Aleksander Kowalski (hokeista)

---

Życiorys

Aleksander Kowalski przyszedł na świat jako syn Józefa i Leokadii, z domu Kowczyńska. W 1924 roku ukończył gimnazjum św. Stanisława Kostki, a cztery lata później z powodzeniem zakończył również studia na Wydziale Bankowym Szkoły Głównej Handlowej. W roku 1930 ożenił się z Janiną Zawadzką (ur. 1908), z którą doczekał się dwóch córek, Hanny i Ewy (ur. 1938).

Kariera hokejowa

W swojej karierze sportowej Kowalski był wybitnym zawodnikiem hokeja na lodzie, często uważanym za jednego z pionierów tej dyscypliny w Polsce. Grał na pozycji obrońcy. Od 1923 do 1933 reprezentował barwy klubu AZS Warszawa, z którym zdobył pięć tytułów mistrza Polski. Jako członek reprezentacji Polski brał udział w międzynarodowych turniejach, występując w latach 1926–1932. Wziął również udział w akademickich mistrzostwach świata w 1928 oraz mistrzostwach Europy i mistrzostwach świata w latach 1928-1931, a także w zimowych igrzyskach olimpijskich w 1928 i 1932. W 1930 roku zagrał w meczu reprezentacji Europy przeciwko Kanadzie, występując w składzie z Józefem Stogowskim i Tadeuszem Adamowskim. Po zakończeniu kariery hokejowej angażował się w działalność Polskiego Związku Hokeja na Lodzie jako sędzia oraz działacz.

Praca zawodowa

W życiu zawodowym Kowalski rozpoczął jako urzędnik w Ministerstwie Kolei, a następnie przeszedł do Komunalnej Kasy Oszczędności w Warszawie. W początkach 1939 roku uzyskał awans na stanowisko dyrektora V Oddziału KKO, co świadczyło o jego wybitnych zdolnościach menedżerskich.

Służba wojskowa

Aleksander Kowalski ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Piechoty w Zambrowie. W latach 1931–1934 brał udział w ćwiczeniach wojskowych w obozach w rejonie Baranowicz, gdzie zdobył doświadczenie i umiejętności, które zaowocowały mianowaniem go na stopień porucznika. Po wybuchu II wojny światowej, 3 września 1939 roku, został zmobilizowany i przeszedł przez Chełm do miejscowości Równe, gdzie stacjonowała 13 Kresowa Dywizja Piechoty, do której został przydzielony do 3 batalionu. Po inwazji ZSRR na Polskę, 25 września 1939 został aresztowany w Dubnie. W kolejnych miesiącach przetrzymywano go w obozie w Kozielsku, gdzie jego bliscy otrzymywali od niego listy, ostatni z dnia 11 lutego 1940 roku. Na początku kwietnia 1940 roku wywieziono go do Katynia, gdzie najprawdopodobniej zginął, rozstrzelany przez funkcjonariuszy NKWD. W 1943 roku, w trakcie ekshumacji, jego ciało zostało zidentyfikowane i pochowane na terenie Polskiego Cmentarza Wojennego w Katyniu.

Sukcesy sportowe

Aleksander Kowalski odniósł wiele znaczących sukcesów sportowych, zarówno na arenie międzynarodowej, jak i krajowej. Jego osiągnięcia reprezentacyjne obejmują:

• złoty medal akademickich mistrzostw świata w 1928 roku,
• srebrny medal mistrzostw Europy w latach 1929 i 1931,
• czwarte miejsce na mistrzostwach Europy w 1930 roku,
• piąte miejsce na mistrzostwach świata w 1930 roku,
• czwarte miejsce na mistrzostwach świata w 1931 roku.

W kategorii klubowej, jego osiągnięcia z AZS Warszawa są równie imponujące. Kowalski zdobył:

• złoty medal mistrzostw Polski w latach 1927, 1928, 1929, 1930 oraz 1931.

Upamiętnienie

W wyniku zaangażowania jego żony, w Warszawie umieszczono tablice upamiętniające Aleksandra Kowalskiego. Znajdują się one w kościele św. Antoniego z Padwy przy ulicy Senatorskiej, gdzie zostały odsłonięte w 1977 roku. Dodatkowo, kolejna tablica została umieszczona na ścianie „Golgota Wschodu”, w kościele św. Karola Boromeusza na Powązkach.

Nazwisko Kowalskiego figuruje również na tablicy „Sportowcy Polscy Olimpijczycy zamordowani przez NKWD w Katyniu i Charkowie wiosną 1940”, która znajduje się w bazylice katedralnej św. Michała i św. Floriana w Warszawie. Tablica ta została odsłonięta 14 czerwca 1992 roku. Dodatkowo, jego imię umieszczono na pamiątkowej tablicy „Olimpijczycy Polscy polegli i pomordowani w latach 1939–1945” w Akademii Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie.

W dniu 5 października 2007 roku, Minister Obrony Narodowej Aleksander Szczygło przyznał mu pośmiertnie stopień kapitana. Ceremonia ogłoszenia awansu miała miejsce 9 listopada 2007 roku w Warszawie, podczas uroczystości pod nazwą „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.

W listopadzie 2008 roku, ulicy na warszawskim Bródnie nadano nowego patrona, odsuwając działacza komunistycznego, Aleksandra Kowalskiego, i przyznając to honorowe wyróżnienie hokeiście Aleksandrowi Kowalskiemu.

W dniu 13 kwietnia 2010 roku, w ramach projektu „Katyń… pamiętamy” oraz „Katyń… Ocalić od zapomnienia”, w Zespole Szkół w Słupnie zasadzono Dąb Pamięci i umieszczono kamień pamiątkowy, oddając hołd Aleksandrowi Kowalskiemu. Uroczystości miały szczególne znaczenie, gdyż odbyły się z udziałem jego córek, Hanny Kowalskiej-Grzebuły oraz Ewy Osieckiej. W ramach tego wydarzenia również Alfred Bartel został uhonorowany.

---

Oceń: Aleksander Kowalski (hokeista)

---