Feliks Jasiński

---

Rodzina i młodość

Feliks Jasiński przyszedł na świat w Warszawie w 1856 roku. Jego matka zmarła w trakcie narodzin, co sprawiło, że jego początki w życiu były trudne. Jego dziadek, który był weteranem powstania listopadowego i odznaczony medalem Virtuti Militari, zyskał uznanie jako znany lekarz warszawski. Z kolei ojciec Feliksa sprawował funkcję rejenta.

W rodzinie Jasińskich znajdował się także starszy brat Feliksa, Roman, który, podobnie jak dziadek, wybrał medycynę i był jednym z twórców pogotowia ratunkowego w Warszawie. Po rozpoczęciu nauki w II gimnazjum klasycznym w wieku 8 lat, Feliks ukończył je pięć lat później, w wieku 15 lat. W 1872 roku rozpoczął nowy rozdział w swoim życiu, wyjeżdżając do Petersburga, gdzie podjął studia w Instytucie Inżynierów Komunikacji.

Edukację zakończył w 1877 roku, w wieku 21 lat, zdobywając tytuł inżyniera komunikacji. Już podczas nauki wykazywał genialne zdolności matematyczne, co przełożyło się na jego pierwszą drukowaną pracę: Połączenie mostów żelaznych nitami, opublikowaną w czasopiśmie Ministerstwa Komunikacji w 1878 roku.

Kariera zawodowa

W 1877 roku Feliks Jasiński zaczął swoją karierę zawodową, obejmując rolę technika dystansu na petersbursko-warszawskiej linii kolejowej w Pskowie. Już w następnym roku awansował na stanowisko zastępcy inżyniera-kontrolera w drugim oddziale Kolei Warszawskiej w Wilnie. Od 1885 roku piastował funkcję naczelnika ósmego dystansu na Kolei Petersbursko-Warszawskiej.

W trakcie swojej pracy na tym stanowisku zrealizował wiele istotnych projektów. Do jego najważniejszych osiągnięć zalicza się m.in. przebudowa żelaznego mostu przez rzekę Iżora oraz instalacja oświetlenia elektrycznego na stacji w Gatczynie. Jasiński pełnił również funkcję inżyniera miejskiego w Wilnie, gdzie nadzorował m.in. rozbudowę stacji wileńskiej oraz regulację i obwałowanie rzeki Wilejki. W tym czasie zrealizował także projekt nowego gmachu Politechniki Wileńskiej, w której wykładał inżynierię kolejową podczas dwóch lat akademickich 1881-82 oraz 1882-83. Jego innowacyjny projekt dotyczył również miejskiej rzeźni.

W latach 1890-1899 Jasiński został naczelnikiem wydziału technicznego służby drogowej i odpowiedzialnym za remont budynków. Następnie pełnił funkcję zastępcy naczelnika służby budowy kolei petersbursko-moskiewskiej. W tym czasie zajął się modernizacją tej linii, aby dostosować ją do obsługi ciężkich parowozów oraz zwiększonej prędkości wynoszącej 64 km/h. Z racji tych zmian konieczne było wzmocnienie i częściowa przebudowa mostów kolejowych na trasie. Jasiński podszedł do tego zadania w sposób innowacyjny, przeprowadzając na szeroką skalę pionierskie badania wytrzymałościowe.

Kariera naukowa

Feliks Jasiński rozpoczął swoją intensywną działalność naukową od 1892 roku, kiedy to skupił się głównie na badaniach związanych z teorią sztywności prętów ściskanych. Już w 1894 roku zaprezentował swoje osiągnięcia w artykule naukowym, który ukazał się w dwóch językach: francuskim oraz rosyjskim. Praca ta nosiła tytuł Badania nad sztywnością prętów ściskanych i przyczyniła się do zdobycia przez niego uznania w międzynarodowym środowisku inżynierskim.

