Jacek Czaputowicz

---

Życiorys

Rodzina, wykształcenie i działalność zawodowa

Jacek Czaputowicz to syn Eugeniusza i Teresa. W drugiej połowie lat 70. zajął się pracą jako programista w Centrum Projektowania i Zastosowania Informatyki, a następnie zdobywał doświadczenie w zakładach prywatnych, a także w parafii Miłosierdzia Bożego w Warszawie. W latach 1980-1983 studiował geografię na Uniwersytecie Warszawskim. Po zakończeniu studiów w 1986 roku na Wydziale Ekonomiczno-Społecznym Szkole Głównej Planowania i Statystyki w Warszawie, w 1997 roku uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych na podstawie pracy dotyczącej europejskiego bezpieczeństwa po zakończeniu zimnej wojny. Swoje studia doktoranckie odbywał pod kierunkiem Antoniego Kamińskiego w Instytucie Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk.

W 2008 roku, za rozprawę pt. „Teorie stosunków międzynarodowych. Krytyka i systematyzacja”, uzyskał habilitację na Wydziale Dziennikarstwa i Nauk Politycznych UW. W dniu 20 października 2016 roku, otrzymał tytuł profesora nauk społecznych. Ukończył również podyplomowe studia na zagranicznych uczelniach, w tym na Uniwersytecie Oksfordzkim. Czaputowicz pełnił funkcję kierownika Zakładu Metodologii Badań Europejskich w Instytucie Europeistyki Uniwersytetu Warszawskiego oraz był członkiem Rady Naukowej tego instytutu.

Współpracował z takimi instytucjami jak Collegium Civitas, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie oraz Wyższa Szkoła Biznesu – National-Louis University w Nowym Sączu. Ponadto był redaktorem naczelnym wydawnictw takich jak „Polska w Europie”, „Służba Cywilna” oraz „The Polish Yearbook of the Civil Service”.

Działalność opozycyjna w PRL

W latach PRL Czaputowicz angażował się w działalność opozycyjną, współpracując z Komitetem Samoobrony Społecznej „KOR” oraz ze Studenckim Komitetem Solidarności w Warszawie. W latach 1978-1980 prowadził bibliotekę wydawnictw podziemnych, kilkukrotnie zatrzymywał go aparat bezpieczeństwa za działalność niezależną. W maju 1980 roku był jednym z założycieli Akademickiego Biura Interwencyjnego, a we wrześniu tego samego roku wstąpił do Niezależnego Zrzeszenia Studentów, uczestnicząc w tworzeniu Ogólnopolskiego Komitetu Założycielskiego NZS, gdzie pełnił obowiązki pełnomocnika ds. rejestracji. Później wszedł w skład prezydium Krajowej Komisji Koordynacyjnej NZS.

Czaputowicz został internowany 13 grudnia 1981 roku, a po zwolnieniu w listopadzie 1982 roku kontynuował swoją działalność w podziemnym NZS. W latach 1983-1985 redagował pismo „Czas Przyszły”. W marcu 1985 roku był organizatorem głodówki w obronie Marka Adamkiewicza, który odmówił złożenia przysięgi wojskowej. W kwietniu tego samego roku był jednym z założycieli Ruchu Wolność i Pokój, za co został uwięziony w lutym 1986 roku. Ekspertami znanymi w środowisku intelektualnym postulowali jego uwolnienie, co też miało miejsce we wrześniu 1986 roku na mocy amnestii.

Koordynował również działania zagraniczne Ruchu Wolność i Pokój, utrzymując kontakty z opozycjonistami w NRD, Czechosłowacji i na Węgrzech. Był jednym z inicjatorów Memorandum helsińskiego i uczestniczył w organizacji międzynarodowego seminarium dotyczącego pokoju oraz porozumień helsińskich w Warszawie w maju 1987 roku. Po wznowieniu wydawania „Czasu Przyszłego”, Czaputowicz angażował się w spotkania niezależnych środowisk szukających wsparcia w Lechu Wałęsie. Na koniec 1988 roku stał się członkiem Komitetu Obywatelskiego przy przewodniczącym NSZZ „Solidarność”. Głosił postulaty wycofania wojsk sowieckich z Polski oraz wprowadzenia systemu demokratycznego w państwie.

