Wanda Grażyna Gałecka-Szmurło

---

Życiorys

Grażyna Gałecka, znana w kręgach przyjacielskich także jako Grażyna, swoją działalność na rzecz młodzieży rozpoczęła już w czasach gimnazjalnych. Wówczas była aktywną harcerką, a także członkinią tajnego Związku Młodzieży Polskiej „Przyszłość” (potocznie „Pet”) oraz Organizacji Młodzieży Narodowej. W 1918 roku wykazywała się aktywnością w zarządzie OMN Szkół Średnich, a jej edukacja kontynuowana była na Wydziale Prawa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie udało jej się zdać maturę, zapewne w latach 1918-1919.

Jednak ze względu na wezwanie ze strony Organizacji, zrezygnowała z nauki i podjęła pracę jako sekretarka okręgu wołyńskiego, pełniąc tę funkcję w czasie konfliktu polsko-bolszewickiego. W tym okresie była również zaangażowana w działania w okręgu wileńskim oraz w Straży Kresowej w Kowlu. Jej obowiązki często wymagały wyjazdów na front, gdzie przekraczała linie wojenne, dostarczając istotne informacje dla ludności cywilnej znajdującej się po drugiej stronie.

Po zakończeniu zmagań wojennych, Grażyna powróciła do Warszawy i wznowiła studia prawnicze. Została członkinią OMN Szkół Wyższych oraz tajnego stowarzyszenia „Zet”. Od 1924 roku była aktywną siostrą zetową w Kole Braterskim, z którego w 1925 roku wzięła urlop. Związała się z Związkiem Patriotycznym, do którego należała przynajmniej od 1937 roku. Za swoje zaangażowanie w sprawy niepodległościowe została uhonorowana Medalem Niepodległości oraz Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości.

Grażyna Gałecka nie tylko ukończyła studia prawnicze w 1924 roku, ale również rozpoczęła aplikację w Prokuratorii Generalnej. Po jej zakończeniu przez rok pełniła funkcję w warszawskim Magistracie, a w 1930 roku jako druga kobieta w Polsce została wpisana na listę adwokatów Izby Warszawskiej; pierwszą była Janina Jurkiewicz. Ponadto, aktywnie uczestniczyła w życiu społecznym oraz publicystycznym, koncentrując się na kwestiach prawnych. Angażowała się w prace legislacyjne dotyczące majątkowego prawa małżeńskiego, co zaowocowało publikacjami, w tym książką zatytułowaną „Kobieta w prawie publicznym i prywatnym. Zbiór przepisów”.

Adwokat Wanda Szmurło, jak się ją później nazywało, była aktywna w Kole Adwokatów Rzeczypospolitej Polskiej aż do rozpoczęcia II wojny światowej. W czasie okupacji, stała się żołnierzem Armii Krajowej, uczestnicząc w powstaniu warszawskim i pomagając w szpitalach powstańczych. Działała także na rzecz Żydów, ostrzegając ich przed zagrożeniem i zyskując podziękowanie od Komitetu Żydów w Polsce.

Po zakończeniu II wojny światowej, Wanda został wpisana na listę adwokatów Izby Warszawskiej z datą ważności od 20 kwietnia 1945 roku. Prowadziła prywatną praktykę, ale z chwilą utworzenia Zespołu Adwokackiego nr 27 przy ul. Chłodnej 54, dołączyła do jego grona. Przeniesiona 1 czerwca 1965 roku do Zespołu Adwokackiego nr 9, pozostała w nim aż do skreślenia z listy adwokatów w 1971 roku, co było wynikiem orzeczenia lekarskiego. Dodatkowo, dzięki rozkazowi ministra obrony narodowej Janusza Onyszkiewicza z 3 lipca 1992 roku, Wanda Grażyna Szmurło otrzymała tytuł podporucznika Wojska Polskiego.

Życie prywatne

Grażyna Gałecka-Szmurło przyszła na świat w trudnych okolicznościach, gdyż jej matka odeszła z tego świata wkrótce po jej narodzinach. Ojciec został zmuszony do emigracji w 1905 roku, opuszczając Polskę z powodów politycznych, a jego nowym domem stała się Ameryka Południowa.

Dzieciństwo Grażyny było naznaczone także losem jej siostry Zofii, która, podobnie jak ona, aktywnie uczestniczyła w działalności społecznej w ramach organizacji „Pet” oraz OMN. Zofia również zaangażowała się w straż pożarną w okresie wojny polsko-bolszewickiej, jednakże tragicznie zakończyła swoje życie w 1926 roku poprzez samobójstwo, zostając pośmiertnie uhonorowaną Medalem Niepodległości.

Grażyna Gałecka w latach 1925-1931 związała się z Janem Szmurłą (1897–1985), prawnikiem uznawanym za cenionego adwokata. Wspólnie doczekali się przynajmniej dwóch córek: Hanny Jadwigi, znanej pod pseudonimem „Ania”, która w latach 1928-2019 pełniła rolę łączniczki w kwatermistrzostwie Grupy Kampinos, oraz Grażyny Zofii, zwanej „Grażynką”, urodzonej w 1930 roku. Ona również nie pozostała obojętna wobec wydarzeń historycznych, ponieważ działała jako sanitariuszka w szpitalu 1 Rejonu „Brzozów” (Legionowo) w Obwodzie VII „Obroża.

Przynajmniej od 1936 roku rodzina mieszkała w domku z ogródkiem w Jabłonnie, zlokalizowanej niedaleko Warszawy. Tam Grażyna pełniła rolę prezesa miejscowego kółka rolniczego, trwając na swoim stanowisku aż do 1 września 1939 roku, co jasno wskazuje na jej aktywny udział w lokalnej społeczności.

---

Oceń: Wanda Grażyna Gałecka-Szmurło

---