Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Józefa Oblubieńca w Warszawie

Kościoły

W sercu Warszawy, przy ulicyKrakowskie Przedmieście 52/54, znajduje się niezwykły zabytek sakralny, którym jest Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Józefa Oblubieńca. Znany również jako kościół pokarmelicki, a także kościół seminaryjny, pełni on nie tylko funkcję religijną, ale także edukacyjną.

W latach 1945–1952 kościół ten był prokatedrą archidiecezji warszawskiej, co podkreśla jego znaczenie w historii Kościoła w Polsce. Obecnie spełnia rolę kościoła Wyższego Metropolitalnego Seminarium Duchownego w Warszawie, a jego architektura i duchowość przyciągają wielu wiernych oraz turystów.

Opis

Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Józefa Oblubieńca, wybudowany w latach 1661–1681, zrealizowany na planie krzyża, z dwiema bocznymi nawami, stanowi znakomity przykład architektury barokowej. Projekt świątyni stworzył Isidoro Affaitti starszy dla karmelitów bosych. W okresie 1762–1780 fasada została przebudowana na klasycystyczną według projektu Efraima Szregera, co czyni ją pierwszą kamienną fasadą w stylu klasycyzmu w Rzeczypospolitej.

Inicjatorem budowy kościoła był Albrycht Wessel, chorąży nadworny i starosta różański, który w 1642 roku zdecydował się na konstrukcję świątyni dla karmelitów bosych, których w tamtym czasie brakowało w Warszawie. Teren, na którym miała powstać budowla, nosił nazwę Bykowiec i należał do Marcina Krasickiego, starosty bolimowskiego. Po śmierci Wessla, któremu nie udało się zabezpieczyć funduszy na dalszą budowę, wsparcie dla świątyni przyszło od kolejnych dobroczyńców.

„… Na czele tych dobroczyńców stawia kościół króla Jana Kazimierza, który z dochodów stołu swojego wyznaczył po 500 złp. rocznie na fabrykę…”

Julian Bartoszewicz zauważa, że wśród mniejszych darczyńców pojawił się również książę Michał Czartoryski, wojewoda sandomierski, który zapisał na dobrach swoich 8,500 złp. dla klasztoru. inny znaczący darczyńca, Władysław Szmeling, koniuszy wielki koronny, wspomógł klasztor kwotą 4,000 złp.

Najważniejszą postacią wspierającą fundację był książę Michał Radziejowski, który w połowie panowania Jana III postanowił dokończyć rozpoczętą przez Wessla budowę. Wdzięczni karmelici, z zamiarem upamiętnienia jego dobrodziejstw, ufundowali mu jeszcze za życia pomnik w klasztorze. Pomimo postępów, budowla wymagała dalszych prac, które były prowadzone przez księdza Augustyna Wessla, opat jędrzejowski, który zakończył odnowienie kościoła oraz poświęcił go w 1716 roku.

Bartoszewicz wspomina także, że w klasztorze toczono w 1705 roku rozmowy pokojowe pomiędzy Polską a Szwecją. Znany był również ks. Jerzy Brzostowski, przeor zakonu, który założył jedną z największych bibliotek w Polsce. Charakterystycznym elementem architektury świątyni jest wielka kula z wężem trzymającym jabłko, umieszczona na dachu w 1779 roku. Mieszkańcy Warszawy symbolicznie nazywali ją „banią karmelicką”.

Kościół przetrwał II wojnę światową, a w latach 1945–1952 pełnił funkcję prokatedry. W 1965 roku został wpisany do rejestru zabytków, chroniąc tym samym swoją unikalną wartość historyczną.

Wnętrze

  • ołtarz główny oraz ołtarze w transepcie, związane z dawnymi zabudowaniami klasztornymi,
  • ołtarz boczny poświęcony Matce Boskiej Patronce Dobrej Śmierci, z ikoną podarowaną przez króla Jana Kazimierza w 1664 roku,
  • liczne epitafia, w tym malarza Rafała Hadziewicza i dziennikarza Józefa Keniga,
  • grupa Zaślubin Marii autorstwa Jana Jerzego Plerscha z około 1770 roku, przeniesiona z warszawskiego kościoła Dominikanów Obserwantów,
  • figurkę Dzieciątka Jezus znajdującą się po prawej stronie nawy głównej.

Przypisy

  1. a b Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków (księga A) − stan na 31.12.2022 r. Woj. mazowieckie (Warszawa). [w:] Narodowy Instytut Dziedzictwa [on-line]. nid.pl. s. 24. [dostęp 18.02.2023 r.]
  2. Grzegorz Kalwarczyk: Przewodnik po parafiach i kościołach Archidiecezji Warszawskiej. Tom 2. Parafie warszawskie. Warszawa: Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „Adam”, 2015, s. 87. ISBN 978-83-7821-118-1.
  3. Grzegorz Kalwarczyk: Przewodnik po parafiach i kościołach Archidiecezji Warszawskiej. Tom 2. Parafie warszawskie. Warszawa: Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „Adam”, 2015, s. 83. ISBN 978-83-7821-118-1.
  4. Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 375. ISBN 83-01-08836-2.
  5. a b Julian Bartoszewicz: Kościoły Warszawskie rzymsko-katolickie opisane pod względem historycznym, Warszawa 1855, str. 112-126.
  6. a b Jacek Wołowski: Moja Warszawa. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 182. ISBN 83-01-00062-7.
  7. Jan Górski: Drugie narodziny miasta. Warszawa 1945. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1976, s. 51.
  8. Kościoły Warszawy. Warszawa: Wydawnictwa Rady Prymasowskiej Budowy Kościołów Warszawy, 1982, s. 123.

Oceń: Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Józefa Oblubieńca w Warszawie

★★★★★
Średnia ocena:4.98 Liczba ocen:6