Henryk Rzętkowski


Henryk Rzętkowski był znaną postacią w polskiej kinematografii, którego kariera rozkwitła w okresie międzywojennym oraz we wczesnych latach powojennych. Urodził się 15 kwietnia 1901 roku w Warszawie, gdzie spędził także ostatnie chwile swojego życia, odchodząc 10 stycznia 1972 roku.

Jako aktor zapisał się w historii kina polskiego, zostawiając po sobie niezatarte ślady zarówno w przedwojennych produkcjach filmowych, jak i w tych stworzonych po 1945 roku. Jego dorobek artystyczny stanowi ważną część polskiej kultury filmowej.

Życiorys

Henryk Rzętkowski był synem Andrzeja i Teofili, którzy prowadzili sklep kolonialno-spożywczy. Młodość spędził w Warszawie, gdzie ukończył sześć klas gimnazjum oraz Instytut Filmowy. Jego kariera artystyczna rozpoczęła się w Teatrze Popularnym w stolicy, gdzie grał epizody.

W latach 1916–1918 występował w teatrach amatorskich. W 1922 roku dołączył do zespołu Teatru Polskiego w Warszawie, a w 1925 roku występował w Teatrze Palace w Białymstoku. Sezon 1925/26 spędził w teatrze w Grodnie, a w latach 1926–1934 ponownie był związany z warszawskim Teatrem Polskim, gdzie pełnił rolę kierownika statystów. Do wybuchu II wojny światowej był aktywny na scenach TKKT.

W czasie wojny, aż do 1944 roku, grał w jawnym Teatrze Miasta Warszawy. Po zakończeniu powstania warszawskiego został wywieziony do obozu pracy w Niemczech. Po wojnie, od 1945 do 1972 roku, grał drobne role w Państwowym Teatrze Polskim w Warszawie, zyskując miano generała i przywódcy statystów. Pomimo wielu wystąpień, nigdy nie zagrał głównej ani drugoplanowej roli w filmie.

Henryk Rzętkowski zmarł w 1972 roku i został pochowany 17 stycznia na cmentarzu Bródnowskim (kwatera 44B-2-19).

Ordery i odznaczenia

Henryk Rzętkowski, jako wybitna postać w historii, otrzymał szereg nagród i odznaczeń, które podkreślają jego zasługi i wkład w rozwój kraju.

  • srebrny Krzyż Zasługi, przyznany 13 listopada 1953,
  • brązowy Krzyż Zasługi, przyznany 16 stycznia 1946,
  • medal 10-lecia Polski Ludowej, przyznany 19 stycznia 1955.

Wybrana filmografia

Henryk Rzętkowski był polskim aktorem, którego kariera filmowa rozpoczęła się w pierwszej połowie XX wieku. Poniżej przedstawiamy wybrane dzieła, w których brał udział, wykonując różnorodne role.

  • 1924 – Śmierć za życie. Symfonia ludzkości,
  • 1927 – Ziemia obiecana jako robotnik,
  • 1928 – Pan Tadeusz jako sierżant Gonta,
  • 1928 – Przeznaczenie,
  • 1929 – Policmajster Tagiejew jako policjant,
  • 1929 – Szlakiem hańby jako marynarz,
  • 1930 – Niebezpieczny romans,
  • 1930 – Na Sybir jako rosyjski strażnik na sybirze,
  • 1931 – Dziesięciu z Pawiaka jako żandarm z brodą,
  • 1932 – Rycerze mroku,
  • 1932 – Ułani, ułani, chłopcy malowani,
  • 1932 – Księżna Łowicka jako pobity wartownik,
  • 1933 – 10% dla mnie,
  • 1933 – Każdemu wolno kochać jako parobek,
  • 1933 – Jego ekscelencja subiekt jako dozorca,
  • 1934 – Pieśniarz Warszawy jako Franciszek, pomocnik Krópki,
  • 1934 – Awanturki jego córki,
  • 1934 – Córka generała Pankratowa jako kozak gubernatora,
  • 1934 – Czarna perła jako Antoni, dozorca kamienicy,
  • 1935 – Antek policmajster jako aresztant,
  • 1936 – Jadzia jako tragarz,
  • 1936 – Pan Twardowski jako handlarz na jarmarku, sprzedawca perfum,
  • 1938 – Za zasłoną jako majster Muniek, znajomy Karola w restauracji,
  • 1938 – Sygnały jako gość w gospodzie „Pod żaglami”,
  • 1951 – Młodość Chopina jako zarządzający,
  • 1956 – Zemsta jako dworzanin Cześnika,
  • 1959 – Tysiąc talarów jako bandyta.

Lista jego osiągnięć filmowych ukazuje nie tylko różnorodność ról, które odgrywał, ale także jego znaczący wkład w rozwój polskiej kinematografii.

Teatr TV

Henryk Rzętkowski z ogromnym zaangażowaniem występował na scenach różnych produkcji telewizyjnych, prezentując swoje umiejętności aktorskie w wielu kultowych rolach.

  • 1972 – zagrał barmana w „Martin Eden”,
  • 1970 – wcielił się w właściciela traktierni w „Żywy Trup”,
  • 1968 – wystąpił w „Dożywocie”,
  • 1967 – zagrał w „Wrogowie”,
  • 1966 – zagrał kata w „Skowronek”,
  • 1965 – pojawił się jako tytułowy kapitan w „Kapitan z Koepenick”,
  • 1964 – brał udział w „Lubow Jarowaja”,
  • 1962 – zagrał w „Pies Ogrodnika”,
  • 1960 – wystąpił jako żołnierz II w „Proces Joanny D’Arc w Ruen w roku 1431”,
  • 1955 – odegrał rolę Lantulusa w „Spartakus”.

Przypisy

  1. Cmentarze Bródzieńskie [online], brodnowski.grobonet.com [dostęp 03.12.2023 r.]
  2. M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19.01.1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
  3. M.P. z 1953 r. nr 106, poz. 1422 „za zasługi w dziedzinie sztuki teatralnej - w związku z 40-leciem pracy Państwowego Teatru Polskiego w Warszawie”.
  4. M.P. z 1946 r. nr 28, poz. 48 „w uznaniu wielkich zasług, położonych przy odbudowie gmachu Teatru Polskiego w Warszawie i wskrzeszeniu jego artystycznej działalności”.
  5. Monografia Cmentarz Bródnowski, praca zbiorowa, Urząd Dzielnicy Warszawa-Targówek, Warszawa 2007, s. 194, na książce ISBN 978-83-920764-0-0; ISBN 978-83-920764-0-7

Oceń: Henryk Rzętkowski

Średnia ocena:4.61 Liczba ocen:23