W sercu Warszawy, w malowniczej okolicy Łazienek Królewskich, znajduje się niezwykle interesujący obiekt, znany jako Stajnie Kubickiego. Ta dawna powozownia stanowi nie tylko świadectwo minionych czasów, ale również ważny element tzw. folwarku łazienkowskiego.
Stajnie Kubickiego są najważniejszym i najcenniejszym budynkiem w tej historycznej grupie, która obejmuje również takie obiekty jak wozownia, kuźnia oraz pralnia. Każdy z tych elementów jest nierozerwalnie związany z bogatą tradycją hippiczną oraz militarną, jaką pielęgnują Łazienki Królewskie.
Opis
Stajnie Kubickiego to przykład klasycystycznej architektury, wzniesionej w latach 1825-1826, zgodnie z projektem Jakuba Kubickiego. Powstały one na terenie folwarku, który sąsiadował z pałacem Myślewickim. W tym okresie Łazienki Królewskie były własnością cara Aleksandra I, który nabył je od spadkobierców króla Stanisława Augusta. Na mocy decyzji wielkiego księcia Konstantego Romanowa, w 1825 roku rozpoczęto przebudowę istniejącego folwarku, co obejmowało budowę nowej stajni oraz wozowni. Nowy kompleks zastąpił starszą, drewnianą konstrukcję o podobnym przeznaczeniu.
Omawiane stajnie zbudowane zostały w kształcie prostokątnej podkowy, otwartej na dziedziniec. Estrada środkowa była dwukondygnacyjna i służyła jako mieszkania dla służby, natomiast w parterowych skrzydłach znajdowały się stajnie przystosowane dla 48 koni. Zachodnie i wschodnie wozownie mogły pomieścić łącznie osiem pojazdów konnych. W celu zapewnienia odpowiednich warunków dla zwierząt, w obiektach zamontowano system wentylacji, w tym otwory zwane luftami oraz kominy wentylacyjne. Stworzono również rynsztoki do odprowadzania nieczystości płynnych, a strych został przewidziany do przechowywania siana.
Po zakończeniu I wojny światowej Łazienki Królewskie, w tym także Stajnie Kubickiego, stały się własnością państwową. Budynek przetrwał II wojnę światową bez poważnych uszkodzeń. W latach 70. XX wieku w stajniach funkcjonowała pracownia fotograficzna Ministerstwa Handlu Zagranicznego oraz pracownia konserwatorska Muzeum Narodowego w Warszawie. Od 1995 roku obiekt stał się siedzibą części ekspozycji Muzeum Łowiectwa i Jeździectwa, podczas gdy reszta tej wystawy od 1983 roku mieści się w pobliskich Koszarach Kantonistów.
W latach 2019-2021 Stajnie Kubickiego przeszły całościowy remont i konserwację w ramach projektu „Stajnie Pegaza”, realizowanego przez Muzeum Łazienki Królewskie. W czasie tej modernizacji przywrócono ich historyczny wygląd oraz układ, a także odnowiono historyczne wrota. Skrzydła wschodnie i zachodnie zaadaptowano w celu ich wykorzystania na potrzeby wystawiennicze oraz dostosowano pomieszczenia do wymagań osób z niepełnosprawnościami.
Po zakończeniu renowacji w 2021 roku w budynku zagościły dwie stałe wystawy: pierwsza, Powozownia im. Zbigniewa Prusa-Niewiadomskiego, prezentuje pojazdy konne oraz akcesoria jeździeckie z XIX i XX wieku. Druga to Królewska manufaktura tkacka, która umożliwia zwiedzającym obejrzenie m.in. działających krosien żakardowych, należących do Spółdzielni Ład, a także materiałów dekoracyjnych.
Przypisy
- Tomasz Urzykowski. Stajnie z powozami i krosna z czasów króla Stasia. „Gazeta Stołeczna”, s. 7, 31.07-01.08.2021 r.
- Stajnie Kubickiego. [w:] Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie [on-line]. [dostęp 28.12.2021 r.]
- a b Stajnie Kubickiego w nowym blasku. [w:] Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie [on-line]. [dostęp 28.12.2021 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Zabytki":
Stara Pomarańczarnia | Gruba Kaśka (wodozbiór) | Oś Stanisławowska | Oś SaskaOceń: Stajnie Kubickiego