Andrzej Pilipiuk

---

Twórczość

Andrzej Pilipiuk jest pisarzem, któremu szczególnie bliskie są cechy gawędy. Jego najbardziej znany cykl opowiadań koncentruje się na przygodach Jakuba Wędrowycza, nietypowej postaci, która mieszka w Starym Majdanie koło Wojsławic. Jakub to plugały degenerat, bimbrownik i egzorcysta, którego przygody fascynują wielu czytelników.

Debiutował opowiadaniem Hiena opublikowanym w „Feniksie” w 1996 roku. To właśnie w tym tekście po raz pierwszy wprowadzona została postać Jakuba. Od tego czasu Pilipiuk stworzył kilkadziesiąt opowiadań z tego cyklu, które ukazały się w różnych zbiorach. Autor z pełną pewnością nazywa siebie „największym piewcą polskiej wsi od czasów Reymonta”.

W jego twórczości znajdują się także inne cykle, jak choćby opowiadania o kuzynkach Kruszewskich oraz historie Michala Sędziwoju, alchemika, który próbuje zdobyć nieśmiertelność dzięki odkryciu tajemnicy kamienia filozoficznego. W tych dziełach Pilipiuk zręcznie łączy elementy fabularne z wiedzą historyczną oraz nowoczesnymi osiągnięciami w dziedzinie nauki i technologii.

Interesującą serią jest również Norweski dziennik, która opowiada losy Tomasza Paczenki – młodego człowieka z amnezją, który stara się odkryć prawdę o sobie samej i otaczającym go świecie. Cykl ten jest najstarszym w dorobku autora, a prace nad nim rozpoczął, będąc jeszcze nastolatkiem.

W jego zbiorach opowiadań można znaleźć stałe cykle, takie jak historie o Pawle Skórzewskim, lekarzu i podróżniku, oraz Robercie Stormie, nowoczesnym poszukiwaczu antyków, który zajmuje się rozwiązywaniem tajemnic przeszłości. Ważnym elementem jego dzieł jest również, że gościnnie pojawiają się w nich postaci z innych cykli.

Warto również nadmienić, że bohaterowie z serii Kuzynki zasługują na szczególną uwagę, ponieważ pierwszy raz pojawili się w jednym z tomów Pana Samochodzika, a Jakub Wędrowycz również, przelotnie, w obu cyklach. Na podstawie opowiadań z albumu komiksowego Dobić dziada (ilustracje i scenariusz: Andrzej Łaski, wydawnictwo Fabryka Słów) wydano Fabularyzowaną Kolekcjonerską Grę Karcianą Jakub Wędrowycz, która zadebiutowała w lipcu 2011 roku.

Nie bez znaczenia jest także fakt, że w 2012 roku, w związku z premierą kolejnego tomu opowiadań o Jakubie, zatytułowanego Trucizna, stworzono 8-odcinkowy serial Zatruty czwartek. Choć odcinki te nie są bezpośrednio powiązane z żadnym z opowiadań Pilipiuka, autor jest w nich wspomniany, co potwierdza jego znaczenie w polskiej literaturze.

Życie prywatne

Andrzej Pilipiuk, jak sam podkreśla, pochodzi z rodziny o mieszanym pochodzeniu, w której można odnotować także obecność Kozaków. Jego pradziadek, Jan (Iwan) Pilipiuk, pełnił rolę carskiego policjanta w Łabuniach oraz Zamościu.

Ukończył L Liceum Ogólnokształcące im. Ruy Barbosy w Warszawie, co stanowiło istotny krok w jego edukacji. Jako archeolog, kształcił się w Instytucie Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego.

W dniu 4 października 2003 roku poślubił Katarzynę Motykę, a ich rodzina powiększyła się o córkę Łucję, która przyszła na świat w maju 2004, oraz syna Tomasza, urodzonego w czerwcu 2011 roku.

W swoich wolnych chwilach Pilipiuk angażuje się w numizmatykę oraz zbieranie meteorytów. Pasjonuje się również stolarstwem i malarstwem. W jego gust literacki wpisują się utwory Nodara Dumbadze, Aleksandra Grina-Griniewskiego oraz Ferdynanda Ossendowskiego. Z kolei w muzyce ceni sobie kompozycje litewskiego twórcy Mikalojusa Konstantinasa Čiurlionisa. Aktualnie mieszka w Krakowie.

