Bogdan (Bohdan) Jaxa-Dębicki, znany pod herbem Gryf, przyszedł na świat 22 października 1872 roku w Warszawie. Jego życie zakończyło się w tym samym mieście, gdzie zmarł w 1940 roku.
Był on nie tylko inżynierem technologicznym, lecz również aktywnym działaczem Polskiej Partii Socjalistycznej. Jego zaangażowanie w politykę socjalistyczną oraz praca jako urzędnik celny przyczyniły się do jego znaczącej roli w społeczeństwie tamtego okresu.
Biogram
Bogdan Dębicki miał bardzo bogate i interesujące życie, które było naznaczone jego zaangażowaniem w działania na rzecz społeczeństwa. Uczęszczał do średniej szkoły Wojciecha Górskiego w Warszawie, gdzie już od wczesnych lat swojej edukacji wykazywał zainteresowanie sprawami politycznymi. W latach 1889–1891 zainicjował kółka samokształceniowe, które miały charakter socjalistyczny. Po wydaleniu ze szkoły udał się do Kijowa, gdzie zakończył naukę w szkole realnej. W tym czasie przyłączył się do partii socjalistów-rewolucjonistów, co stanowiło ważny krok w jego życiu politycznym.
W kolejnych latach, od 1893 do 1900, Dębicki podjął studia w Instytucie Technologicznym w Petersburgu. Podczas studiów stał się aktywnym uczestnikiem miejscowego komitetu Organizacji PPS, gdzie jego działania koncentrowały się głównie na dystrybucji nielegalnych materiałów socjalistycznych. Wraz z towarzyszem Ksawerym Praussem, organizował przerzut bibuły przez granicę z Finlandią, co było niebezpiecznym, ale i niezbędnym działaniem w obliczu represji ze strony władz.
Rok 1899 przyniósł mu uznanie za zdobycie memoriału ks. Aleksandra Imertyńskiego, który został później wydrukowany przez Józefa Piłsudskiego w Londynie, przynosząc kompromitację rosyjskiemu rządowi. Współpracując z Aleksandrem Sulkiewiczem, Dębicki był także współorganizatorem ucieczki Piłsudskiego z petersburskiego szpitala, co miało miejsce 14 maja 1901 roku.
Po zakończeniu nauki w 1900 roku, na polecenie CKR PPS, wstąpił do rosyjskiej służby celnej. Przez następne 15 lat aktywnie organizował przerzut nielegalnej literatury, a podczas Rewolucji 1905 roku także broni na potrzeby Polskiej Partii Socjalistycznej. Jego doświadczenia wojenne przyniosły mu ewakuację do Archangielska w czasie I wojny światowej. W latach 1917-1919 pełnił rolę przewodniczącego polskiego komitetu obywatelskiego, który działał na rzecz tworzenia polskich formacji wojskowych na Murmanie.
Podczas ewakuacji polskich oddziałów z Archangielskiego, Dębicki był pełnomocnikiem polskiego dowództwa odpowiedzialnym za ewakuację rodzin wojskowych. Po powrocie do kraju objął prestiżowe stanowiska, takie jak dyrektor Urzędu Celnego na Śląsku oraz dyrektor Departamentu Cel w Ministerstwie Skarbu. Później awansował na komisarza nadzwyczajnego do zwalczania nielegalnego przywozu towarów i dyrektora Urzędu Celnego we Lwowie. W 1933 roku przeszedł na zasłużoną emeryturę.
Bogdan Dębicki spoczywa na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 299 a, rząd 4, miejsce 11).
Odznaczony
- Krzyż Niepodległości,
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski.
Życie prywatne
Bogdan Dębicki przyszedł na świat w zamożnej rodzinie ziemiańskiej, która miała swoje korzenie na Wołyniu. Jego ojcem był przemysłowiec, właściciel licznych fabryk, Gustaw Rajmund (1838-1903), zaś matką Aleksandra z Kowalskich (1849-1933). W rodzinie tej wyrósł także jego brat, który zasłynął jako poeta młodopolskiego ruchu literackiego oraz dziennikarz Zdzisław (1871-1931).
Przypisy
- Cmentarz Stare Powązki: STANISŁAWA DĘBICKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 08.08.2023 r.]
- a b c d Ze wspomnień kolegi Bohdana Dębickiego... [w:] Księga pamiątkowa inżynierów technologów Polaków wychowańców Instytutu Technologicznego w Petersburgu, Warszawa 1933, s. 54-57
- Historia życia koleżeńskiego technologów Polaków, [w:] Księga pamiątkowa inżynierów technologów Polaków wychowańców Instytutu Technologicznego w Petersburgu, Warszawa 1933, s. 44
- a b c d e f g Dębicki Bogdan, [w:] Czy wiesz kto to jest? pod red. Stanisława Łozy, Warszawa 1938, s. 140
Pozostali ludzie w kategorii "Polityka i administracja":
Krzysztof Czajkowski (burmistrz) | Izydor Faterson | Stanisław Długosz (ekonomista) | Piotr Wojciech Wójcik | Daniel Gromann | Krzysztof Dębnicki | Ryszard Hill | Jan Szyszko | Elżbieta Sobótka | Wanda Traczyk-Stawska | Samuel Łazowert | Tomasz Lipiec | Mirosław Górski | Adam Jerzy Czartoryski | Krzysztof Sawicki | Michał Szymborski | Karol Rafał | Janusz Dworak | Marcin Korolec | Marek MakowskiOceń: Bogdan Dębicki