Franciszek Black

---

Życiorys

Franciszek Black, artysta znany ze swoich rzeźb, wyemigrował do Londynu w młodym wieku. Tam rozpoczął naukę w School of Decorative Wood Carving w 1901 roku. Dwa lata później jego kształcenie przeniosło się do Paryża, gdzie stał się uczniem Antonina Mercié’go w prestiżowej École de Beaux-Arts. Wspólnie z Antonim Wiwulskim stworzył projekt Pomnika Grunwaldzkiego, w którym jego dłuto uwieczniło postać powalonego rycerza krzyżackiego w pełnej zbroi.

W latach 1907-1910, pracując razem z Wiwulskim, Black często odwiedzał Kraków, gdzie nawiązał znajomość z Ignacym Janem Paderewskim. Paderewski, dostrzegając talent Blacka, zapewnił mu stypendium, które umożliwiło artyście odbycie podróży studyjnych po Europie. W trakcie tych podróży miał okazję odwiedzić wiele znakomitych miejsc, takich jak Muzea Watykańskie, Prado, British Museum i Pinakotekę Monachijską.

W 1908 roku dołączył do grona uznawanych artystów, przyjmując status członka Société Nationale des Beaux–Arts. Jego debiut miał miejsce na Salon des Artistes Français, który odbył się na Polach Marsowych. Od tego momentu rzeźba portretowa stała się jego głównym obszarem twórczości, zróżnicowaną przez różne style i techniki rzeźbiarskie. Przed wybuchem I wojny światowej osiedlił się w Lozannie, gdzie spędził produktywne lata do 1920, tworząc liczne portrety oraz prace przedstawiające akty kobiece i sceny rodzajowe.

Po powrocie do Paryża w 1920 roku, Black przystąpił do Société du Salon d’Automne. W tym okresie realizował zamówienia na portrety bogatych Paryżan oraz osób znaczących w polskim życiu narodowym, w tym Juliusza Słowackiego (1927), Adama Mickiewicza (1930), Fryderyka Chopina (1934) oraz Józefa Hoene-Wrońskiego (1936–1937), Ewelinę Hańską (1932), i Władysława Mickiewicza (1926). Wśród jego dzieł znalazły się również rzeźby związane z Ignacym Janem Paderewskim, w tym pomnik Edwarda Mandella House’a (1933), który znajduje się w warszawskim Parku Skaryszewskim.

Oprócz portretów, Black tworzył także rzeźby nagrobne, które znajdują się na paryskich cmentarzach. Do najważniejszych z nich należą pomniki Leopolda Sudre na Cmentarzu Montparnasse (1933) oraz Józefa Hoene-Wrońskiego na cmentarzu w Neuilly-sur-Seine (1937), a także figura Chrystusa na grobie Eugeniusza Kucharskiego na cmentarzu Père-Lachaise (1955).

W obliczu II wojny światowej, po zajęciu Francji przez wojska hitlerowskie, Black przeniósł się do Grenoble, gdzie angażował się w pomoc Polakom działającym w ruchu oporu. Za swoją działalność został odznaczony w 1951 roku Krzyżem Komandorskim Orderu „Polonia Restituta”. Artysta zmarł w 1959 roku i spoczął na polskim cmentarzu w Montmorency. W 1982 roku jego córka, Maya, wypełniła testament ojca, przekazując 24 jego rzeźby do Muzeum Narodowego w Poznaniu. Rzeźby Blacka są obecne także we francuskich kolekcjach Muzeum Saint-Maur-des-Fossés oraz w Bibliotece Polskiej w Paryżu.

---

Oceń: Franciszek Black

---