Tadeusz Pietrzykowski

---

Życiorys

Tadeusz Pietrzykowski, znany również jako „Teddy”, dorastał w środowisku inteligenckim, co z pewnością miało wpływ na jego późniejsze życie oraz zainteresowania. Jego matka, Sylwina Bieńkowska, po ukończeniu Seminarium Nauczycielskiego hrabianki Cecylii Plater-Zyberkówny podjęła pracę jako nauczycielka w jednej ze szkół podstawowych w Warszawie. Z kolei jego ojciec, także Tadeusz, ukończył Wydział Budowy Dróg i Mostów na Politechnice Warszawskiej, gdzie zdobył tytuł inżyniera. Po studiach pracował jako projektant i inspektor nadzoru przy rozbudowie warszawskiego węzła kolejowego.

W wieku sześciu lat rozpoczął edukację w Państwowym Gimnazjum im. Stanisława Staszica w Warszawie, gdzie mógł kształtować swoje umiejętności i zainteresowania. W międzyczasie wstąpił do 16 Warszawskiej Drużyny Harcerskiej im. Zawiszy Czarnego, co wzbogaciło jego dzieciństwo o wartości harcerskie i ducha przygody. Po śmierci ojca, aby pomóc rodzinie w trudnych czasach, podejmował się różnych prac. Wynajmował się do domowych zajęć, udzielał korepetycji, a także uczył jazdy na łyżwach. Jego zdolności artystyczne zaowocowały wykonywaniem rysunków dla studentów Akademii Sztuk Pięknych oraz architektury.

W 1939 roku, wykorzystując tryb eksternistyczny, uzyskał swoje świadectwo maturalne, co otworzyło mu możliwości dalszej edukacji i rozwoju.

Kariera bokserska

Historia Tadeusza Pietrzykowskiego rozpoczęła się na początku jego młodzieńczych lat, kiedy to zajął się boksowaniem. Jako uczeń gimnazjum rozpoczął swoją przygodę z tą dyscypliną sportu. Zaledwie rok później, w 1934 roku, miał przyjemność trenować pod okiem uznanego Feliksa Stamma w warszawskiej Legii. Wkrótce po rozpoczęciu treningów wystartował w zorganizowanym 25 lutego 1934 trójmeczu bokserskim, gdzie niestety uległ Szapsie Rotholcowi. Zaledwie rok później, w marcu 1935, zdobył tytuł wicemistrza Warszawy, pokonując m.in. Antoniego Czortka, ale przegrał w finale z Rosenblumem.

W dniu 16 marca 1935 brał udział w międzynarodowym turnieju bokserskim w Poznaniu, gdzie odniósł zwycięstwo. Z kolei 14 kwietnia odbył się mecz pomiędzy Warszawą a Łodzią, w którym, niestety, przegrał ze Spodenkiewiczem. W 1936 roku przyczynił się do awansu Legii Warszawa z klasy B do kolejnej, A. Dnia 2 marca 1936 stoczył udany pojedynek przeciwko Wawelowi, pokonując Szczurka.

W tym samym roku, z powodu kontuzji Antoniego Czortka, ponownie zasłużył na miano wicemistrza Warszawy. Następnie, 15 marca, reprezentując miasto Bydgoszcz, z drużyną Astorii odniósł zwycięstwo w meczu, wygrywając 9-7. W sierpniu tego samego roku, w spotkaniu z Polonią Warta, zremisował z zawodnikiem Koziołkiem.

II wojna światowa

Po wybuchu II wojny światowej Tadeusz aktywnie uczestniczył w obronie Warszawy jako podchorąży Centrum Wyszkolenia Kawalerii. Od 8 września 1939 roku walczył w 1. Baterii Obrony Warszawy, kierowanej przez porucznika Janusza Łonickiego. Po kapitulacji, na wiosnę 1940 roku, próbował uciekać do Francji w celu wstąpienia w szeregi polskiego wojska. Niestety, został aresztowany przez żandarmerię węgierską w pobliżu granicy węgiersko-jugosłowiańskiej i przekazany Niemcom.

Przez długi czas przetrzymywany był w brutalnych warunkach, torturowany i osadzony w więzieniach w Muszynie, Nowym Sączu oraz Tarnowie. W dniu 14 czerwca 1940 roku trafił do obozu koncentracyjnego Auschwitz, gdzie przeszedł do historii jako pięściarz, który stoczył niejedną walkę w obozach (Auschwitz-Birkenau, Neuengamme oraz Bergen-Belsen). Debiutancka walka na terenie KL Auschwitz miała miejsce w marcu 1941 roku, kiedy to Tadeusz pokonał niemieckiego kapo Waltera Dunninga, wicemistrza Niemiec w wadze średniej.

