacji Niemieckiej, pracowała w Instytucie Badań nad Tyfusem Plamistym i Wirusami, zdobywając cenne doświadczenie. Po wojnie, w 1944 roku, zakończyła naukę w szkole średniej, uczestnicząc w tajnych kompletach, co było powszechne w tamtym okresie. W 1951 roku J. Habela uzyskała dyplom Wydziału Architektury Politechniki Gdańskiej.
W latach 1947–1949 swoje umiejętności zawodowe rozwijała w Chrzanowie oraz Gdańsku, jako część zespołu zajmującego się wykonawstwem robót budowlanych i Ekspedycją Archeologiczną Uniwersytetu Łódzkiego, która miała swoją siedzibę w Gdańsku. W 1949 roku rozpoczęła pracę na Politechnice Gdańskiej, gdzie z biegiem lat stała się czołową postacią w dziedzinie architektury.
W latach pięćdziesiątych pełniła funkcję nadzoru konserwatorskiego, dbając o zachowanie elementów kamieniarskich podczas prac rozbiórkowych w gdańskich kamienicach. Jej doświadczenie obejmowało także rekonstrukcję i badania konserwatorsko-adaptacyjne gdańskich zabytków. Jako konsultantka, współpracowała z gdańskimi oddziałami Pracowni Dokumentacji Historycznej oraz Przedsiębiorstwa Państwowego Pracownie Konserwacji Zabytków, a także z Biurem Projektów „Miastoprojekt” i Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków w Szczecinie, Koszalinie oraz Olsztynie.
W latach 1953–1958, w towarzystwie takich twórców jak Jan Kroman czy Jerzy Stankiewicz, opracowywała dokumentację odbudowy gdańskich kamienic i planu generalnego odbudowy Długiego Pobrzeża, Wyspy Spichrzów oraz Starego Miasta w Elblągu.
W dniu 12 czerwca 1965 roku, Jadwiga Habela uzyskała stopień naukowy doktora nauk technicznych, dzięki swojej pracy doktorskiej, która dotyczyła architektury i historii techniki pod tytułem „Antonis van Obbergen, architekt i fortyfikator flamandzki z przełomu XVI i XVII w.” Promotorem jej pracy był prof. dr inż. Marian Osiński, a recenzentami prof. dr Adam Bochnak z Uniwersytetu Jagiellońskiego, prof. mgr inż. Tadeusz Broniewski z Politechniki Wrocławskiej oraz prof. mgr inż. Jan Borowski.
W 1975 roku, Jadwiga Habela uzyskała stopień doktora habilitowanego na podstawie dysertacji dotyczącej „Ratusza Staromiejskiego w Gdańsku. Pierwotny układ funkcjonalny i architektoniczny na tle budownictwa municypalnego Europy”. W 1990 roku otrzymała tytuł profesora tytularnego.
Uznawana za kluczową postać w historii Gdańska, prof. Habela zajmowała się przede wszystkim historią polskiej architektury oraz konserwacją zabytków. W ciągu swojej kariery wypromowała trzy dysertacje doktorskie, które dotyczyły fortyfikacji miejskich, a wśród nich doktoraty Grzegorza Bukala, Roberta Hirscha oraz Jakuba Szczepańskiego.
Ostatnie pożegnanie odbyło się 22 listopada 2007 roku, kiedy to spoczęła na Cmentarzu Srebrzysko w Gdańsku.
Odznaczenia
Wśród licznych osiągnięć Jadwigi Habeli, wyróżniające się są jej odznaczenia, które stanowią uwieńczenie jej wkładu w rozwój Gdańska.
- Medal Pięćsetlecia Powrotu Gdańska do Polski (1954),
- Odznaczenie „Za Zasługi dla Gdańska” (1965).
Wybrane publikacje
Wśród wybranych publikacji autorstwa Jadwigi Habeli można znaleźć szereg znaczących dzieł, które przyczyniają się do wiedzy o architekturze i historii Gdańska.
- Kościół parafialny pod wezwaniem św. Jana w Gdańsku, 1958,
- Droga Królewska, 1965,
- Ratusz staromiejski w Gdańsku, 1975,
- Miasto Gdańsk, cz. 1: Główne Miasto, 2006.
Przypisy
- Prof. dr hab. inż. Jadwiga Habela, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 31.03.2022 r.]
- a b c d e HABELA JADWIGA MARIA – Encyklopedia Gdańska [online], www.gedanopedia.pl [dostęp 20.03.2021 r.]
- KROMAN JAN – Encyklopedia Gdańska [online], www.gedanopedia.pl [dostęp 20.03.2021 r.]
- STANKIEWICZ JERZY – Encyklopedia Gdańska [online], www.gedanopedia.pl [dostęp 20.03.2021 r.]
- In memoriam – Pamięci Architektów Polskich – Jadwiga Habela [online], archimemory.pl [dostęp 20.03.2021 r.]
- DROGA KRÓLEWSKA – Encyklopedia Gdańska [online], www.gedanopedia.pl [dostęp 20.03.2021 r.]
- VI Pomorskie Zaduszki Artystyczne ‘Nie wszystek umrę’ [online], trojmiasto.pl [dostęp 20.03.2021 r.]
- Ratusz staromiejski w Gdańsku / Jadwiga Habela. [online], katalogi.bn.org.pl [dostęp 20.03.2021 r.]
- ZygmuntZ. Brocki ZygmuntZ., Praca doktorska z pogranicza historii architektury i historii techniki wojennej XVI/XVII w. [pdf], „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki”, 10 (4), 1965, s. 675.
Pozostali ludzie w kategorii "Inżynieria i technologie":
Krzysztof Tauszyński | Edward Cichocki | Józef Izaak Pinkiert | Jerzy Wicher | Jan Strumiłło | Wilhelm Beyer | Stanisław Lis (inżynier) | Edward Szymański (inżynier) | Bohdan Nagórski | Marcin Sadowski | Andrzej Neimitz | Bronisław Colonna-Czosnowski | Kazimierz Kleczkowski | Tadeusz Brudziński | Izrael Abraham Staffel | Longin Majdecki | Stanisław Kaczanowski | Henryk Czopowski | Tomasz Pryliński | Stanisław PogórskiOceń: Jadwiga Habela