Instytut Geodezji i Kartografii

---

Historia

Instytut Geodezji i Kartografii ma długą historię, sięgającą 1945 roku, kiedy to rozpoczął swoją działalność jako Geodezyjny Instytut Naukowo-Badawczy, funkcjonujący w tej formie aż do 1955 roku. Jego powstanie zbiegło się z utworzeniem Głównego Urzędu Pomiarów Kraju, który dzisiaj znany jest jako Główny Urząd Geodezji i Kartografii, oraz z działalnością Państwowej Rady Mierniczej, obecnie Państwowej Rady Geodezyjnej i Kartograficznej.

Głównym celem Instytutu, był wspieranie działań państwowej służby geodezyjnej, a w szczególności organizowanie studiów nad techniką oraz organizacją miernictwa. Instytut angażował się w opracowywanie różnorodnych zagadnień geodezyjnych, a także w publikację prac związanych z jego działalnością. Dodatkowo, jego misją była współpraca z zarówno krajowymi, jak i zagranicznymi instytucjami naukowymi w dziedzinie geodezji.

Początkowo działania badawcze koncentrowały się na projektowaniu oraz zakładaniu podstawowych osnów geodezyjnych, grawimetrycznych i magnetycznych, a także wprowadzaniu nowych metod oraz technik obliczeń geodezyjnych. W ich zakresie znalazły się również geodezyjne metody pomiarów odkształceń gruntu i budowli, a także kwestie związane z metrologią geodezyjną.

W połowie lat 50. rozpoczęto nową fazę prac, skupiając się na badaniach związanych z fotogrametrią topograficzną i inżynierską, a także z kartografią ogólną i tematyczną. W tym okresie rozwijano również nowoczesne technologie kartograficzne oraz informatykę geodezyjno-kartograficzną, przystosowując je do ówczesnych potrzeb praktyki geodezyjnej.

W miarę postępu technologicznego, w Instytucie zainicjowano prace naukowe i badawczo-rozwojowe w zakresie teledetekcji satelitarnej. Począwszy od wykorzystania globalnych systemów nawigacji satelitarnych, a następnie wdrażając działania związane z grawimetrycznymi misjami satelitarnymi, Instytut dostosowywał swoje prace do potrzeb współczesnych technologii.

Przedmiot badań

Działalność naukowo-badawcza oraz rozwojowa Instytutu Geodezji i Kartografii od zawsze odpowiadała na potrzeby służby geodezyjnej, a także wpisywała się w globalne trendy, które promowane są przez Międzynarodową Unię Geodezji i Geofizyki. Szczególne znaczenie miały tu działania związane z Międzynarodową Asocjacją Geodezji oraz Międzynarodową Asocjacją Geomagnetyzmu i Aeronomii. Od momentu ustanowienia Międzynarodowego Roku Geofizycznego, specjaliści z Instytutu aktywnie angażowali się w wyprawy polarnych na Antarktydę i Spitsbergen.

Instytut Geodezji i Kartografii to jednostka badawcza o nowoczesnym podejściu, która cieszy się uznaniem zarówno w kraju, jak i w Europie. Jego kluczową misją jest prowadzenie badań naukowych oraz prac aplikacyjnych z zakresu geodezji, geodynamiki, teledetekcji, geomatyki, kartografii i fotogrametrii. Te działania są realizowane z myślą o potrzebach zarówno nauki, jak i praktyki geodezyjnej oraz kartograficznej, wspierając administrację rządową i samorządową, a także działania na rzecz bezpieczeństwa państwa oraz potrzeb jednostek odpowiedzialnych za wykonawstwo geodezyjne.

Ważnym elementem działalności Instytutu jest realizacja badań i prac aplikacyjnych w zakresie podstawowych pomiarów geodezyjnych oraz zastosowań teledetekcji lotniczej i satelitarnej, które znajdują zastosowanie w takich dziedzinach jak rolnictwo, ochrona środowiska, zarządzanie przestrzenne czy statystyka publiczna. Wyniki uzyskane w toku pracy badawczej są wdrażane w praktyce, a doświadczenia zdobyte w Instytucie przyczyniają się także do działań komercyjnych tej jednostki.

Instytut ma na celu wspieranie procesu wdrażania infrastruktury informacji przestrzennej poprzez prowadzenie badań i prac rozwojowych zgodnych z Dyrektywą INSPIRE oraz krajowymi regulacjami, które odnoszą się do cyfryzacji w naszym państwie.