Poglądy

Andrzej Pilipiuk jest autorem o wyraźnych konserwatywno-liberalnych oraz monarchistycznych poglądach. Wiele razy wyrażał swoje krytyczne stanowisko wobec zjawisk zachodzących we współczesnej polityce i gospodarce. Zwracał uwagę na społeczne i gospodarcze uwarunkowania, które według niego obciążone są socjalistycznym dziedzictwem. Jego krytyka odnosiła się również do dominacji etatyzmu, a także do braku jakości w polskiej polityce i wśród elit intelektualnych. Pilipiuk nie omieszkał wskazać na niski standard współczesnej literatury. Szczególnie mocno podkreślał, powołując się na swoje osobiste doświadczenia z czasów szkolnych, że polski system edukacji potęguje przeszkody w optymalnym rozwoju jednostki.

Wybory parlamentarne w 2005

W 2005 roku Andrzej Pilipiuk ubiegał się o mandat w Sejmie Rzeczypospolitej Polskiej, kandydując z listy PJKM w okręgu gliwickim. Uzyskał 907 głosów, co nie wystarczyło do objęcia mandatu, ponieważ lista nie przekroczyła progu wyborczego wynoszącego 5%.

Wybory do Parlamentu Europejskiego w 2009

W 2009 roku Pilipiuk podjął próbę zdobycia mandatu w Parlamencie Europejskim, kandydując z listy UPR w okręgu warszawskim 1. Ostatecznie uzyskał 1799 głosów, jednak również w tym przypadku nie zdołał uzyskać mandatu, gdyż jego lista nie przekroczyła 5% progu wyborczego.

Nagrody

Andrzej Pilipiuk jest uznawanym pisarzem, który zdobył wiele nagród literackich na przestrzeni swojej kariery. Dziewięciokrotnie był nominowany do prestiżowej nagrody im. Janusza A. Zajdla, a w 2002 roku otrzymał ją za swoje opowiadanie pt. „Kuzynki”. Warto dodać, że w 2003 roku Pilipiuk rozwinął to opowiadanie w pełnoprawną powieść, co jeszcze bardziej podkreśla jego talent jako twórcy.

Dodatkowo, w swojej karierze pisarskiej, zajął trzecie miejsce w głosowaniu na nagrodę Nautilus dwukrotnie. Jego osiągnięcia obejmują także zdobycie Pucharu Bachusa oraz Srebrnej Muszli, co jest dowodem na jego znaczący wkład w literaturę fantastyczną. W 1998 roku Pilipiuk był nominowany do Szląkfy, nagrody przyznawanej przez Śląski Klub Fantastyki, w kategorii „Pisarz roku”.

W 2009 roku uzyskał odznakę honorowego członka Astrachańskich Wojsk Kozackich oraz medal 300 lat Krzyża św. Jerzego, które są oficjalnymi odznaczeniami państwowymi Federacji Rosyjskiej. W lutym 2022 roku, w wyniku wydarzeń związanych z inwazją Rosji na Ukrainę, postanowił odesłać oba te odznaczenia do ambasady Rosji, co stanowi wymowny gest jego stanowiska w ważnych sprawach społecznych i politycznych.

Publikacje

Cykl o Jakubie Wędrowyczu

Cykl ten obejmuje szereg zbiory opowiadań, które zdobyły uznanie czytelników. Wśród nich możemy wyróżnić:

• Kroniki Jakuba Wędrowycza, Fabryka Słów 2001, ISBN 978-83-7964-000-3,
• Czarownik Iwanow, Fabryka Słów 2002, ISBN 978-83-7574-570-2,
• Weźmisz czarno kure…, Fabryka Słów 2002, ISBN 978-83-7574-561-0,
• Zagadka Kuby Rozpruwacza, Fabryka Słów 2004, ISBN 978-83-7574-541-2,
• Wieszać każdy może, Fabryka Słów 2006, ISBN 978-83-7574-676-1,
• Homo bimbrownikus, Fabryka Słów 2009, ISBN 978-83-7574-941-0,
• Trucizna, Fabryka Słów 2012, ISBN 978-83-7574-707-2,
• Konan Destylator, Fabryka Słów 2016, ISBN 978-83-7964-197-0,
• Karpie bijem, Fabryka Słów 2019, ISBN 978-83-7964-441-4,
• Faceci w gumofilcach, Fabryka Słów 2022, ISBN 978-83-7964-846-7.

