Hala Koszyki w Warszawie

---

Opis

Na Koszykach znajdował się trzeci kompleks hal targowych w Warszawie, obok Hal Mirowskich oraz hal na placu Witkowskiego. Powstał on na przełomie XIX i XX wieku, w czasach, gdy istniała potrzeba lepszej organizacji handlu. Przeniesienie sprzedaży z otwartej przestrzeni do zamkniętych pomieszczeń znacznie poprawiło warunki sanitarno-higieniczne dla klientów oraz sprzedawców. Hala na Koszykach została zbudowana na terenie dawnego folwarku Koszyki, przeznaczona do detalicznego handlu dla mieszkańców południowej dzielnicy miasta. Inwestycja ta była zrealizowana przez miasto, które na jej cele zakupiło dwie działki za sumę 185 205 rubli.

Budowa zespołu budynków przy ul. Koszykowej miała miejsce w latach 1906–1909 w stylu secesyjnym. Projektantem był Juliusz Dzierżanowski, działający wówczas w Wydziale Budowlanym Zarządu Miejskiego. Hala targowa charakteryzowała się nowoczesnym jak na te czasy rozwiązaniem architektonicznym, bazującym na rzucie klamry. Główna część obiektu miała wymiary 77 na 27 metrów, otoczoną dwoma bocznymi skrzydłami o wymiarach 15 na 15 metrów. Kompleks został zbudowany przez firmę Kuksz i Lüdtke, zaś stalowy szkielet wykonała firma Władysława Gostyńskiego. Koszt budowy wyniósł 396 422 rubli.

Na elewacjach hali zewnętrzne ozdoby rzeźbiarskie stworzył Zygmunt Otto, który umieścił nad wejściami do oficyn bramnych wizerunki głowy wołu – jeden z nielicznych przykładów portretów zwierzęcych w warszawskiej architekturze. Wizerunek ten był podtrzymywany przez kartusz herbowy, zdobiony płaskorzeźbą przedstawiającą Syrenkę. Wśród innych detali można było znaleźć bukiety kwiatów oraz owoce.

Wejścia dla pieszych zlokalizowano w bocznych skrzydłach, natomiast wozami można było wjeżdżać przez bramę w osi cofniętego korpusu. W hali mieściły się cztery duże sklepy, dwadzieścia cztery mniejsze, sześćdziesiąt jatek mięsnych, dwanaście rybnych oraz sto czterdzieści cztery stragany. Każde stoisko było projektowane z dbałością o szczegóły, a na przykład stoiska sprzedające żywe ryby posiadały baseny, a te handlujące mięsem marmurowe lady. Hala była także podpiwniczona, co zapewniało sprzedającym zaplecze magazynowe oraz chłodnie.

Sprzedaż miała także miejsce na placu od strony ulicy Noakowskiego, a we wschodniej części posesji powstał budynek administracyjno-mieszkalny. Do wad obiektu należał niewystarczający teren do postoju wozów oraz trudny dojazd wąską ulicą Koszykową. Hala rozpoczęła działalność 2 marca 1909 roku, jednak wszystkie stoiska wynajęto dopiero po I wojnie światowej.

W czasie radzieckich bombardowań Warszawy w maju 1943 roku hala doznała poważnych uszkodzeń, jednak stragany szybko odbudowano. Nieco później, podczas powstania warszawskiego, obiekt uległ spaleniu i zniszczeniu. Po wojnie przeszedł w zarząd Warszawskiej Spółdzielni Spożywców „Społem”, a po 1950 roku został rozbudowany o parterowe pawilony wokół dziedzińca, gdzie utworzono bazar z kilkudziesięcioma sklepami. Od 1963 roku hala funkcjonowała jako Spółdzielczy Dom Handlowy „Koszyki”. W 1965 roku została wpisana do rejestru zabytków.

Rozbiórka i odbudowa (2009–2016)

W 2009 roku, po zakupie hali przez firmę Avestus Real Estate, rozpoczęto jej rozbiórkę, pozostawiając jedynie dwie bramy oraz część ściany z głównym wejściem. Plany zakładały renowację rozebranych elementów, które miały wrócić do odbudowywanego obiektu. Po zbudowaniu podziemnych parkingów miała rozpocząć się montaż odnowionej konstrukcji, jednak te plany nie zostały zrealizowane, a budowa została wstrzymana.

W 2012 roku nieruchomość nabyła spółka Griffin Group, planując kompleksową rewitalizację obiektu. Hala została odbudowana i otwarta w październiku 2016 roku, przywracając wiele z oryginalnych elementów stalowej konstrukcji oraz odrestaurowując detale secesyjne na budynkach bramnych. Prace obejmowały także zachowanie szyldów z pierwszego okresu działalności hali, w tym jednego napisanego cyrylicą. W korytarzach wejściowych położono oryginalne płytki ceramiczne, a stalową konstrukcję malowano na pierwotny zielony kolor.

Hala Koszyki działa teraz jako miejsce targowo-restauracyjne, w którym rozpoczęły działalność licznie restauracje, sklepy oraz supermarket. Część przestrzeni została przeznaczona na ekspozycję sztuki. Na poziomie -2 zbudowano parking mogący pomieścić kilkaset samochodów, a w sąsiedztwie odbudowanej hali powstały dwa sześciopiętrowe biurowce. Projekt rekonstrukcji hali Koszyki stworzyła warszawska pracownia JEMS Architekci. Całkowity koszt inwestycji wyniósł 115 milionów złotych.

---

Oceń: Hala Koszyki w Warszawie

---