Uniwersus

---

Historia

„Centralny Dom Handlowy „Dom Książki Uniwersus” zainaugurował swoje istnienie na miejscu wyburzonej willi z XIX wieku, która od 1881 roku służyła jako schronienie dla osób cierpiących na paraliż. Z dawnym kompleksem budynków związana była drewniana kaplica ewangelicka, o której krążyły plotki, że to właśnie ona wpłynęła na decyzję o rozbiórce tego miejsca. Prace nad nowym projektem budynku rozpoczęły się w 1974 roku, kiedy to zespół architektów, kierowany przez Leszka Sołonowicza, przystąpił do tworzenia planów. Ukończenie budowy miało miejsce w 1980 roku.

Chociaż początkowe zamysły zakładały utworzenie pawilonu do eksponowania osiągnięć radzieckiej techniki, obiekt ostatecznie został otwarty jako księgarnia, która szybko zdobyła miano jednej z najbardziej nowoczesnych w Polsce. Wyróżniono ją tytułem Mister Warszawy w 1980 roku, co uczyniło ją ostatnim budynkiem obdarzonym tym zaszczytem. Przez wiele lat spełniał rolę domu książki, aż do czasów transformacji ustrojowej w latach 90., kiedy to obiekt zmienił swoje przeznaczenie na budynek biurowy.

Taka zmiana spowodowała, że budynek, stworzony z myślą o innej funkcji, zaczął popadać w ruinę. Już pod koniec pierwszej dekady XXI wieku rozważano opcję jego rozbiórki, a ówczesny właściciel przygotował wniosek o pozwolenie na to przedsięwzięcie, planując na jego miejscu wzniesienie 55-metrowego wieżowca. Ostatecznie jednak te ambitne plany nie zostały zrealizowane, a budynek zyskał status ochrony konserwatorskiej, zarówno w gminnej ewidencji zabytków, jak i na liście budynków uznawanych za dobra kultury współczesnej.

Architektura

Dom Książki Uniwersus jest przykładem nowoczesnej architektury, zbudowany na solidnej stalowej konstrukcji. Taki wybór materiału umożliwia swobodną aranżację przestrzeni wewnątrz budynku, co odpowiada ideom architektury promowanej przez Le Corbusiera, jednego z najwybitniejszych przedstawicieli tego nurtu.

Wielką uwagę przyciąga elewacja budynku, która została wykończona szarym granitem. Surowy, naturalny charakter tego materiału, w połączeniu z asymetryczną bryłą budowli oraz cofniętym parterem, idealnie wpisują to miejsce w estetykę brutalizmu, ze szczególnym uwzględnieniem jego japońskiego odłamu. Wyrazistość obiektu podkreśla również aluminiowy detal, który użyty został do wykończenia stropów.

Duże przeszklenia stanowią kolejny wyróżnik Uniwersusa, pozwalając na efektywne wykorzystanie przestrzeni wystawienniczej dla książek. W nocy, kiedy wnętrze emituje światło, budynek zyskuje dodatkową lekkość i staje się jeszcze bardziej przyciągający wzrok.

Uwaga zasługuje także na kubaturę budynku, która wynosi 23000 m³, oraz powierzchnię użytkową równą 4000 m². Wnętrza księgarni zostały zaprojektowane w sposób, który sprzyja tematycznemu podziałowi, a materiały takie jak drewno, kamień i aluminium nadają całości elegancki charakter. Ozdobne lampy, harmonijnie wkomponowane w wystrój, doskonale oddają ducha epoki, w której ten wyjątkowy obiekt powstał.

---

Oceń: Uniwersus

---