Ignacy Stanisław Stebelski, który ujrzał świat 19 lipca 1863 roku w Warszawie, zapisał się w historii jako wybitny polski architekt. Pomimo swojej krótkiej drogi życiowej, która zakończyła się 9 czerwca 1909 roku w malowniczym Ojcowie, jego osiągnięcia i twórczość pozostawiły trwały ślad w polskiej architekturze.
Jego prace są świadectwem artystycznego ducha epoki oraz umiejętności łączenia tradycji z nowoczesnymi trendami, co czyni go postacią niezwykle istotną w kontekście rozwoju architektury w Polsce na przełomie XIX i XX wieku.
Rodzina i nauka
Ignacy Stebelski, syn Edwarda, szlachcica oraz absolwenta gimnazjum w Kaliszu, był osobą, której życie zawodowe i osobiste układało się niezwykle ciekawie. Jego ojciec pełnił funkcję sekretarza Komisji Spraw Wewnętrznych, co mogło mieć znaczący wpływ na przyszłe decyzje Ignacego. 12 grudnia 1893 roku, zawarł związek małżeński ze Stanisławą Starkiewicz, pochodzącą z rodziny Millerów.
W 1885 roku, Ignacy ukończył Wyższą Szkołę Rzemieślniczą w Łodzi. Wraz z kolegami z tej szkoły, Adamem Jenschem i Adolfem Zeligsonem, podjął dalszą edukację w prestiżowym Instytucie Inżynierów Cywilnych w Petersburgu. Ukończone w 1892 roku studia zaowocowały przyznaniem mu dyplomu inżyniera cywilnego XII klasy.
Praca zawodowa w Łodzi
Ignacy Stebelski, po powrocie do Łodzi, podjął pracę w charakterze konduktora budowli oraz asystenta miejskiego architekta Hilarego Majewskiego (15 stycznia 1838 – 21 lipca 1892), co miało miejsce jeszcze przed 23 czerwca 1892. Jego roczna pensja wynosiła 450 rubli. Już 22 września tego samego roku, zajął stanowisko w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych, gdzie został oddelegowany do Łodzi, aby zastąpić kolejnego miejskiego architekta, Franciszka Chełmińskiego, w trakcie jego wyjazdów. Stebelski mieszkał w budynku usytuowanym na rogu ulic Widzewskiej (dzisiaj Ulicy Jana Kilińskiego w Łodzi) oraz Cegielnianej (aktualnie ul. Stefana Jaracza), a jego kariera zawodowa rozwijała się w szybkim tempie.
W dniu 16 września 1894, zdobył tytuł „kolegialnego sekretarza”. Jego kariera spotkała się jednak z wyzwaniami, gdy w maju 1896 doszło do zawalenia się budynku, nad którym sprawował nadzór, mimo że nie prowadził żadnych wizytacji. Wskutek tego gubernator piotrkowski złożył wniosek o jego zwolnienie z pracy do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, jednak nie uzyskał na to zgody. Wówczas Stebelski mieszkał w Piotrkowie.
Od 1898 do 1903 roku ponownie osiedlił się w Łodzi, przy ul. Widzewskiej 43/45. W 1900 roku piastował stanowisko młodszego architekta miejskiego oraz zastępcy starszego architekta, Franciszka Chełmińskiego. Na koniec lutego 1900 roku wystąpił z wnioskiem o nadanie mu tytułu „wolnonajemnego architekta”, a już wtedy prowadził swoje własne biuro techniczne w Łodzi.
Jego osiągnięcia zostały docenione, gdy 6 grudnia 1900 roku, za budowę dywizyjnej cerkwi oraz szpitala w Raduczu, został odznaczony Orderem św. Stanisława III klasy. Jako architekt miasta Łodzi, zarabiał rocznie 1000 rubli oraz otrzymywał dodatkowe diety w wysokości 300 rubli. Od 1900 roku pełnił rolę inżyniera cywilnego, architekta oraz pomocnika Chełmińskiego, w ramach działań „nadetatowego technika rządu gubernialnego”.
Stebelski był członkiem komisji budowlanej Miejskiego Towarzystwa Kredytowego miasta Łodzi, gdzie zajmował się oceną wartości domów. Jego twórczość architektoniczna, podobnie jak innych budowniczych na urzędowych stanowiskach, pozostaje trudna do pełnego oszacowania. Choć jego podpis widnieje na wielu urzędowych dokumentach projektowych, nie zawsze oznaczało to jego autorstwo.
Wśród jego prac, zrealizowanych w Łodzi, można wymienić:
- kaplicę pw. Przemienienia Pańskiego na Nowych Chojnach, 1905 – przekształconą później w parafialny kościół Przemienienia Pańskiego, której oryginalny projekt z 1899 roku zakładał większe neogotyckie budowle, jednak ostatecznie plany te zostały zredukowane do niewielkiej kaplicy, która została znacznie rozbudowana w okresie międzywojennym według projektu Wiesława Lisowskiego,
- dom M. Seeligera przy ul. Piotrkowskiej 184, proj. 1894 – mała rezydencja fabrykancka o neorenesansowych formach,
- piętrowy dom J. Lewiego przy ul. Piotrkowskiej 223, proj. 1899,
- willa Reinholda Richtera przy ul. Placowej 6/8, proj. 1903 – rezydencja fabrykancka w stylu północnego renesansu, reminiscentna niemieckiego „Landhausu”,
- niezrealizowany projekt przebudowy kamienicy przy ul. Piotrkowskiej 41, 1903 – fasada w stylu secesyjnym.
Zgon i miejsce pochówku
Ignacy Stebelski zmarł na skutek nowotworu gardła, znajdując się w Ojcowie podczas kuracji zdrowotnej. Należy jednak zauważyć, że od 1906 roku cierpiał także na problemy z sercem.
Jego ostatnie miejsce spoczynku to cmentarz w okolicznych Smardzowicach.
Przypisy
- a b c d e Stefański 2009 ↓, s. 160.
- Strzałkowski 2009 ↓, s. 90.
- Stefański 2001 ↓, s. 173.
- Stefański 2001 ↓, s. 193.
- Strzałkowski 1997 ↓, s. 120.
- Stefański 1995 ↓.
Pozostali ludzie w kategorii "Inżynieria i technologie":
Witold Lanci | Michał Borecki | Ignacy Banachiewicz | Irena Bieniek-Kotela | Wacław Eytner | Feliks Jan Maria Boretti | Edward August Lilpop | Joanna Rutkowska | Stanisław Brukalski | Tadeusz Franciszek Wiśniewski | Stanisław Fiszer (architekt) | Paweł Goldkraut | Marian Kontkiewicz | Stefan Raczyński | Henryk Trebert | Michał Malinowski (elektronik) | Władysław Wagner (inżynier) | Bogdan Laszczka | Wiesław Holajn | Stanisław KozierskiOceń: Ignacy Stebelski