Franciszek Adolf Acher

---

Życiorys

Pochodził z bawarskiej rodziny szlacheckiej, która osiedliła się na ziemiach polskich na początku XIX wieku. Franciszek Adolf Acher był synem Adolfa Augusta (1840-1913), znanego właściciela pracowni grawerskiej oraz domu czynszowego w Warszawie, a jego matką była Katarzyna z Daabów (zm. 1939), przedstawicielka zasłużonej rodziny przemysłowców warszawskich. W czasie swojej edukacji uczęszczał do gimnazjum Rontalera, które znajdowało się przy warszawskim Zborze Ewangelickim.

W swojej młodości Franciszek odbył praktyki ogrodnicze w rozmaitych gospodarstwach, takich jak te prowadzone przez Piotra Hosera, Wilhelma Majlerta i Waleriana Kronenberga. W roku 1912, z pomocą swojego teścia, ogrodnika Jana Wankego, nabył gospodarstwo o powierzchni Skorosze, znajdujące się na terenie dzisiejszej dzielnicy Ursus w Warszawie. Tam zajmował się uprawą warzyw, w tym ogórków, cebuli i kapusty, które następnie sprzedawał na rynku rosyjskim.

Podczas I wojny światowej Acher spędził znaczną część czasu w Rosji, gdzie został ewakuowany jako ewangelik. Najpierw przebywał w Saratowie, później w Kałudze oraz ostatecznie w Moskwie, gdzie podjął pracę jako ogrodnik miejski. Z jego inicjatywy w Moskwie pojawiły się ozdobne kwietniki dywanowe. Co więcej, zarządzał z powodzeniem gospodarstwem moskiewskiego Instytutu Weterynarii, ale nie przyjął propozycji, aby osiedlić się tam na stałe.

W 1918 roku wrócił do Skorosz, gdzie nie tylko wznowił uprawę warzyw, ale również pozyskał nowe rynki zbytu w Niemczech i Anglii, zatrudniając w swoim gospodarstwie kilkudziesięciu pracowników. Lata międzywojenne przyniosły mu również aktywność w życiu lokalnej społeczności. Od 1920 roku pełnił funkcję pierwszego wójta gminy Skorosze, a jego zasługi w budowie szkół w Ursusie, Pęcicach i Opaczy są nieocenione. W 1925 roku, z jego inicjatywy, powstała Ochotnicza Straż Pożarna w Skoroszach, której został prezesem.

W 1927 roku był jednym z założycieli Polskiego Związku Producentów Warzyw w Warszawie, aktywnie działając w tej organizacji, także po przekształceniu jej w Warszawską Spółdzielnię Ogrodniczą, gdzie zasiadał w Radzie Naczelnej. Jednakże, z powodu Wielkiego Kryzysu, w latach 20. i 30. zmuszony był ograniczyć działalność, a znaczna część jego gospodarstwa została rozparcelowana pod budowę osiedla mieszkalnego.

Franciszek Acher pozostawał wierny działalności społecznej nawet w czasie okupacji. Pomagał wysiedleńcom, dostarczał jedzenie do kuchni wojskowych we wrześniu 1939 roku i organizował dożywianie warszawiaków wypędzonych po powstaniu warszawskim. Był wiceprezesem Rady Głównej Opiekuńczej na terenie Ursusa oraz angażował się w działalność konspiracyjną. Zdecydowanie odmówił podpisania volkslisty, a w jego gospodarstwie znajdował się magazyn broni kompanii „Kordian” zgrupowania „Obroża” Armii Krajowej. Dodatkowo, wydawanie fałszywych zaświadczeń o pracy w jego gospodarstwie uratowało wielu Polaków przed wywózką na roboty przymusowe.

Po zakończeniu wojny Acher przez kilka kolejnych lat kontynuował prowadzenie swojego gospodarstwa, które ostatecznie zostało zlikwidowane z powodu przeznaczenia terenu pod zabudowę mieszkaniową. Mimo tego, nie zaprzestał działalności w zakresie spółdzielczości ogrodniczej. Był również aktywnym uczestnikiem życia religijnego; pełnił rolę członka rady kościelnej parafii ewangelicko-augsburskiej św. Trójcy w Warszawie i przyczynił się do uporządkowania cmentarza ewangelicko-augsburskiego w Warszawie, który uległ zniszczeniom w trakcie wojny. Zmarł 4 lipca 1958 roku w Warszawie i został pochowany na cmentarzu ewangelickim w grobie rodzinnym (aleja 7, grób 20).

W życiu prywatnym był żonaty z Lucyną z domu Wanke (1880-1970) i miał czworo dzieci; wszystkie zaangażowały się w konspirację antyhitlerowską. Dobrze znane są historie jego dwóch synów, którzy walczyli w kampanii wrześniowej. Jan był oficerem w kompanii „Kordian” Armii Krajowej, a po wojnie razem z ojcem prowadził gospodarstwo. Drugi syn, Zygmunt, pracował w przemyśle garbarskim. Córki Hanna (zamężna Świerczewska) oraz Krystyna (zamężna Rutkowska) również były związane z Wojskową Służbą Kobiet Armii Krajowej.

Upamiętnienie

Franciszek Adolf Acher, postać o znaczącej wartości historycznej, został uhonorowany w interesujący sposób. Od 1991 roku jednym z głównych elementów urbanistycznych w rejonie jego działalności jest ulica nosząca jego imię, znajdująca się na terenie obecnego osiedla Skorosze, które stanowi część warszawskiej dzielnicy Ursus.

W pobliżu tej ulicy znajduje się również mały park, znany lokalnie jako Acherówka, położony przy skrzyżowaniu ulic Dzieci Warszawy i Walerego Sławka. To miejsce stało się symbolem pamięci o Achera, podkreślając jego znaczenie dla społeczności lokalnej.

Dodatkowo, jego nazwisko znalazło się na tablicy pamiątkowej, która została umieszczona na historycznym budynku gminy w Skoroszach. Uroczystość odsłonięcia tej tablicy miała miejsce 17 stycznia 1982 roku, co świadczy o trwałym śladzie, jaki Acher pozostawił w pamięci mieszkańców.

---

Oceń: Franciszek Adolf Acher

---