Samuel Goldwyn

---

Życiorys

Samuel Goldwyn, a właściwie Szmuel Gelbfisz, przyszedł na świat w Warszawie w rodzinie żydowskich chasydów. Był najstarszym z szóstki dzieci Aharona Dawida Gelbfisza oraz Chany Frymet Gelbfisz (z domu Fiszhaut). W dzieciństwie jego rodzina zmagała się z ubóstwem, a ojciec, handlujący meblami, spędzał wiele czasu na studiowaniu Talmudu. Po śmierci ojca w 1895 roku, młody Szmuel zadecydował o wyjeździe z Polski.

Jego podróż rozpoczęła się pieszo do Niemiec, skąd udał się statkiem do Birmingham w Anglii, przyjmując tam nazwisko Samuel Goldfish. W Anglii pracował w sklepie kowalskim, a także żebrał, co mogło obejmować również kradzież drobnych przedmiotów. W 1896 roku wyemigrował do Stanów Zjednoczonych przez Kanadę, a w 1902 uzyskał amerykańskie obywatelstwo. Jego pierwsze kroki w Ameryce prowadziły do sprzedaży rękawiczek, a wkrótce stał się rozpoznawalnym sprzedawcą, zarówno w tej branży, jak i w sprzedaży biżuterii. Wieczorami intensywnie uczył się języka angielskiego, choć nigdy nie osiągnął w nim płynności.

W 1913 roku nakłonił swojego szwagra, Jesse Lasky’ego, do zaangażowania się w produkcję filmową. Tak powstała firma Jesse L. Lasky Feature Play Company, która współpracowała z uznanym scenarzystą Cecilem B. DeMille’em. Ich wspólny projekt, film The Squaw Man, stanowił krok milowy w historii westernów. Goldfish odpowiadał w firmie za poszukiwanie rynków zbytu dla tworzonych filmów. W 1916 roku firma połączyła się z inną wytwórnią, Famous Players Adolpha Zukora.

Jednakże w tym samym roku, z powodu sporów z partnerami, Goldfish opuścił spółkę, która później przekształciła się w Paramount Pictures. Rozpoczął następnie nową współpracę z Edgarem i Archibaldem Selwyn, co doprowadziło do założenia nowej firmy – Goldwyn Pictures Corporation. Nazwa powstała jako kreatywne połączenie sylab ich nazwisk. W grudniu 1918 roku z jego inicjatywy nazwisko zostało zmienione na Goldwyn. W 1923 roku, z niejasnych przyczyn związanych z konfliktami wewnętrznymi, opuścił firmę, sprzedając posiadane udziały. Rok później jego przedsiębiorstwo zostało wchłonięte przez Marcusa Loewa i Metro Pictures Corporation, co ostatecznie doprowadziło do stworzenia Metro-Goldwyn-Mayer.

Po tych wydarzeniach Goldwyn postanowił powrócić do niezależnej produkcji w ramach utworzonego Samuel Goldwyn Studio. Dzięki swojemu talentowi i umiejętnościom, stał się uznawanym producentem, znanym z najwyższej jakości filmów. W jego dorobku nie znalazł się żaden film klasy B. Współpracował z największymi nazwiskami w branży filmowej, w tym z najlepszymi reżyserami, scenarzystami i aktorami.

Jednym z jego najbardziej znaczących osiągnięć był dramat Najlepsze lata naszego życia, zrealizowany w 1947 roku przez Williama Wylera, który zdobył Oscara za najlepszy film. Goldwyn został uhonorowany nagrodą im. Irvinga G. Thalberga (1947), nagrodą im. Jeana Hersholta (1958) oraz Złotym Globem za całokształt twórczości w 1973 roku.

Choć nigdy nie władł biegle językiem angielskim, Goldwyn stał się znany z wielu dowcipnych powiedzonek, które uzyskały miano „goldwynizmów”. Przykładowe cytaty to: „Umowa ustna nie jest warta papieru, na którym została spisana” oraz „Kobiety będą chodzić do kina, by, po pierwsze, zobaczyć film i gwiazdy, a po drugie, by zobaczyć najnowszą modę”. Ponadto, był znany z oszczędności, złośliwości i osobliwego zachowania. Lubił długie spacery, zawsze z towarzyszącą mu limuzyną z kierowcą, oraz z pasją grał w pokera.

W latach 1910-1915 był żonaty z Blanche Lasky, z którą miał córkę, Ruth Capps. W 1925 roku wziął ślub z aktorką Frances Howard, z którą doczekał się syna, Samuela Goldwyna Jr. Po śmierci ojca, junior przejął prowadzenie firmy.

Samuel Goldwyn odszedł w 1974 roku z powodu niewydolności serca. Ostatecznie spoczął na cmentarzu Forest Lawn Memorial Park w Glendale.

