Stefan Wysocki (1920–1988)

---

Życiorys

Lata przedwojenne i II wojna światowa

Stefan Wysocki przyszedł na świat jako syn Tacjanny Wysockiej, choreografki oraz tancerki baletowej, a także właścicielki szkoły baletowej, oraz Stefana Wysockiego, profesora umuzykalnienia i matematyki w Gimnazjum im. Stefana Batorego w Warszawie. Już w młodym wieku, mając zaledwie 3 lata, zetknął się z żeglarstwem, dzięki rodzinie matki zamieszkującej w Nicei, gdzie mieli 13-metrowy jacht. Oprócz pasji żeglarskiej, Wysocki już od dzieciństwa przejawiał niezwykłe zdolności muzyczne. W latach 1924–1938 uczęszczał do szkoły, którą założyli jego rodzice w Warszawie, znanej jako Szkoła Umuzykalnienia Tacjanny i Stefana Wysockich. Specjalizując się w grze na fortepianie, uczył się pod okiem prof. Zofii Rabcewiczowej. W wieku 10 lat nauczył się również, w towarzystwie bliskich, obsługi rodzinnego jachtu.

W latach 1930–1938 był uczniem I Państwowego Gimnazjum i Liceum im. Stefana Batorego w Warszawie, a maturę z powodzeniem zdał w 1938 roku. Po tym wydarzeniu, odbywając obowiązkową roczną służbę wojskową, wstąpił do Wołyńskiej Szkoły Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim. W tym samym roku uzyskał żeglarski stopień Master w Nicei. W 1939 roku, po wcieleniu do 18 Pułku Artylerii Lekkiej, przydzielonego do Ostrowi Mazowieckiej, doświadczył tragicznego wypadku podczas działań wojennych, kiedy to jego samolot został zestrzelony. Uległ on poważnym obrażeniom, w wyniku których jego lewy staw biodrowy doznał zniszczeń, co wymagało wielu zabiegów i dwuletniego leczenia w Szpitalu Dzieciątka Jezus w Warszawie pod opieką chirurgów, jak Jan Niemierko oraz profesora Wiktora Degi. Przed wybuchem Powstania Warszawskiego, jego matka ewakuowała go do Henrykowa pod Warszawą, gdzie znajdował się klasztor Zgromadzenia Sióstr Benedyktynek Samarytanek Krzyża Chrystusa, a jego matka przygotowywała choreografię przedstawień teatralnych.

Lata powojenne

Po wojnie, w 1945 roku, rozpoczął działalność w radio w Katowicach, gdzie już rok później prowadził pierwszy w Polsce radiowy kurs żeglarski. Z pomocą żeglarzy z Klubu Żeglarskiego „Szkwał” przy Lidze Morskiej w Krakowie, powołał do życia pierwszy ośrodek żeglarski na Śląsku nad zbiornikiem Pogoria. W 1946 roku, w ramach tego klubu, zorganizował obozy żeglarskie. Później pełnił funkcję komandora klubu, prowadząc 26 obozów, które były skierowane zarówno do osób początkujących, jak i do osób z doświadczeniem w żeglarstwie. Wysocki był również zaangażowany w organizację wykładów oraz pokazów żeglarskich, które obejmowały różne aspekty, takie jak te dla trenerów, zawodników, instruktorów i sędziów. Większość działań miała charakter społeczny.

Żeglarstwo jest: sportem o randze życia, życiem o randze sportu, sztuką, miernikiem stosunku do życia, miernikiem i wskaźnikiem poczucia odpowiedzialności, poczucia obowiązku, poczucia godności, i – co bardzo ważne – poczucia humoru.

W przygotowaniach do pierwszego powojennego Konkursu Chopinowskiego w 1949 roku Wysocki doświadczył nieprzyjemności, gdyż w wypadku samochodowym doznał kontuzji ręki, co uniemożliwiło mu dalszą grę na fortepianie. Zdecydował się na szerzenie wiedzy o muzyce, prowadząc audycje i transmisje, które relacjonowały koncerty symfoniczne, odbywające się w piątki w Filharmonii Narodowej. W tym czasie Wysocki mieszkał w kawalerce przy ul. Moniuszki, tuż obok tej prestiżowej instytucji.