Światy Pilipiuka

Kolejna seria opowiadań, która przedstawia niezwykłe światy wykreowane przez autora, to:

• 2586 kroków, Fabryka Słów 2005, ISBN 978-83-7574-929-8,
• Czerwona gorączka, Fabryka Słów 2007, ISBN 978-83-7574-762-1,
• Rzeźnik drzew, Fabryka Słów 2009, ISBN 978-83-7574-937-3,
• Aparatus, Fabryka Słów 2011, ISBN 978-83-7964-308-0,
• Szewc z Lichtenrade, Fabryka Słów 2012, ISBN 978-83-7574-880-2,
• Carska manierka, Fabryka Słów 2013, ISBN 978-83-7574-905-2,
• Reputacja, Fabryka Słów 2015, ISBN 978-83-7964-083-6,
• Litr ciekłego ołowiu, Fabryka Słów 2016, ISBN 978-83-7964-158-1,
• Wilcze leże, Fabryka Słów 2017, ISBN 978-83-7964-245-8,
• Zły las, Fabryka Słów 2019, ISBN 978-83-7964-400-1,
• Przyjaciel człowieka, Fabryka Słów 2020, ISBN 978-83-7964-523-7,
• Czarna góra, Fabryka Słów 2021, ISBN 978-83-7964-635-7,
• Zło ze wschodu, Fabryka Słów 2023, ISBN 978-83-7964-968-6,
• Czasy, które nadejdą, Fabryka Słów 2024, ISBN 978-83-6794-929-3.

Kuzynki Kruszewskie

Seria o kuzynkach wzbudziła wiele pozytywnych reakcji:

• Tom 1: Kuzynki, Fabryka Słów 2003,
• Tom 2: Księżniczka, Fabryka Słów 2004,
• Tom 3: Dziedziczki, Fabryka Słów 2005,
• Tom 4: Zaginiona, Fabryka Słów 2014.

Oko Jelenia

W tej serii znajdziemy ciekawe pozycje:

• Droga do Nidaros, Fabryka Słów 2008,
• Srebrna Łania z Visby, Fabryka Słów 2008,
• Drewniana Twierdza, Fabryka Słów 2008,
• Pan Wilków, Fabryka Słów 2009,
• Triumf Lisa Reinicke, Fabryka Słów 2010,
• Sfera Armilarna, Fabryka Słów 2011,
• Sowie zwierciadło, Fabryka Słów 2015.

Wampir z…

Chociaż zbiory opowiadań o wampirach są krótsze, również mają swój urok:

• Wampir z M-3, Fabryka Słów 2011,
• Wampir z MO, Fabryka Słów 2013,
• Wampir z KC, Fabryka Słów 2018.

Norweski dziennik

Seria ta dopełnia tematykę przygód z Norwegii:

• Tom 1: Ucieczka, Fabryka Słów 2005,
• Tom 2: Obce ścieżki, Fabryka Słów 2006,
• Tom 3: Północne wiatry, Fabryka Słów 2007.

Przetaina

Ostatnia część cyklu to:

• Przetaina, Fabryka Słów 2022, ISBN 978-83-7964-750-7,
• Okiść, Fabryka Słów 2024, ISBN 978-83-67949-08-8.

Wspomnienia

Te zbiory książek niosą ze sobą pamięć i refleksję:

• Wojsławice: Skarby naszej pamięci, Fundacja „Ku przeszłości” 2012,
• U świętego Michała w Wojsławicach, Fundacja „Ku przeszłości” 2016,
• Raport z północy, Fabryka Słów 2017, ISBN 978-83-7964-291-5,
• Spacer po Wojsławicach, Fundacja „Ku przeszłości” 2017,
• Anegdoty wojsławickie, Fundacja „Ku przeszłości” 2020,
• Zapukała historia do drzwi naszych, Fundacja „Ku przeszłości” 2020,
• Po drugiej stronie książki, Fabryka Słów 2021.

