Andrzej Barszczyński

---

Życiorys

Andrzej Barszczyński przyszedł na świat 26 marca 1941 roku w Warszawie. Wkrótce po zakończeniu II wojny światowej, jego rodzina przeprowadziła się do Prudnika, gdzie młody Andrzej rozpoczął swoją edukację. W latach 1947-1955 uczęszczał do Szkoły Podstawowej nr 2, a następnie kontynuował naukę w prudnickim liceum nr 1 w latach 1955-1958. W 1965 roku ukończył studia na Wydziale Operatorskim w PWSTiF w Łodzi, a swój dyplom uzyskał w roku 1976. Dodatkowo, w latach 1978-1979 studiował reżyserię w Amerykańskim Instytucie Filmowym w Los Angeles jako stypendysta Fulbrighta.

Kariera

Barszczyński swoją karierę artystyczną rozpoczął jeszcze w trakcie studiów w Łodzi. Przez wiele lat był związany z telewizją, gdzie zrealizował przeszło 100 projektów, w tym filmy krótkometrażowe, dokumentalne oraz reportaże. Jego debiut w filmach fabularnych miał miejsce w 1970 roku, kiedy to wspólnie z Januszem Głowackim i Markiem Piwowskim napisał scenariusz do kultowej komedii Rejs. Ten film zdobył uznanie za swój wyjątkowy charakter i pozostaje ikoną w polskim kinie.

W roli operatora filmowego współpracował przy wielu znaczących produkcjach dokumentalnych, takich jak Pożar! Pożar! Coś nareszcie dzieje się (1967) Piwowskiego, Łapa, czyli paradoks o aktorze (1971) i List mordercy (1971) Grzegorza Królikiewicza. Wśród jego filmów fabularnych można wymienić: Rejs (1970), Incydent na pustyni (1983) Wojciecha Strzemżalskiego, oraz Fetysz (1984) Krzysztofa Wojciechowskiego. Barszczyński nie tylko kręcił filmy, ale również czynnie pisał i reżyserował nieszczędząc przy tym swojej pasji i zaangażowania.

W 1973 roku otrzymał nagrodę publiczności Złoty Kompas za dokument Niedziela w Pokrzywnej (1972), który ukazywał życie ludzi spędzających czas na kąpielisku w Pokrzywnej koło Prudnika. W 1976 roku jego film Rzeźbiarz zdobył Srebrnego Pegaza na Przeglądzie Filmów o Sztuce w Zakopanem. Kolejne sukcesy to Dzikun (1987), który zyskał nagrodę dziennikarzy na Ogólnopolskim Festiwalu Filmów i Widowisk Telewizyjnych dla Dzieci i Młodzieży w Poznaniu, a także Tajemnicę puszczy (1990), która została uhonorowana statuetką Marcinka przez jury dziecięce na tym samym festiwalu.

Życie prywatne

Barszczyński obecnie mieszka w Prudniku. W 2002 roku został honorowym prezesem Prudnickiego Związku Przyjaciół „Rejsu”, co świadczy o jego trwałym związku z tym miejscem. Był również inicjatorem powstania Stowarzyszenia Fotograficznego im. Leona Rąpały w Prudniku. Ponadto, Barszczyński jest aktywnym członkiem Polskiej Akademii Filmowej oraz Stowarzyszenia Filmowców Polskich, co ukazuje jego zaangażowanie w rozwój polskiej kultury filmowej.

Filmografia (wybór)

Etiudy szkolne

Wśród wczesnych prac Andrzeja Barszczyńskiego można znaleźć różnorodne projekty, które przyczyniły się do jego rozwoju jako twórcy filmowego. W 1963 roku zrealizował Przed wejściem, gdzie pełnił funkcję współpracy reżyserskiej. Rok później, w 1964 roku, pracował nad zdjęciami do Znajomi, a także był zaangażowany w Polana ze wierchem, gdzie współpracował jako operator. Kontynuując w tym okresie, Barszczyński zajmował się zdjęciami do takich filmów jak Szczęśliwy znalazca, Pojedynek, Szpital, Uwertura, Znajomi, a także Muchotłuk w 1966 roku.

Filmy krótkometrażowe

W dorobku artystycznym Barszczyńskiego nie brakuje także licznych filmów krótkometrażowych. W 1967 roku powstał Pożar! Pożar! Coś nareszcie dzieje się, w którym również pracował nad zdjęciami. W 1971 roku stworzył szereg interesujących tytułów, w tym Album, Gdy ruszą zamkowe zegary, Hungaraiae natus – Poloniae educatus, List mordercy, oraz Łapa, czyli Paradoks o aktorze. W tym samym roku zajmował się również zdjęciami i współtworzył scenariusz do Prosimy do ukłonu i Ucieczka. Rok 1972 przyniósł projekt Niedziela w Pokrzywnej, a w kolejnych latach Barszczyński kontynuował prace nad filmami takimi jak Akademia, Konkurs Wieniawskiego oraz Polonez za oceanem. Jego osiągnięcia z lat 70-tych obejmują także tytuł Zew pieśni, który był zarówno zdjęciami, jak i reżyserią. Do końca dekady Barszczyński stworzył wiele filmów, obfitujących w różnorodne podejścia do sztuki filmowej.

W latach 80-tych jego działalność artystyczna wiązała się z tworzeniem takich filmów jak Ballada o Janie Nowaku oraz Łobez. Stworzył także szereg projektów w późniejszych latach, w tym Contra bellum, Hekla oraz Casus: Otto Schimek, co świadczy o jego wszechstronności oraz zaangażowaniu w różnorodne tematy filmowe.

Filmy pełnometrażowe

W twórczości pełnometrażowej Andrzeja Barszczyńskiego szczególnie wyróżniają się niektóre filmy, które zyskały uznanie publiczności i krytyków. W 1970 roku wziął udział w produkcji Rejs, gdzie pełnił rolę współautora scenariusza oraz operatora kamery. Dwa lata później stworzył film Kwiat paproci, przy którym był odpowiedzialny za scenariusz. Jego talent reżyserski ujawnił się w 1981 roku za sprawą Murmurando, który nie tylko wyreżyserował, ale również napisał scenariusz oraz dialogi. Po tym okresie efektywnie współpracował przy innych projektach, takich jak Murmurando oraz Dzikun, który był jego dziełem reżyserii i scenariusza. Barszczyński pozostaje jednym z ważniejszych twórców w polskim kinie, co podkreślają nie tylko jego filmy, ale także istotny wkład w różnorodne gatunki filmowe.

Nagrody

Andrzej Barszczyński, ceniony twórca filmowy, został uhonorowany wieloma nagrodami w ciągu swojej kariery. Oto najważniejsze z nich:

• 1973 – Zielony Kompas – Nagroda Specjalna przyznana za wyjątkowe i oryginalne podejście do tematu w filmie Niedziela w Pokrzywnej podczas Festiwalu Filmów Krajoznawczych i Turystycznych w Warszawie,
• 1976 – nagroda Federacji Socjalistycznych Związków Młodzieży Polskiej za film Rzeźbiarz podczas Przeglądu Filmów o Sztuce w Zakopanem,
• 1976 – II Nagroda „Srebrny Pegaz” za film Rzeźbiarz na tym samym przeglądzie,
• 1988 – nagroda dziennikarzy za film Dzikun na X Ogólnopolskim Festiwalu Filmów i Widowisk Telewizyjnych dla Dzieci i Młodzieży organizowanym w Poznaniu.

---

Oceń: Andrzej Barszczyński

---