W obozie, według różnych źródeł, stoczył od 40 do 60 pojedynków, przegrywając tylko raz z holenderskim mistrzem wagi średniej Leenem Sandersem. Tadeusz Pietrzykowski nawiązał bliski kontakt z rotmistrzem Witoldem Pileckim i dołączył do Związku Organizacji Wojskowej, założonego przez Pileckiego. Kilkakrotnie spotkał się także z ojcem Maksymilianem Kolbe, który wskazał mu na znaczenie powściągania emocji oraz agresji, mimo panującego zła.

W 1943 roku Pietrzykowski został przeniesiony do obozu Neuengamme. Wspominając moment odejścia z KL Auschwitz, Dunning wręczył Tadeuszowi dwie pary rękawic bokserskich na znak szacunku. W Neuengamme stoczył około dwudziestu walk, z jednym z przeciwników był niemiecki bokser Schally Hottenbach. Udało mu się przetrwać do 15 kwietnia 1945 roku, kiedy to oboz został wyzwolony przez żołnierzy brytyjskich.

Po wojnie Tadeusz Pietrzykowski wstąpił do 1 Dywizji Pancernej, kierowanej przez generała Stanisława Maczka, gdzie miał okazję prowadzić zajęcia sportowe dla żołnierzy oraz kontynuować występy na ringu, a w 1946 roku zdobył miano mistrza dywizji w swojej kategorii wagowej.

Lata powojenne

Po zakończeniu wojny, w 1946 roku, powrócił do ojczyzny. Niestety, zdrowie wyniszczyły mu traumatyczne doświadczenia obozowe, przez co nie zdołał osiągnąć przedwojennego poziomu w boksie. Rok później był jednym z kluczowych świadków w procesie Rudolfa Hößa. W dniu 1 marca 1951 roku rozpoczął pracę jako nauczyciel w Technikum Przemysłu Poligraficznego oraz w szkole nr 68 w Warszawie.

W 1955 przejął stanowisko nauczyciela Wychowania Fizycznego w Liceum w Aninie, a także prowadził zajęcia w Hufcu ZHP Wawer. W 1958 roku przeniósł się z Warszawy do Nowego Targu, gdzie pełnił funkcję trenera w klubie KS Gorce, będąc tam do 1962 roku. Następnie wyjechał do Bielska-Białej, gdzie pracy w Miejskim Komitecie Kultury Fizycznej i Turystyki.

Tadeusz Pietrzykowski zmarł nagle 17 kwietnia 1991 roku, a jego pogrzeb odbył się 22 kwietnia tego samego roku na cmentarzu parafialnym Opatrzności Bożej w Bielsku-Białej.

Nawiązania w kulturze

Tadeusz Pietrzykowski stał się wzorem dla postaci w noweli Bokser i śmierć, której autorem jest Józef Hen. Na podstawie tej historii, w 1962 roku słowacki reżyser Peter Solan nakręcił film fabularny o tej samej nazwie. Jego życie i historia bokserska będą także ukazane w nadchodzącym filmie dokumentalnym pod tytułem Ring Wolny, poświęconym polskiemu boksowi.

W 2020 roku na ekranach pojawił się film fabularny Mistrz, w reżyserii Macieja Barczewskiego, który przedstawia obozowe przeżycia Pietrzykowskiego. W tej produkcji rolę główną odgrywa Piotr Głowacki, a obok niego występują również inni znani aktorzy, tacy jak: Grzegorz Małecki, Marcin Bosak, Marian Dziędziel, Piotr Witkowski, Rafał Zawierucha, Marcin Czarnik oraz Jan Szydłowski. Premiera tego filmu miała miejsce 27 sierpnia 2021 roku.

W maju 2021 roku w Muzeum II Wojny Światowej (MIIWŚ) w Gdańsku otwarto wystawę malarstwa Tadeusza Pietrzykowskiego, który przez całe życie angażował się w malowanie.

Dodatkowo, w 2021 roku, łódzki raper Basti wydał album zatytułowany Osobisty Zbiór Wartości, na którym znalazł się utwór poświęcony Tadeuszowi Pietrzykowskiemu, noszący tytuł Teddy. Do tego utworu stworzono również animowany wideoklip, którego autorem jest Adam Kawałek.

---

Oceń: Tadeusz Pietrzykowski

---