Filmografia

Samuel Goldwyn zasłynął jako znakomity producent filmowy, który przyczynił się do powstania wielu pamiętnych filmów. Poniżej znajduje się jego wyjątkowa lista produkcji, które ukazują jego wpływ w branży filmowej.

• Porgy i Bess – 1959,
• Faceci i laleczki (Guys and Dolls) – 1955,
• Hans Christian Andersen – 1952,
• I Want You – 1951,
• Our Very Own – 1950,
• Edge of Doom – 1950,
• Moje zwariowane serce (My Foolish Heart) – 1949,
• Roseanna McCoy – 1949,
• A Song Is Born – 1948,
• Enchantment – 1948,
• Żona biskupa (The Bishop’s Wife) – 1947,
• The Secret Life of Walter Mitty – 1947,
• The Kid from Brooklyn – 1946,
• Najlepsze lata naszego życia (The Best years of our lives) – 1946,
• Wonder Man – 1945,
• Księżniczka i pirat (The Princess and the Pirate) – 1944,
• Up in Arms – 1944,
• They Got Me Covered – 1943,
• The North Star – 1943,
• Duma Jankesów (The Pride of the Yankees) – 1942,
• Małe liski (The Little Foxes) – 1941,
• Ognista kula (Ball of Fire) – 1941,
• Raffles – 1940,
• Człowiek z zachodu (The Westerner) – 1940,
• Wichrowe Wzgórza (Wuthering Heights) – 1939,
• The Real Glory – 1939,
• They Shall Have Music – 1939,
• Kowboj i dama (The Cowboy and the Lady) – 1938,
• Marco Polo (The Adventures of Marco Polo) – 1938,
• The Goldwyn Follies – 1938,
• Śmiertelny zaułek (Dead End) – 1937,
• Stella Dallas – 1937,
• Woman Chases Man – 1937,
• Huragan (The Hurricane) – 1937,
• Strike Me Pink – 1936,
• Dodsworth – 1936,
• Prawo młodości (Come and Get It) – 1936,
• Ukochany wróg (Beloved Enemy) – 1936,
• Ich troje (These Three) – 1936,
• Barbary Coast – 1935,
• Splendor – 1935,
• Czarny anioł (The Dark Angel) – 1935,
• Noc weselna (The Wedding Night) – 1935,
• Kid Millions – 1934,
• Katiusza (We Live Again) – 1934,
• Nana – 1934,
• Roman Scandals – 1933,
• The Masquerader – 1933,
• Arsene Lupin – 1932,
• Byłem ci wierny, Cynaro (Cynara) – 1932,
• Urwis z Hiszpanii (The Kid from Spain) – 1932,
• The Greeks Had a Word for Them – 1932,
• Wielkomiejskie ulice (Street Scene) – 1931,
• Arrowsmith – 1931,
• The Unholy Garden – 1931,
• Tonight or Never – 1931,
• Palmy Days – 1931,
• One Heavenly Night – 1931,
• Raffles – 1930,
• Byczo jest! (Whoopee!) – 1930,
• The Devil to Pay! – 1930,
• Bulldog Drummond – 1929,
• Skazaniec (Condemned) – 1929,
• This Is Heaven – 1929,
• Two Lovers – 1928,
• The Awakening – 1928,
• Noc miłości (The Night of Love) – 1927,
• Magiczny płomień (The Magic Flame) – 1927,
• Rozpętane żywioły (The Winning of Barbara Worth) – 1926,
• Partners Again – 1926,
• Ben-Hur: A Tale of the Christ – 1925,
• Złodziej w raju (A Thief in Paradise) – 1925,
• Anioł ciemności (The Dark Angel) – 1925,
• Stella Dallas – 1925,
• In Hollywood with Potash and Perlmutter – 1924,
• Cytherea – 1924,
• The Eternal City – 1923,
• The Day of Faith – 1923,
• The Eternal Three – 1923,
• Unseeing Eyes – 1923,
• Potash and Perlmutter – 1923,
• Lost and Found on a South Sea Island – 1923,
• Sherlock Holmes – 1922,
• Hungry Hearts – 1922,
• Zerwane łańcuchy (Broken Chains) – 1922,
• A Blind Bargain – 1922,
• Mr. Barnes of New York – 1922,
• What Ho, the Cook – 1921,
• Don’t Neglect Your Wife – 1921,
• Doubling for Romeo – 1921,
• Kara (The Penalty) – 1920,
• Jes’ Call Me Jim – 1920,
• Laughing Bill Hyde – 1918,
• Polly of the Circus – 1917,
• The Fighting Odds – 1917,
• Słoneczna Aleja (Sunshine Alley) – 1917.

---

Oceń: Samuel Goldwyn

---