Instytut Chemii Organicznej Polskiej Akademii Nauk

---

Instytut

Historia

W 1954 roku nawiązały się nowe kierunki badań, a to zainicjowało utworzenie Zakładu Syntezy Organicznej Polskiej Akademii Nauk. Jego pierwszym dyrektorem był Osman Achmatowicz, który w efekcie swoich działań przyczynił się do wzrostu liczby laboratoriów w instytucji. W 1957 roku kierownictwo objął Tadeusz Urbański, który później pełnił rolę dyrektora instytutu.

Na początku Zakład dysponował 13 laboratoriami zlokalizowanymi w różnych polskich miastach, w tym Warszawie, Łodzi, Wrocławiu, Poznaniu, Krakowie, Gliwicach oraz Gdańsku. Przełomowym momentem nastąpił 18 listopada 1964 roku, kiedy to zgodnie z dekretami Rady Ministrów nr 352/64 przeprowadzono transformację Zakładu Syntezy Organicznej w Instytut Chemii Organicznej PAN.

W latach 60. XX wieku instytut znajdował się w budynkach Instytutu Chemii Fizycznej PAN, gdzie jego administracja i struktury techniczne były wspólne dla obu instytucji. W 1971 roku powstał Zakład Doświadczalny, znany jako „Chemipan”, który miał na celu implementację naukowych osiągnięć w gospodarce. W 1983 roku Chemipan został integralną częścią IChF PAN.

Od roku 1966 do 1986 miało miejsce stopniowe oddzielanie zakładów tak, jak to miało miejsce w przypadku jednostek w Gliwicach, Łodzi, Poznaniu i Wrocławiu, które przekształciły się w nowe placówki PAN. Zakład łódzki przekształcony w Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych, poznański w Instytut Chemii Bioorganicznej, gliwicki w Zakład Karbochemii, zaś wrocławski dołączył do Instytutu Niskich Temperatur i Badań Strukturalnych.

Dyrektorzy Instytutu

• Osman Achmatowicz (1954–1957),
• Tadeusz Urbański (1964–1967),
• Marian Kocór (1967–1972),
• Paweł Nantka-Namirski (1972–1979),
• Mieczysław Mąkosza (1979–2004),
• Marek Chmielewski (2004–2010),
• Sławomir Jarosz (2011–2019),
• Daniel Gryko (od 2019).

Pracownicy

W kontekście instytucji związanej z chemią organiczną, w szczególności dotyczącym pracowników Instytutu Chemii Organicznej Polskiej Akademii Nauk, powstaje ważny zbiór informacji. Kategoria ta odnosi się bezpośrednio do ludzi, którzy przyczyniają się do badań i rozwoju w tej dziedzinie.

Przedmiot badań

Instytut prowadzi zaawansowane badania w wielu kluczowych dziedzinach chemii organicznej, skupiając się na innowacyjnych metodach oraz technikach. Oto obszary, w których prowadzone są szczegółowe analizy:

• opracowywanie nowych metod syntezy związków organicznych, szczególnie w zakresie reakcji karboanionów, reakcji wymiany nukleofilowej, a także addycji i cykloaddycji,
• kataliza molekularna, obejmująca katalizę przeniesienia międzyfazowego, metatezę oraz organokatalizę,
• metodologia syntezy asymetrycznej,
• synteza metaloorganiczna,
• tworzenie związków o ściśle określonej strukturze, w tym naturalnych związków oraz ich analogów,
• niekonwencjonalne metody syntezy organicznej, realizowane m.in. w warunkach bardzo wysokiego ciśnienia, na podłożu stałym oraz przy użyciu promieniowania mikrofalowego,
• wykorzystanie enzymów i mikroorganizmów w procesach syntezy organicznej,
• badanie wybranych zagadnień chemii supramolekularnej, ze szczególnym uwzględnieniem syntezy, struktury oraz reaktywności związków heterocyklicznych i makrocyklicznych,
• rozwój oraz wdrożenie metod NMR, a także ich zastosowanie w chemii organicznej,
• analiza reakcji jonów w fazie gazowej przy wykorzystaniu technik spektrometrii mas,
• badanie struktury oraz dynamiki związków organicznych za pomocą zaawansowanych technik NMR, MS, IR, CD/UV oraz rentgenograficznych,
• zastosowanie obliczeń kwantowo-chemicznych do przewidywania właściwości cząsteczek związków organicznych.

Struktura

Instytut Chemii Organicznej Polskiej Akademii Nauk, w swoich początkach, składał się z różnych zakładów oraz laboratoriów. W 1988 roku wprowadzono nowoczesną strukturę jednostopniową, która obejmowała zespoły naukowe oraz usługi, tworzone przez Dyrektora w zależności od bieżących potrzeb jednostki.

Obecnie, instytut zaangażowany jest w organizację pracy poprzez zespoły, które możemy podzielić na grupy naukowe, naukowo-usługowe oraz jeden zespół usługowy. Poniżej znajduje się szczegółowa lista zespołów działających w strukturze instytutu:

Lp.	Nazwa zespołu
I	Spektrometria masowa
II	Stereokontrolowana synteza związków bioaktywnych
III	Wykorzystanie chemii metaloorganicznej w syntezie organicznej
IV	Chemia sacharozy. Zastosowanie cukrów prostych jako chiralnych budulców
V	Dynamika molekularna w spektroskopii NMR. Interakcje molekularne
VII	Praktyczne podejście do syntezy organicznej. Chemia azotowych związków heterocyklicznych
VIII	Stereokontrolowana synteza organiczna oraz chemia supramolekularna
IX	Rozpoznawanie molekularne
X	Funkcjonalne barwniki
XII	Krystalochemia organiczna. Synteza i właściwości peptydowych dendrymerów
XIII	Dichroizm kołowy w badaniach strukturalnych związków organicznych
XV	Związki naturalne w syntezie organicznej
XVI	Wykorzystanie magnetycznego rezonansu jądrowego w chemii organicznej
XVII	Laboratorium analizy elementarnej
XX	Enzymy oraz mikroorganizmy w syntezie organicznej i biotechnologii
XXII	Teoretyczne obliczenia właściwości cząsteczek

W roku 2012 w IChO PAN zatrudnionych było ponad 150 pracowników. W ich skład wchodziło ponad 100 pracowników naukowych, w tym 14 profesorów zwyczajnych oraz 6 profesorów nadzwyczajnych. Dodatkowo, instytut prowadził 4-letnie stacjonarne studia doktoranckie, co świadczy o jego znaczącej roli w kształceniu przyszłych specjalistów w dziedzinie chemii.

---

Oceń: Instytut Chemii Organicznej Polskiej Akademii Nauk

---