Bożena Kociołkowska

---

Życiorys

Wykształcenie

W 1960 roku Bożena Kociołkowska zdobyła dyplom w Państwowej Średniej Szkole Baletowej w Warszawie, a dziewięć lat później ukończyła Państwową Wyższą Szkołę Muzyczną w Warszawie, gdzie studiowała na Wydziale Wychowania Muzycznego w zakresie pedagogiki tańca. Następnie, w roku 1991, podjęła naukę na Podyplomowym Studium Obrotu Dziełami Sztuki Profesjonalnej przy Szkole Głównej Handlowej w Warszawie, wzbogacając tym samym swoje wykształcenie o aspekty związane z zarządzaniem sztuką.

Debiut sceniczny

Już 18 stycznia 1961 roku, tuż po ukończeniu szkoły baletowej, Kociołkowska zadebiutowała na prestiżowej scenie Państwowej Opery Warszawskiej, występując w roli Odetty-Odylii w “Jeziorze łabędzim” Piotra Czajkowskiego. Choreografia była wynikiem współpracy Natalii Konius i Aleksandra Sobola. W artykule opublikowanym w dwutygodniku „Współczesność”, Alicja Bońkowska zauważyła, iż występ tak młodej tancerki w tak wymagającej roli był bezprecedensowy w powojennej historii baletu w Polsce.

Kariera artystyczna

Wkrótce po debiucie, w 1962 roku, Kociołkowska uzyskała awans na stanowisko solistki baletu Opery Warszawskiej. Po przeniesieniu zespołu baletowego do odbudowanego Teatru Wielkiego, w 1967 roku stała się jego pierwszą solistką. Na przestrzeni swojej kariery artystycznej, interpretowała wiele znaczących ról zarówno w repertuarze klasycznym, jak i współczesnym. Wśród nich znalazły się m.in. Odetta-Odylia w “Jeziorze łabędzim” (często występowała w tej roli w latach 1961, 1966 i 1973, a po raz setny z tańczeniem tej partii zaprezentowała się 21 grudnia 1977 roku), Królowa Miedzianej Góry w “Kamiennym kwiacie” Prokofjewa oraz rolę tytułową w “Pannie Julii” Rangströma. Współpracowała z wieloma znakomitymi choreografami, w tym z Natalią Konius, Aleksiejem Cziczinadze oraz Leonem Wójcikowskim i Witoldem Grucą. Kociołkowska występowała w najróżniejszych krajach, w tym USA i na Kubie, a także brała udział w nagraniach filmowych i programach telewizyjnych, realnie przyczyniając się do popularyzacji tańca.

Wybrane recenzje

„Przede wszystkim dwa widowiska nie schodzą z ust tych, którzy mniej więcej regularnie odwiedzają Filharmonię i Teatr Wielki. Dwa nazwiska dawno i dobrze zapamiętane, a jednak na nowo odkrywane. Bożena Kociołkowska i Arturo Moreira Lima. Kociołkowska tańczy główne role w Teatrze Wielkim od kilkunastu lat. Zawsze była podziwianą Odettą-Odylią w Jeziorze łabędzim czy niezastąpioną Mirtą w Giselle, nawet sam Lifar miał powiedzieć, że to najznakomitsza tancerka jaką widział w Polsce. Teraz po premierze baletów Sergiusza Lifara w Teatrze Wielkim publiczność przekonała się, że Kociołkowska jest też wybitną indywidualnością aktorską wśród tancerzy. W tytułowej roli Fedry tworzy postać, tworzy charakter, grę uczuć i myśli pełną psychologicznych niuansów, porywa siłą wyrazu.”

Janusz Ekiert, „Życie Warszawy”, 1978

„Bożena Kociołkowska, młoda, ładna, bardzo zdolna balerina, występuje w najbardziej odpowiedzialnych rolach repertuaru sceny warszawskiej. Tańczyła z powodzeniem rolę Odetty-Odylii w Jeziorze łabędzim, kreowała postać Dziewczyny w balecie Cztery temperamenty, Młynarki w Trójkątnym kapeluszu i Eurydyki w balecie Orfeusz. Odznacza się dobrym opanowaniem techniki tańca klasycznego i pewnością wykonania. W roli Kitri w balecie Don Kichot nie tylko prześlicznie wyglądała, ale tańczyła z ogromnym wdziękiem, pokonywała trudności techniczne bez najmniejszego wysiłku. Tancerka nabywa jakiegoś spokoju, prostoty, dystynkcji, co w dziwny sposób upodabnia ją do typu tak świetnych balerin angielskich. Publiczność zawsze przyjmuje Bożenę Kociołkowską bardzo gorąco.”

Tacjanna Wysocka, „Dzieje baletu”, 1970

Praca choreografa

W okresie od 1981 do 1996 roku Kociołkowska angażowała się intensywnie w działalność choreograficzną, przygotowując choreografie do 35 różnych spektakli – zarówno muzycznych, jak i dramatycznych, w tym baletów takich jak „Straussiada” i „Czerwony Kapturek”. Te działania miały miejsce zarówno w kraju, jak i na międzynarodowych scenach, w tym w Niemczech czy Włoskiej Jugosławii.

Po zejściu ze sceny

Po zakończeniu kariery na scenie, w latach 1992-1993 pełniła funkcję kierownika baletu w Państwowej Operze i Filharmonii Bałtyckiej, a w 1993-1994 roku zarządzała baletem Teatru Wielkiego w Łodzi. W ciągu kolejnych lat była dyrektorem artystycznym w Państwowej Szkole Baletowej w Warszawie oraz Ogólnokształcącej Szkole Baletowej w Bytomiu. Kociołkowska zorganizowała także między innymi I i II Festiwal „Dance of the World” oraz aktywnie uczestniczyła w międzynarodowych warsztatach tańca. Jako też postać o dużym zaangażowaniu społecznym, pełniła różne funkcje w ZASP i została inicjatorką powstania rzeźby „W hołdzie polskim artystom baletu”, która została odsłonięta w 2016 roku przed gmachem Teatru Wielkiego w Warszawie.

Nagrody i odznaczenia

Bożena Kociołkowska, wybitna postać w dziedzinie kultury, została uhonorowana licznymi nagrodami i odznaczeniami, które świadczą o jej ogromnym wkładzie w rozwój sztuki i edukacji artystycznej. Oto lista jej najważniejszych osiągnięć:

• Złoty Krzyż Zasługi przyznany w 1979 roku,
• Złota odznaka honorowa „Za zasługi dla Warszawy” w latach 1979 i 1980,
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, otrzymany w 1986 roku,
• Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”, przyznana w 1989 roku,
• Nagroda indywidualna I Stopnia Centrum Edukacji Artystycznej z 2001 roku,
• Nagroda „Muza 2003” w dziedzinie kultury,
• Srebrny medal Zasłużony Kulturze „Gloria Artis” w obszarze szkolnictwa artystycznego, otrzymany w 2006 roku,
• Statuetka „Terpsychora” ZASP-u, przyznana tym najwybitniejszym artystom w 2006 roku,
• Nagroda Specjalna za Zasługi dla Kultury Polskiej od Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w 2006 roku,
• Dyplom Uznania Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego za działalność pedagogiczną w 2006 roku,
• Medal 750-lecia Bytomia za zasługi dla kultury regionu, przyznany w 2006 roku,
• Nagroda im. Witolda Hulewicza, wręczona w 2020 roku,
• Złoty medal Zasłużony Kulturze „Gloria Artis” w dziedzinie tańca/baletu, otrzymany w 2021 roku.

---

Oceń: Bożena Kociołkowska

---