Badania w Instytucie Geodezji i Kartografii są prowadzone w trzech wyspecjalizowanych jednostkach:

• Centrum Geodezji i Geodynamiki (CGiG IGiK) – zajmuje się problematyką badawczą, koordynowaną przez Międzynarodową Unię Geodezji i Geofizyki. W itszakresie pracują nad systemami odniesienia, osnów geodezyjnych, a także współczesnymi technologiami pomiarowymi i modelowaniem pola siły ciężkości Ziemi. Specjalizują się również w monitorowaniu geodynamicznych procesów oraz metrologii geodezyjnej.
• Centrum Geomatyki Stosowanej (CGS IGiK) – koncentruje się na wykorzystaniu geoinformacji, w tym pozyskiwaniu, przetwarzaniu oraz analizowaniu danych przestrzennych. Prace tego Centrum stosowane są w monitorowaniu pokrycia terenu, zarządzaniu gospodarką leśną oraz planowaniu przestrzennym.
• Centrum Teledetekcji (CT IGiK) – ma doświadczenie w prowadzeniu badań nad wykorzystaniem zdjęć lotniczych oraz satelitarnych do gromadzenia informacji o obiektach i procesach zachodzących na Ziemi. Centrum kontynuuje prace Ośrodka Przetwarzania Obrazów Lotniczych i Satelitarnych, oferując nowoczesne techniki teledetekcji.

W ramach Centrum Geodezji i Geodynamiki zlokalizowane jest Obserwatorium Geodezyjno-Geofizyczne Borowa Góra, które prowadzi obserwacje GNSS oraz bada siłę ciężkości, pole magnetyczne Ziemi i lokalną hydrologię, co pozwala na monitorowanie efektów geokinematycznych i geodynamicznych. Wszystkie zebrane dane są archiwizowane i przekazywane do odpowiednich centrów w kraju i zagranicą.

Centrum Geomatyki nie tylko zajmuje się analizą danych, ale również automatyzacją procesów ich przetwarzania, co przyczynia się do efektywności współpracy z europejskimi instytucjami. Centrum Teledetekcji korzysta z różnych typów danych, w tym optycznych, radarowych i termalnych, prowadząc zróżnicowane badania oraz prace związane z mokradłami, a przykładem takiej działalności jest Laboratorium Badań Mokradeł Biebrzy.

Wydawnictwa naukowe Instytutu Geodezji i Kartografii

Instytut Geodezji i Kartografii może poszczycić się bogatym dorobkiem wydawniczym, którego historia sięga lat 40. XX wieku. Wśród najważniejszych publikacji znajdują się:

• „Prace Geodezyjnego Instytutu Naukowo-Badawczego” – publikowane pomiędzy 1948 a 1954 rokiem,
• „Prace Instytutu Geodezji i Kartografii – Proceedings of The Institute of Geodesy and Cartography” – wydawane w latach 1955–2008,
• „Geoinformation Issues” – dostępne od 2009 do 2018 roku,
• „Rocznik Astronomiczny” – obecnie wydawany od 1946 roku aż po dziś,
• „Seria monograficzna” – wydawana od 2001 roku do chwili obecnej.

Warto również podkreślić, że Instytut prowadzi Bibliotekę Cyfrową, w której znajduje się ponad 1000 publikacji (stan na dzień 30 marca 2022 roku).

Wydawnictwa jubileuszowe

Instytut Geodezji i Kartografii ma na swoim koncie wiele znaczących wydarzeń, które są dokumentowane w formie wydawnictw jubileuszowych. Wśród nich znajdują się:

• 55-lecie Instytutu Geodezji i Kartografii, Warszawa 2000 r.,
• 70-lecie Instytutu Geodezji i Kartografii, Warszawa 2015 r.,
• Obchody Jubileuszu 75-lecia Instytutu Geodezji i Kartografii cz. 1 – Historia, teraźniejszość i przyszłość,
• Obchody Jubileuszu 75-lecia Instytutu Geodezji i Kartografii cz. 2 – Centrum Geodezji i Geodynamiki,
• Obchody Jubileuszu 75-lecia Instytutu Geodezji i Kartografii cz. 3 – Centrum Teledetekcji,
• Obchody Jubileuszu 75-lecia Instytutu Geodezji i Kartografii cz. 4 – Zakład Systemów Informacji Przestrzennej i Kartografii,
• Obchody Jubileuszu 75-lecia Instytutu Geodezji i Kartografii cz. 5 – Centrum Geomatyki Stosowanej,
• Obserwatorium Geodezyjno-Geofizyczne Borowa Góra – przeszłość, teraźniejszość i przyszłość.

---

Oceń: Instytut Geodezji i Kartografii

---