Pan Samochodzik

Pod pseudonimem Tomasz Olszakowski, autor wydał wiele tomów o Panu Samochodziku, w tym:

• Pan Samochodzik i Arka Noego, Warmia 1999,
• Pan Samochodzik i rubinowa tiara, Warmia 2000,
• Pan Samochodzik i tajemnice warszawskich fortów, Warmia 2000,
• Pan Samochodzik i zaginiony pociąg, Warmia 2000,
• Pan Samochodzik i sekret alchemika Sędziwoja, Warmia 2001,
• Pan Samochodzik i zaginione poselstwo, Warmia 2001,
• Pan Samochodzik i łup barona Ungerna, Warmia 2001,
• Pan Samochodzik i zagubione miasto, Warmia 2002,
• Pan Samochodzik i wynalazek inżyniera Rychnowskiego, Warmia 2002,
• Pan Samochodzik i potomek szwedzkiego admirała, Warmia 2002,
• Pan Samochodzik i ikona z Warszawy, Warmia 2002,
• Pan Samochodzik i czarny książę, Warmia 2002,
• Pan Samochodzik i więzień Jasnej Góry, Warmia 2003,
• Pan Samochodzik i brązowy notes, Warmia 2003,
• Pan Samochodzik i Adam z Wągrowca, Warmia 2003,
• Pan Samochodzik i mumia egipska, Warmia 2004,
• Pan Samochodzik i diable wiano, Warmia 2004,
• Pan Samochodzik i relikwiarz świętego Olafa, Warmia 2004,
• Pan Samochodzik i zamek w Chęcinach, Warmia 2005.

Inne powieści i zbiory opowiadań

Wśród utworów, które zasługują na uwagę, wymienić można:

• Operacja Dzień Wskrzeszenia, powieść, Fabryka Słów 2006, ISBN 978-83-7964-196-3,
• Traktat o higienie. Z dziejów dra Skórzewskiego, wybór opowiadań wydanych wcześniej w cyklu Światy Pilipiuka, Fabryka Słów 2020, ISBN 978-83-796-4580-0,
• Upiór w ruderze, zbiór opowiadań, Fabryka Słów 2020, ISBN 978-83-7964-574-9.

Komiksy

Komiksy, które zyskały popularność, to:

• Dobić dziada, Fabryka Słów 2011, ISBN 978-83-7574-540-5,
• Krasnoludy, Fabryka Słów 2014, ISBN 978-83-7574-909-0,
• Zabójca, Fabryka Słów, 2014 ISBN 978-83-7574-995-3.

Inne

W twórczości Pilipiuka znajdują się także mniej znane dzieła:

• Największa tajemnica ludzkości, powieść, ok. 1997, oficjalnie nie wydana,
• A imię jego czterdzieści i cztery, opowiadanie,
• Acla, opowiadanie,
• Bramę, opowiadanie,
• Scriptoris, opowiadanie, Nowa Fantastyka. – 1998, nr 3, s. 40-48,
• Spotkanie z pisarzem, opowiadanie,
• Sprawa Filipowa, opowiadanie, wersja pierwotna,
• Święty Mikołaj spotyka Dziadka Mroza, opowiadanie, Fenix 1996, nr 12, s. 5-20,
• Zadanie specjalne, opowiadanie,
• Zatoka, opowiadanie,
• Piszemy bestsellera, cykl felietonów,
• Jak pisać fantastykę naukową, poradnik,
• Błękitny trąd, opowiadanie (Częstochowa, Play-it, 2001),
• Bliżej świata: wiedza o społeczeństwie dla gimnazjum: wychowanie obywatelskie, wychowanie do aktywnego udziału w życiu gospodarczym – podręcznik dla gimnazjalistów do wiedzy o społeczeństwie razem z Marią Wesołowską-Starnawską ISBN 83-88558-61-7,
• Aparatus, opowiadanie (Science Fiction, sierpień 2011),
• Betoniarka wujaszka Igora (opowiadanie w antologii Utopay, 2022).

Filmowe adaptacje utworów

Współczesne interpretacje dzieł Pilipiuka to:

• Poddasze, reż. Maciej Sowilski (2015) – film krótkometrażowy, adaptacja opowiadania pod tym samym tytułem ze zbioru Rzeźnik drzew.

---

Oceń: Andrzej Pilipiuk

---