Zygmunt Nowakowski (działacz)

---

Życiorys

Zygmunt Nowakowski, syn stolarza Józefa, był osobą aktywnie zaangażowaną w działalność polityczną i społeczną. Po ukończeniu szkoły powszechnej i kursów zawodowych, rozpoczął pracę jako szewc w Warszawie w 1905 roku. Później przeniósł się do Radomia, a od 1920 do 1939 roku osiedlił się w Łodzi. Już od początku swojej kariery zawodowej związany był z SDKPiL oraz Związkiem Zawodowym Szewców i Kamaszników (ZZSzK).

Jako uczestnik strajków i działań politycznych w okresie rewolucji 1905-1907, Nowakowski został na kilka miesięcy aresztowany z powodu swojej działalności. Po zwolnieniu kontynuował swoje zaangażowanie w SDKPiL oraz w związkach zawodowych. W 1914 roku objął funkcję sekretarza Komitetu Dzielnicowego SDKPiL na Starym Mieście, a potem w Powązkach.

Wkrótce stał się członkiem Zarządu ZZSzK, a w maju 1918 roku, działając na polecenie Zarządu Głównego SDKPiL, rozpoczął odbudowę organizacji partyjnej oraz ruchu związkowego w Radomiu. W Radomiu dołączył również do Zarządu oddziału Związku Zawodowego Robotników Przemysłu Skórzanego (ZZRPS). Jako współzałożyciel KPRP w Radomiu, w latach 1919-1920 aktywnie uczestniczył w Okręgowym Wydziale Zawodowym KPRP w Warszawie.

Nowakowski zyskał także miejsce w Zarządzie Oddziału ZZRPS, a jego zaangażowanie składalo się na ogólnokrajowy zjazd związku, który zakończył się aresztowaniem i detencją w X Pawilonie Cytadeli Warszawskiej, a później w więzieniu we Wronkach oraz Dąbiu pod Krakowem. Z tego miejsca udało mu się uciec 9 listopada 1920 roku. Po tej sytuacji przeniósł się do Łodzi, gdzie przedstawiał się jako Zygmunt Nawrocki.

W Łodzi stał się członkiem Komitetu Dzielnicowego KPRP/KPP Łódź-Górna oraz Zarządu Klasowego Związku Szewców i Kamaszników. W październiku 1921 roku założył Robotnicze Stowarzyszenie Niesienia Pomocy Głodującej Rosji, którego działania zostały przez władze RP uznane za „wybitnie antypaństwowe”. 31 stycznia 1922 roku został aresztowany, a 19 lutego 1923 skazany na 5 lat więzienia, co ostatecznie zmniejszono do 3 lat po apelacji.

Po odbyciu kary w Sieradzu w 1926 roku, Nowakowski wstąpił do KD KPP Łódź-Śródmieście i kontynuował działalność w legalnej PPS-Lewicy. W latach 1926, 1927, 1935 oraz 1936 zorganizował strajki powszechne szewców w Łodzi i był aktywnym członkiem komitetów strajkowych. W marcu 1936 współpracował z organizacją wspierającą strajk powszechny włókniarzy, a we wrześniu 1936 roku brał udział w kampanii wyborczej do Rady Miejskiej.

Po wybuchu II wojny światowej, od września 1939 roku aż do 1943 roku pracował jako robotnik w Mechanicznej Fabryce Obuwia O. Heina w Łodzi, jednak przerwał aktywność zawodową z powodu choroby Buergera. Po wojnie, w styczniu 1945 roku, przystąpił do PPR i został funkcjonariuszem Komitetu Dzielnicowego PPR w Księżym Młynie w Łodzi. W okresie od marca do października 1945 roku był kierownikiem oddziału Urzędu Informacji i Propagandy.

Od 1945 roku sprawował funkcję sekretarza w komisji organizacyjnej ZZRPS. W listopadzie i grudniu 1945 roku z powodu złego stanu zdrowia został wyłączony z działalności, a następnie zajmował się kierownictwem referatu personalnego w Państwowych Zakładach Przemysłu Bawełnianego nr 1 oraz w Fabryce Cukrów i Czekolady „Społem”. W listopadzie 1951 roku objął stanowisko wicedyrektora Szpitala Chorób Skórnych nr 11 w Łodzi. Po 1953 roku przeszedł na rentę, a w 1955 roku został odznaczony Orderem Sztandaru Pracy I klasy. Zmarł i został pochowany na cmentarzu Doły.

---

Oceń: Zygmunt Nowakowski (działacz)

---