Działalność publiczna w III RP

Po upadku PRL, Czaputowicz dołączył do Stowarzyszenia Wolnego Słowa. W latach 1989-1990 pracował w Ośrodku Studiów Międzynarodowych przy Senacie RP jako główny specjalista i sekretarz. W 1990 roku rozpoczął pracę w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, gdzie najpierw przez dwa lata zajmował stanowisko wicedyrektora, a następnie dyrektora Departamentu Konsularnego i Wychodźstwa. W latach 1993-1998 był starszym doradcą ministra w Departamencie Studiów i Planowania. W tym samym roku został wicedyrektorem Departamentu Negocjacji Akcesyjnych w Urzędzie Komitetu Integracji Europejskiej, ale szybko przeszedł na stanowisko zastępcy szefa służby cywilnej, gdzie pełnił obowiązki do 2006 roku.

Zajął się również pracą na rzecz strategii polityki zagranicznej, a od 2008 roku był dyrektorem Krajowej Szkoły Administracji Publicznej. W 2014 roku przyłączył się do rady programowej partii Prawo i Sprawiedliwość. Od stycznia 2017 roku pełnił funkcję dyrektora Akademii Dyplomatycznej MSZ, a także został członkiem rady Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych. W dniu 15 września 2017 roku, premier Beata Szydło powołała go na stanowisko podsekretarza w Ministerstwie Spraw Zagranicznych.

9 stycznia 2018 roku Czaputowicz objął funkcję ministra spraw zagranicznych w gabinecie Mateusza Morawieckiego. Utrzymał to stanowisko również w utworzonym 15 listopada 2019 roku druga gabinetu rządzącego. 20 sierpnia 2020 roku złożył rezygnację z pełnionej funkcji, kończąc tym samym swoje urzędowanie, które zakończyło się formalnie 26 sierpnia tego samego roku.

Życie prywatne

Jacek Czaputowicz to syn Teresy i Eugeniusza. W chwili obecnej jest wdowcem, jego zmarłą żoną była Magdalena Sadowska-Czaputowicz, która odeszła w 2017 roku w wieku 61 lat. Wychował pięć córek: Katarzynę, Joannę, Martę, Magdalenę oraz Marię.

Publikacje

Jacek Czaputowicz jest autorem wielu ważnych publikacji dotyczących bezpieczeństwa, integracji europejskiej oraz stosunków międzynarodowych. Poniżej znajduje się przegląd jego kluczowych dzieł:

• Model bezpieczeństwa XXI wieku, 1995,
• Bezpieczeństwo europejskie: koncepcje, instytucje, implikacje dla Polski (red.), 1997,
• System czy nieład? Bezpieczeństwo europejskie u progu XXI wieku, 1998,
• Integracja europejska – implikacje dla Polski: praca zbiorowa (red.), 1999,
• Rola państwa w Unii Europejskiej, 2004,
• Nauka o państwie (współautor), 2006,
• Teorie stosunków międzynarodowych: krytyka i systematyzacja, 2007,
• Administracja publiczna: wyzwania w dobie integracji europejskiej, 2008,
• Polityka zagraniczna Polski. Unia Europejska. Stany Zjednoczone. Sąsiedzi (red.), 2008,
• Administracja Polskiego Państwa Podziemnego i jej funkcje w okresie powstania warszawskiego (red.), 2011,
• Bezpieczeństwo międzynarodowe. Współczesne koncepcje, 2012,
• Suwerenność, 2013,
• Teoria realizmu w nauce o stosunkach międzynarodowych. Założenia i zastosowania badawcze, 2014,
• Studia europejskie. Wyzwania interdyscyplinarności (red.) 2014,
• Nauka o stosunkach międzynarodowych i studia europejskie w Polsce (współautor), 2015,
• Zastosowanie konstruktywizmu w studiach europejskich (red.), 2016,
• Program i inicjatywy Ruchu „Wolność i Pokój” w zakresie polityki międzynarodowej, 2017,
• International Relations in Poland. 25 Years After the Transition to Democracy (współautor), 2017,
• The voting system in the Council of the EU and the Bundesrat – What do they tell us about European Federalism? (współautor), 2018,
• The Importance of the Helsinki Process for the Opposition in Central and Eastern Europe and the Western Peace Movements in the 1980s (współautor), 2018,
• Teorie integracji europejskiej, 2018.

Odznaczenia i wyróżnienia

Jacek Czaputowicz otrzymał szereg prestiżowych nagród i odznaczeń za swoją działalność.

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany w 2007 roku,
• Krzyż Wolności i Solidarności, który otrzymał w 2017 roku,
• Krzyż Oficerski Orderu Zasługi, nadany przez Węgry w 2013 roku,
• Krzyż Wielki Komandorski Orderu „Za Zasługi dla Litwy”, przyznany w 2019 roku,
• Order „Za zasługi” III stopnia, przyznany przez Ukrainę w 2021 roku,
• Nagroda Polcul Foundation, którą otrzymał w 1987 roku.

---

Oceń: Jacek Czaputowicz

---