Jan Przanowski (prawnik)

---

Życiorys

Jan Przanowski zasługuje na szczególną uwagę ze względu na swoje istotne osiągnięcia oraz bogate życie, które odznaczone było zarówno działalnością zawodową, jak i wojenną. Urodził się w rodzinie Władysława (1880–1937) oraz Teresy z Wojsznarów. Był także wnukiem Edwarda (1845–1929), który wsławił się jako powstaniec styczniowy i inżynier. Jego rodzinna historia sięga głęboko, bowiem stryjem Jana był Stefan Przanowski.

Egzamin maturalny zdał w Gimnazjum im. T. Reytana w Warszawie w roku 1929, a cztery lata później uzyskał tytuł magistra nauk ekonomicznych na Wydziale Prawno-Ekonomicznym Uniwersytetu Poznańskiego.

W okresie od 19 września 1933 do 15 lipca 1934 przebywał w Szkole Podchorążych Rezerwy Kawalerii z siedzibą w Grudziądzu. Następnym krokiem były praktyki w 7 pułku strzelców konnych wielkopolskich w Poznaniu. Dzięki swoim umiejętnościom i zaangażowaniu, 1 stycznia 1936 roku został mianowany na stopień podporucznika, zajmując 35. lokatę w korpusie oficerów rezerwy kawalerii.

Od 1935 roku Jan Przanowski pracował w Polskim Radiu w Warszawie, gdzie przeszedł różne szczeble kariery, począwszy od Wydziału Ogólnego w Dyrekcji Administracyjnej, a kończąc na Wydziale Aktualności w Dyrekcji Programowej. W roku 1938 brał udział w zajęciu Zaolzia jako dowódca plutonu ckm w ramach 24 pułku ułanów.

Podczas II wojny światowej, Jan aktywnie uczestniczył w wojnie obronnej w 1939 roku, walcząc jako dowódca 2 plutonu w szwadronie ckm 24 pułku ułanów. Jego szlak bojowy prowadził od Jordanowa do Lwowa, a 19 września 1939 roku wspólnie z pułkiem przekroczył granicę węgierską. Po ucieczce z obozu internowanych w Parkanach w 1940 roku, Jan dotarł do Francji, a następnie trafił do Anglii z 24 pułkiem. W 1944 roku awansował na stopień porucznika, a później rotmistrza.

Jako część 1 Dywizji Pancernej pod dowództwem generała Stanisława Maczka, Jan Przanowski brał udział w wielu kluczowych bitwach we Francji, Belgii oraz Holandii. Szczególnie wyróżnił się podczas walk w Normandii, Falaise, Antwerpii oraz Breda. Ze względu na swoje osiągnięcia, nadano mu przydomek „Przan”.

Po zakończeniu wojny, w 1947 roku, powrócił do Polski, gdzie ponownie związał swoje losy z Polskim Radiem. Jego kariera trwała w Biurze Prawnym, a później jako kierownik Wydziału Rozrachunkowego Dyrekcji Programowej. W latach 1950–1971 pełnił funkcję dyrektora Biura Planowania Polskiego Radia.

Ważnym aspektem jego działalności była również praca intencyjna w obszarze monitorowania podejrzanych przypadków, gdyż przez lata 1947-1972 był rozpracowywany przez Wydział II Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Warszawie.

Jan Przanowski był także autorem wielu wspomnień wojennych, w tym istotne prace takie jak „Bitwa pod Moerdijk” zawarte w publikacji „1 Dywizja Pancerna w walce” oraz „Księga wspomnień: na Zachodzie”, redagowana przez niego i Stanisława Smoleńskiego. Do jego znaczących osiągnięć należy także opracowanie „Skróconego kalendarium Polskiego Radia za lata 1924–1939” oraz „Kalendarza Komitetu ds. Radia i Telewizji za lata 1944–1973”.

Ordery i odznaczenia

Jan Przanowski, jako wybitny prawnik, zwrócił uwagę na swoje niezwykłe osiągnięcia, które są odzwierciedlone w przyznanych mu odznaczeniach oraz wyróżnieniach:

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari za kampanię na froncie zachodnim 1944–1945 nr 10522,
• Krzyż Walecznych – przyznawany trzykrotnie,
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1959),
• Złoty Krzyż Zasługi (uchwała Rady Państwa z 8 lipca 1954),
• Odznaka Grunwaldzka (1971),
• Medal Wojska (1946),
• France and Germany Star,
• 1939–1945 Star,
• Defence Medal,
• War Medal 1939–1945.

Przanowski był trzykrotnie żonaty, aczkolwiek nie doczekał się potomstwa. Spoczywa na cmentarzu Bródnowskim w Warszawie, w kwaterze 18 K rząd V nr 31/32.

---

Oceń: Jan Przanowski (prawnik)

---