Od 1951 roku działał jako sędzia żeglarski klasy państwowej, biorąc udział w mistrzostwach na poziomie krajowym, europejskim i światowym. Reprezentował Polskę w International Yacht Racing Union (IYRU) od 1962 roku, a od 1967 regularnie uczestniczył w regatach jako zawodnik I klasy sportowej. W 1972 roku przedstawił pomysł, aby umożliwić żeglowanie na jachtach o powierzchni żagla do 7 m² bez konieczności posiadania uprawnień. W wyniku tych działań zaprojektowano łódź MAK, a w ciągu trzech lat wyprodukowano wiele modeli. Stefan Wysocki był właścicielem jachtu typu MAK 707, na którym regularnie żeglował. W 1980 roku, podczas Igrzysk Olimpijskich w Moskwie, pracował w sędziowskiej komisji odwoławczej dla konkurencji żeglarskich. W 1988, Stefan Wysocki stał się pierwszym polskim sędzią żeglarskim klasy międzynarodowej w IYRU. Zmarł i został pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 317-3-10).

Książki

Oto lista ważnych książek autorstwa Stefana Wysockiego, które mają istotne znaczenie w dziedzinie żeglarstwa i kultury:

• elementarz żeglarski,
• rodzina Maków,
• sternik śródlądowy (praca zbiorowa instruktorów Klubu Żeglarskiego „Szkwał”),
• wokół dziesięciu konkursów chopinowskich,
• wszystko o żeglarstwie,
• żeglarstwo – sternik jachtowy,
• żeglarstwo – żeglarz jachtowy (1989, wydana pośmiertnie),
• żeglarstwo regatowe (napisana wraz z Romanem Biedermanem),
• żeglarstwo regatowe prawie bez tajemnic,
• żeglarstwo śródlądowe,
• żegluj!

Programy radiowe

Wśród różnorodnych programów radiowych, które zyskały popularność za czasów Stefana Wysockiego, można wyróżnić kilka istotnych pozycji. Wiele z nich skupiało się na modnych tematach, przyciągając szeroką publiczność.

• Przy muzyce o sporcie,
• Radiowy Kurs Żeglarski,
• Siedem przebojów muzyki poważnej.

Odznaczenia i nagrody

Stefan Wysocki, aktywny w obszarze kultury fizycznej oraz turystyki, otrzymał liczne wyróżnienia, które podkreślają jego zasługi oraz zaangażowanie w tych dziedzinach. Wśród odznaczeń i nagród, które przyznano mu, znajdują się:

• Order Virtuti Militari, Srebrny Krzyż (wraz z 18 Pułkiem Artylerii Lekkiej),
• Złote Odznaczenie im. Janka Krasickiego,
• Złota Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej”,
• Złota Odznaka „Zasłużony Działacz Turystyki”,
• Złota Odznaka Honorowa „Zasłużony Pracownik Morza”,
• Złoty Krzyż Zasługi,
• Nagroda im. Leonida Teligi (otrzymana trzykrotnie),
• Honorowa Odznaka Komitetu ds. Radia i Telewizji,
• Nagroda Fair Play Polskiego Komitetu Olimpijskiego,
• Zasłużony Działacz Żeglarstwa Polskiego,
• Członek Honorowy Yacht Klubu Polskiego,
• Kapitan Kapituły Bractwa Żelaznej Szekli.

Edytując ten wykaz, warto zwrócić uwagę na różnorodność przyznanych nagród, które odzwierciedlają wszechstronność Wysockiego oraz jego wkład w rozwój polskiej kultury i sportu.

Upamiętnienie

W 2011 roku odsłonięto tablicę pamiątkową Ku Czci Batoraków Kawalerów Orderu Wojennego Virtuti Militari, która znajduje się w zabytkowym gmachu Liceum im. Stefana Batorego w Warszawie.

---

Oceń: Stefan Wysocki (1920–1988)

---