Rok później dzieło to zostało przetłumaczone i opublikowane w języku polskim. Jasiński w ciągu zaledwie ośmiu lat opublikował blisko 50 prac naukowych dotyczących inżynierii lądowej, z czego 20 stanowiło efekty jego samodzielnych badań. W roku 1893 opublikował istotną monografię pod tytułem Próba rozwinięcia teorii wyboczenia, w której współpracy z L. Tetmajerem przedstawili empiryczne wzory obliczeniowe do określania naprężeń krytycznych w procesie wyboczenia.

W swojej publikacji Jasiński zawarł liczne obliczenia, które oparte były na jego doświadczeniach, które początkowo obejmowały badania wytrzymałości dźwigarów mostowych. To właśnie w tych badaniach ustalił empiryczne formuły dotyczące wartości naprężeń krytycznych oraz warunków, w których elementy ściskane mogą ulegać zniekształceniu. Wzory te oraz zestawione przez Jasińskiego tablice obliczeniowe mają zastosowanie do dzisiaj w dziedzinie inżynierii na całym świecie.

Praca ta została doceniona w 1894 roku, kiedy to Jasiński otrzymał rosyjską nagrodę im. P. Andrijewa, przyznawaną co 10 lat najlepszemu inżynierowi w dziedzinie dróg i komunikacji. Dzięki tym osiągnięciom, Jasiński został adiunktem, a w 1896 roku objął profesurę w Instytucie Inżynierów Komunikacji, gdzie prowadził wykłady na temat statyki budowli oraz teorii sprężystości. Równocześnie wykładał w Instytucie Inżynierów Cywilnych oraz Instytucie Górniczym.

Feliks Jasiński spoczywa na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 37-1-10/11).

Wynalazczość

Feliks Jasiński to postać, która znacząco wpłynęła na rozwój inżynierii budowlanej poprzez swoje innowacyjne osiągnięcia. Jego niezwykłe umiejętności wynalazcze przyniosły istotne zmiany w tej dziedzinie.

W trakcie swojej pracy nad teorią sprężystości, Jasiński wprowadził udoskonalenia do ówczesnego urządzenia pomiarowego, znanego jako tensometr, które służyło do analizy odkształceń materiałów. To innowacyjne podejście miało kluczowe znaczenie dla dokładności pomiarów w inżynierii.

W 1889 roku zrealizował ambitny projekt – na peronach stacji Gatczyna stworzył pierwsze w Rosji trójprzegubowe stalowe łuki kratowe. To przedsięwzięcie nie tylko pokazało jego zdolności konstrukcyjne, ale także otworzyło nową erę w budownictwie.

Jasiński był również autorem oryginalnego projektu pilastego dachu, którego model został zaprezentowany na wystawie światowej w Paryżu w 1900 roku. Jego innowacyjne pomysły zdobyły uznanie na arenie międzynarodowej.

Prace

Feliks Jasiński był autorem licznych prac w dziedzinie inżynierii lądowej. W sumie opublikował 50 dokumentów, z których większość ukazała się w renomowanym czasopiśmie naukowym Ministerstwa Komunikacji, znanym jako „Йзвеcтія Собранія Иинженеров Путей Оообщевія”. Wśród jego najważniejszych osiągnięć można wymienić kilka kluczowych tytułów:

• Doświadczenia w rozwiniętej teorii zginania wzdłużnego, 1892,
• Notatka o złączach szynowych na mostach w związku z problemem drgań pionowych kratownic, 1893,
• Dodanie wyrównywania kratownic do krokwi żelaznych, 1893,
• W sprawie odporności kratownic kratowych na wybrzuszenia, 1893,
• W sprawie rozkładu złożonych, statycznie określonych kratownic na proste układy, 1898,
• Ogólne doświadczenie teorii równowagi struktur, 1899.

Warto również zaznaczyć, że niektóre z jego prac zostały opublikowane w języku polskim, w tym:

• Badania nad sztywnością prętów ściskanych, Warszawa, 1894,
• Próba rozwinięcia teorii wyboczenia, 1893.

---

Oceń: Feliks Jasiński

---