Zdzisław Michalski (żeglarz)

---

Historia

Urodziny Zdzisława Michalskiego miały miejsce w Warszawie, gdzie spędził swoje dzieciństwo, w tym trudny czas II wojny światowej. Po zakończeniu działań wojennych, cała jego rodzina przeniosła się do Szczecina. Tam rozpoczął naukę w II Liceum Ogólnokształcącym w Szczecinie, gdzie to właśnie jako uczeń zainspirował się żeglarstwem. Jego pierwszą morska przygoda miała miejsce w 1947 roku na jachcie „Orlik”, a później na „Generale Zaruskim”. Systematycznie zdobywał coraz wyższe stopnie żeglarskie.

Niestety, z powodu wady wzroku, Zdzisław nie mógł zrealizować swoich zamierzeń dotyczących nauki w Państwowej Szkole Morskiej w Szczecinie. Wybór padł na Wydział Mechaniczny Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Szczecinie, jednak jego ambicje akademickie zostały przerwane po aresztowaniu w 1953 roku z powodów politycznych. W obliczu stawianych mu zarzutów, stanął przed Sądem Pomorskiego Okręgu Wojskowego w Bydgoszczy. Wyrok skazujący oznaczał 12 lat więzienia z utratą praw publicznych i konfiskatą mienia z powodu działalności antykomunistycznej.

Od 21 lutego 1953 roku aż do 21 marca 1955 roku Zdzisław Michalski przebywał w zakładzie karnym. Wtedy to, 20 lipca 1953 roku, zawarł małżeństwo z Marią Towiańską, która później stała się znaną publicystką i autorką wielu felietonów i opowiadań. Po dwuletnim więzieniu został zwolniony w ramach amnestii związanej z odwilżą polityczną, jednak nie dokończył swoich studiów. Z małżeństwa miał córkę.

W latach 1956–1966 jego kariera zawodowa związana była z Stocznią Jachtową w Szczecinie, a także z Przedsiębiorstwem Połowów Dalekomorskich i Usług Rybackich „Gryf” oraz w Polskim Rejestrze Statków. W 1965 roku zdobył patent jachtowego kapitana morskiego, który później zmodyfikowano na jachtowego kapitana żeglugi wielkiej. W 1966 roku, jako doświadczony żeglarz, objął nadzór nad remontem szkunera Polskiego Związku Żeglarskiego Zew Morza. Po zakończeniu prac został etatowym kapitanem tego jachtu, kierując nim przez dwanaście lat.

Początki jego dowództwa na Zewie Morza przypadły głównie na rejsy szkoleniowe po Morzu Bałtyckim. Jacht był wyposażony w stałą załogę oraz mieszkańców, którzy uczestniczyli w rejsach. W latach 1973-1974 Zdzisław Michalski poprowadził rejs dookoła świata, który trwał aż 388 dni, a uczestniczyli w nim pracownicy Stoczni Szczecińskiej. Inicjatorem rejsu był Mieczysław Dopierała, znany lider strajku w grudniu 1970, który również pełnił rolę pierwszego oficera. Jacht wyruszył z dwunastoma żeglarzami na pokładzie, z których ostatecznie tylko dziewięciu ukończyło podróż. „Zew Morza” przebył imponujące 34 tysiące mil morskich, odwiedzając 32 porty na swojej trasie przez Atlantyk, Kanał Panamski, Pacyfik, Nową Zelandię, Australię oraz wzdłuż Afryki Południowej.

O swoich przeżyciach związanych z rejsami, Zdzisław Michalski napisał dwie książki: Miniaturę Morską „Zewem Morza” dookoła świata oraz bardziej szczegółową Oceany i pasaty. Jego osiągnięcia w tej dziedzinie zostały dostrzegnięte i w 1974 roku otrzymał II nagrodę Polskiego Związku Żeglarskiego w kategorii „Rejs Roku”. W 1976 roku kapitan prowadził Zew Morza w rejsie transatlantyckim do Nowego Jorku, gdzie uczestniczył w zlocie żaglowców Operation Sail. Zdzisław Michalski zdobył wyróżnienie PZŻ za zajęcie drugiego miejsca na jednym z etapów regat.

Jednak w 1978 roku, zaskoczyła go decyzja władz PZŻ, które postanowiły odebrać mu dowództwo nad Zewem Morza, powierzywszy je Krzysztofowi Baranowskiemu. Zdzisław, czując silną więź z tym żaglowcem, zdecydował się zrezygnować z pracy w PZŻ po odrzuceniu swojej apelacji. Znaleźli zatrudnienie zagranicą jako kapitan prywatnych jednostek. Niestety, Krzysztof Baranowski po jednym sezonie również zrezygnował, a jacht zatonął 12 grudnia 1981 roku na Morzu Śródziemnym, co było dla Michalskiego ogromną osobistą tragedią.

W wyniku późniejszych ustaleń Izby Morskiej, ujawniono liczne uchybienia dotyczące stanu technicznego jachtu, co tylko pogłębiło jego smutek. Zdzisław Michalski planował napisać monografię o Zewie Morza, jednak dobiegł końca nagle 15 lutego 1986 roku, w wieku 56 lat. Jego miejsce spoczynku znajduje się na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie. W 2015 roku postanowiono uhonorować jego pamięć nadając jego imię marinie w Kamieniu Pomorskim, a odsłonięcia pamiątkowego dzwonu dokonała jego wdowa, Maria Towiańska-Michalska oraz córka Lidia Epp.

---

Oceń: Zdzisław Michalski (żeglarz)

---