Romana Popiel

---

Życiorys

W latach 1853–1863 Romana Popiel z powodzeniem występowała w rolach dziecięcych na scenach Warszawskich Teatrów Rządowych (WTR). Jej talent ujawniał się w takich przedstawieniach jak Henryk w Klarze autorstwa Józefa Korzeniowskiego oraz w licznych przedstawieniach baletowych. W 1865 roku zakończyła edukację w warszawskiej Szkole Dramatycznej, co zainicjowało jej zawodową karierę aktorską.

Od 21 grudnia 1866 do 11 listopada 1870 miała przyjemność występować na scenach lwowskich, a także gościnnie w Lublinie, Czerniowcach i Stanisławowie. W Lwowie debiutowała jako Adrianna w Pożarze w klasztorze autorstwa Théodore’a Barrière. W maju 1870, będąc na gościnnych występach w Warszawie, otrzymała propozycję pracy w WTR. Już 19 grudnia 1870 zadebiutowała w roli Matyldy w Każdy wiek ma swoje prawa Maurycego Hartmanna. Wyjątkowym uznaniem cieszyła się wiersz Adam Asnyka dedykowany jej osobie, zatytułowany Abdykacja, który był inspiracją dla jej roli Pauliny w komedii Walka stronnictw.

Poślubienie Wandalina Święckiego w maju 1880 oraz podróż po Europie spowodowały przerwę w jej karierze aktorskiej. Jednak od lutego do maja 1881 ponownie pojawiła się na scenach WTR i we Lwowie. Jej ostatni występ, który zapadł w pamięć warszawskiej publiczności, to rola Amelii w Gałązce heliotropuAdama Asnyka, wystawiona 28 maja 1881. Latem tego samego roku spędziła urlop we Włoszech.

W październiku 1881, mimo zastrzeżeń krytyków, WTR zdecydował o niewydłużaniu umowy z Popiel, co mogło być spowodowane wpływem rodziny jej męża. W latach 80. XIX wieku, już jako amatorska aktorka, często brała udział w przedstawieniach oraz koncertach charytatywnych. W okresie 1907–1909 uczyła dykcji i deklamacji w Warszawskim Towarzystwie Muzycznym. W latach 1912-1913 pracowała jako nauczycielka w pensji Antoniny Walickiej, a następnie, od 1914 do 1919 przebywała w Rosji. Powróciwszy, wykładała w Oddziale Dramatycznym przy Państwowym Konserwatorium Muzycznym w Warszawie oraz warszawskim Seminarium Nauczycielskim, a także udzielała lekcji prywatnych.

27 listopada 1929 Popiel została odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Kiedy mówiono o jej osiągnięciach, krytyka teatralna uznawała ją za jedną z najlepszych polskich aktorek swoich czasów, szczególnie w rolach tzw. naiwnych.

W repertuarze lwowskim występowała m.in. w rolach:

• Cecylia w Pociesze rodziny Auguste’a Anicet-Bourgeois i Adriena Decourcelle,
• Irena w On będzie moim Kazimierza Kaszewskiego,
• Jadwiga w Zbudziło się w niej serce Wolfganga Müllera von Königswinter,
• Helena w Gapiątku z St. Flour Jeana-François Bayarda i Gustave’a Lemoine’a.

Na deskach WTR odegrała również wiele pamiętnych ról:

• Klary w Ślubach panieńskich Aleksandra Fredry,
• Matyldy w Wielkim człowieku do małych interesów Aleksandra Fredry,
• Zofii w Zrzędności i przekora Aleksandra Fredry,
• Wandy Malskiej w Dwóch bliznach Aleksandra Fredry,
• Justyny w Z jakim się wdajesz, takim się stajesz Aleksandra Fredry,
• Pani w Świeczka zgasła Aleksandra Fredry,
• Antoniny w Iskierce Édouarda Paillerona,
• Cecylii w Montjoye Octave’a Feuilleta,
• Marty w Dalili Octave’a Feuilleta,
• Berty w Sfinksie Octave’a Feuilleta,
• Filiberty w Filibercie Émile’a Augiera,
• Księżny w Cudzoziemce Alexandre’a Dumasa (syna),
• Klary w Grzeszkach babuni Charles’a Honory’ego,
• Zuzanny w Miłości niewiniątka E. Abrahama i G. Guillemeta,
• Anusi w Broni niewieściej Rodericha Benedixa,
• Rozyny w Wiośnie Armanda d’Artoisa,
• Fanchon w Poczwarce Karoliny Birch.

Ostatnie chwile jej życia spędziła na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 38-1-13,14).

---

Oceń: Romana Popiel

---