Jan Wszelaki, który przyszedł na świat 11 listopada 1894 roku w Warszawie, był postacią o niezwykle bogatym dorobku. Jego życie zakończyło się 1 lipca 1965 roku w Waszyngtonie, jednak pozostawił po sobie trwały ślad w różnych dziedzinach.
Był nie tylko polskim ekonomistą, ale także dyplomatą i politologiem. Jego działania na rzecz społeczności polonijnej odzwierciedlają jego głębokie zaangażowanie w sprawy narodowe i międzynarodowe.
Życiorys
Jan Wszelaki to postać o bogatej biografii, związanej z wieloma istotnymi wydarzeniami oraz instytucjami w Polsce i poza jej granicami. Uczył się zarówno na moskiewskich, jak i paryskim uniwersytetach, zdobywając cenne wykształcenie, które zaowocowało dalszą karierą w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. W okresie dwudziestolecia międzywojennego zajmował różne wysokie stanowiska, zarówno w centrali, jak i na zagranicznych placówkach dyplomatycznych. Pełnił funkcje referenta oraz tytularnego sekretarza poselstwa w Moskwie w latach 1918-1922. Następnie, w roku 1922, został radcą ministerialnym Departamentu Polityczno-Ekonomicznego.
Od 1 stycznia 1927 do 1933 roku Wszelaki pełnił rolę sekretarza poselstwa, a następnie został sekretarzem ambasady RP w Londynie. W kolejnych latach awansował na radcę ministerialnego, pełniąc funkcję zastępcy naczelnika Wydziału Wschodniego oraz Radcy Ekonomicznego Wydziału Prasowego MSZ.
W czasie II wojny światowej jego kariera obejmowała m.in. stanowisko szefa referatu angloamerykańskiego w MSZ oraz zastępcy sekretarza generalnego tej instytucji. W końcowym okresie konfliktu, od grudnia 1944 do lipca 1945, Wszelaki był radcą ambasady RP w Waszyngtonie. Po zakończeniu wojny zdecydował się na życie na emigracji i aktywnie uczestniczył w działalności dyplomatycznej rządu polskiego na uchodźstwie, a także w przedsięwzięciach niepodległościowych.
W Waszyngtonie doktorował na Uniwersytecie Georgetown, a później objął stanowisko profesora w American University. W latach 1962–1965 był dyrektorem wykonawczym Polskiego Instytutu Naukowego w Ameryce, co potwierdza jego wpływową rolę w polskiej społeczności naukowej w USA.
W 1931 roku Jan Wszelaki poślubił Marię de Rosen, córkę znanego malarza Jana Rosena oraz Wandy z d. Handke, siostrę artysty Jana Henryka de Rosena. Jego żona zmarła w Stanach Zjednoczonych w 1987 roku, co lokalizuje ważny wątek osobisty w historii Wszelakiego.
Ordery i odznaczenia
Jan Wszelaki był osobą, która zdobyła wiele ważnych odznaczeń i medali w uznaniu za swoje zasługi i osiągnięcia. Poniżej przedstawiamy niektóre z nich:
- Krzyż Niepodległości, przyznany 6 czerwca 1931 roku,
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 11 listopada 1937 roku,
- Złoty Krzyż Zasługi, który otrzymał 12 lutego 1929 roku,
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
- Srebrny Medal za Długoletnią Służbę,
- Brązowy Medal za Długoletnią Służbę,
- Wielki Oficer Orderu Leopolda z Belgii,
- Wielki Oficer Orderu Świętych Maurycego i Łazarza z Włoch,
- Wielki Oficer Orderu Gwiazdy Rumunii,
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Feniksa, przyznany przez Grecję w 1938 roku,
- Srebrny Krzyż Zasługi z Węgier.
Przypisy
- M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 410 „za zasługi w służbie państwowej”.
- M.P. z 1931 r. nr 132, poz. 199 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- M.P. z 1929 r. nr 41, poz. 80 „za zasługi na polu dyplomatycznem”.
- Zezwolenie na przyjęcie odznaczeń cudzoziemskich. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 1, s. 20, 1939.
Pozostali ludzie w kategorii "Polityka i administracja":
Władysław Dobrowolski (samorządowiec) | Marian Antczak | Jerzy Domiński (1912–1981) | Marta Fogler | Tadeusz Żenczykowski | Jacek Multanowski | Samuel Meretik | Ludwik Gdyk | Eugeniusz Mielcarek | Zenon Świętosławski | Jerzy Hagmajer | Kamila Król | Jarosław Książek | Grzegorz Chwiłoc-Fiłoc | Stanisław Podraszko | Mieczysław Solecki | Stanisław Przygodzki | Jacek Czaputowicz | Andrzej Wilk (samorządowiec) | Irena JaniszewskaOceń: Jan Wszelaki