Rogatki Mokotowskie, znane również jako rogatki mokotowskie, to dwa charakterystyczne pawilony rogatkowe ulokowane przy placu Unii Lubelskiej 1 oraz 2, które niegdyś znajdowały się blisko ronda Mokotowskiego w Warszawie.
Te imponujące budowle, zrealizowane w latach 1816–1818, reprezentują styl klasycystyczny, będąc doskonałym przykładem harmonijnej architektury tamtych czasów. Ich walory estetyczne oraz historyczne znaczenie sprawiają, że są one istotnym punktem w krajobrazie stolicy.
Opis
Rogatki Mokotowskie stanowią ważny element historii Warszawy, które powstały w drugiej połowie XVIII wieku. Pierwsze rogatki w stolicy, a także w Pradze i Golędzinowie, zaczęły być budowane po roku 1770, kiedy to obszar ten został otoczony wałem ziemnym zwanym okopami Lubomirskiego. Ich lokalizacja miała miejsce w pobliżu wału, przy ujściu kluczowych dróg prowadzących do miasta.
Pod koniec XVIII wieku na obszarze dzisiejszej Warszawy istniało już 10 rogatek: Belwederskie, Czerniakowskie, Mokotowskie, Jerozolimskie, Wolskie, Powązkowskie, Marymonckie, Grochowskie, Ząbkowskie oraz Golędzinowskie. W latach 1816–1823 zrealizowano nowe pawilony rogatkowe, które zostały zaprojektowane przez renomowanego architekta Jakuba Kubickiego. Realizacja tego projektu zaowocowała powstaniem 18 klasycystycznych pawilonów.
Architekt umiejscowił budynki w pary, nadając im indywidualny charakter, w których każdy duet miał swój odmienny wygląd. W jednym z pawilonów znajdował się dozorca policji, reprezentujący Urząd Municypalny, natomiast w drugim mieścił się poborca podatkowy, odpowiedzialny za przyjmowanie opłat za wjazd do miasta. Do dnia dzisiejszego zachowały się tylko rogatki Mokotowskie i Grochowskie, co czyni je ważnym elementem historycznym.
Budowle klasycystyczne, które znajdują się przy obecnym placu Unii Lubelskiej, powstały w latach 1816–1818. Zostały one starannie rozmieszczone w symetryczny sposób, na planie nieznacznie wygiętego prostokąta, z charakterystycznymi dwukolumnowymi doryckimi portykami. To wygięcie dłuższych elewacji sprawiło, że pawilony w harmonijny sposób dostosowały się do kształtu okrągłego placu.
W 1965 roku rogatki zostały wpisane do rejestru zabytków, co potwierdza ich znaczenie kulturowe i historyczne. Dodatkowo, w 2016 roku wschodnia rogatka doczekała się nowego życia, gdyż w jej wnętrzu otworzono Muzeum Sue Ryder, które ściśle związane jest z tematyką pomocy społecznej i zaangażowania społecznego.
Przypisy
- Jerzy S. Majewski: Warszawa nieodbudowana. Królestwo Polskie w latach 1815–1840. Warszawa: Wydawnictwo Veda, 2009, s. 160–161. ISBN 978-83-61932-00-0.
- Mariusz Karpowicz (red.): Sztuka Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1986, s. 221. ISBN 83-01-04060-2.
- Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 732. ISBN 83-01-08836-2.
- Juliusz A. Chrościcki, Andrzej Rottermund: Atlas architektury Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1977, s. 208.
- a b c Zestawienie zabytków nieruchomych. Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków - stan na 30.09.2019 r. Woj. mazowieckie (Warszawa). [w:] Narodowy Instytut Dziedzictwa [on-line]. nid.pl. s. 54. [dostęp 05.07.2019 r.]
- Muzeum Sue Ryder. [w:] Fundacja Sue Ryder [on-line]. fundacjasueryder.pl. [dostęp 22.05.2017 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Bramy":
Rogatki Grochowskie | Brama Mostowa w Warszawie | Rogatka Bródnowska | Brama Główna Uniwersytetu Warszawskiego | Brama StraceńOceń: Rogatki Mokotowskie