Kościół Świętej Trójcy w Warszawie (Śródmieście)

---

Historia świątyni

Do XVIII wieku, ze względu na ograniczenia ustawodawcze Mazowsza, warszawscy ewangelicy byli zmuszeni podróżować do Węgrowa na Podlasiu, by uczestniczyć w nabożeństwach. 15 stycznia 1777 roku zdobyli królewski przywilej umożliwiający im budowę własnego kościoła. W realizacji tego zadania rozważał trzy projekty: autorstwa Dominika Merliniego, Jana Chrystiana Kamsetzera oraz Szymona Zuga. Król Stanisław August Poniatowski zadecydował, że najbardziej odpowiedni będzie projekt Zuga, który czerpał inspiracje z rzymskiego Panteonu oraz kościoła Najświętszej Marii Panny w Dreźnie.

Budynek osiągnął imponującą wysokość 58 metrów, a średnica rotundy wyniosła 33,4 metra. Dzięki swojemu usytuowaniu, świątynia wyróżniała się na tle niskiej zabudowy Warszawy. Budowa kościoła rozpoczęła się 24 kwietnia 1777 roku, a jego uroczyste otwarcie miało miejsce 30 grudnia 1781 roku, kiedy to nastąpiło poświęcenie obiektu. Wówczas był to jeden z najwyższych i największych budynków w stolicy, co czyniło go atrakcją zarówno dla mieszkańców, jak i turystów.

W 1825 roku kościół miał zaszczyt zorganizować koncert dla cara Aleksandra I, podczas którego Fryderyk Chopin zagrał na nowo wynalezionym instrumencie, eolomelodikonie. Monarcha był tak zachwycony występem młodego muzyka, że wręczył mu cenny pierścień z brylantem w podziękowaniu za wyjątkowy występ.

Krzyż znajdujący się na kopule kościoła został przyjęty jako punkt odniesienia dla sieci triangulacyjnej, która została stworzona przez Williama i Williama Heerleina Lindleyów do projektowania systemów kanalizacyjnych i wodociągowych.

W wyniku działań wojennych podczas II wojny światowej, 16 września 1939 roku, kościół został zbombardowany, a po zakończeniu konfliktu jego zniszczenia oszacowano na około 70%. W 1945 roku ewangelicy przystąpili do odbudowy swojej świątyni. Plan jej rekonstrukcji, opracowany przez architekta Teodora Burschego, został zatwierdzony przez Biuro Odbudowy Stolicy.

Rewitalizacja budynku miała miejsce w latach 1949-1957, a 18 listopada 1956 roku odbyło się pierwsze nabożeństwo po odbudowie. W 1965 roku świątynia została wpisana do rejestru zabytków, a w 2019 roku zakończono jej generalny remont.

Inne informacje

W 1857 roku warszawski fotograf Karol Beyer zrealizował niezwykłą serię dwunastu fotografii, które ukazywały pełny dookólny widok z kopuły kościoła. Ta wyjątkowa dokumentacja przyczyniła się do lepszego poznania architektury i otoczenia świątyni.

Kościół Świętej Trójcy zdobył miano centralnego punktu Warszawy, o czym świadczą liczne pomiary geodezyjne, które przeprowadzono pod koniec XIX wieku. Te badania ukazały znaczenie tego miejsca w krajobrazie stolicy.

2 sierpnia 1959 roku w tej świątyni odbyło się pierwsze ekumeniczne nabożeństwo w języku esperanto, które było prowadzone przez duchownych mariawickich. To wydarzenie podkreśliło otwartość kościoła na różne tradycje religijne.

W 1991 roku, podczas IV pielgrzymki do ojczyzny, kościół miał zaszczyt gościć papieża Jan Pawła II. Dodatkowo, 25 maja 2006 roku, do świątyni przybył Benedykt XVI w ramach spotkania ekumenicznego podczas swojej wizyty w Polsce, co przyciągnęło uwagę wielu wiernych.

7 maja 2022 roku miało miejsce szczególne nabożeństwo, w którym ordynowano na urząd prezbitera dziewięć diakonek, które pełniły służbę w Kościele Ewangelicko-Augsburskim, w tym diakonę Małgorzatę Gaś. To wydarzenie z pewnością wzbogaciło życie duchowe wspólnoty.

---

Oceń: Kościół Świętej Trójcy w Warszawie (Śródmieście)

---