Adam Czerniawski


Adam Czerniawski, urodzony 20 grudnia 1934 roku w Warszawie, to postać wybitna w polskiej kulturze literackiej. Jego życie zakończyło się 29 lutego 2024 roku w Monmouth, gdzie spędził ostatnie lata.

Był nie tylko poetą, ale także prozaikiem, krytykiem literackim oraz tłumaczem, a jego twórczość przyczyniła się do propagowania kultury polskiej na świecie.

Życiorys

W trudnych czasach okupacji, w roku 1941, Adam Czerniawski wraz z rodzicami udał się do Stambułu, a następnie przeniósł się do Palestyny. Tam rozpoczął swoją edukację, studiując w Tel Awiwie, Beirucie oraz w polskiej Junackiej Szkole Kadetów w obozie Barbara. W 1947 roku jego drogi zaprowadziły go do Londynu, w którym podjął studia humanistyczne na renomowanych uczelniach: w Londynie, Sussex oraz Oxfordzie, na kierunkach anglistyka i filozofia.

Czerniawski był osobą o bogatych zainteresowaniach i talentach, współpracując z licznymi emigracyjnymi wydawnictwami oraz czasopismami literackimi, takimi jak „Wiadomości”, „Kultura” oraz „Oficyna Poetów”. W 1959 roku założył i pełnił rolę redaktora naczelnego w „Kontynentach”. W latach 1955-1957 jego ścieżki zawodowe prowadziły go do Monachium, gdzie pracował w Sekcji Polskiej Głosu Ameryki, a także angażował się w redakcję „Merkuriusza Polskiego”.

Po roku 1956 jego twórczość zyskała na znaczeniu również w polskich mediach i wydawnictwach. Czerniawski podejmował pracę jako wykładowca na wielu angielskich uczelniach, wykładając filozofię na Thames Polytechnic w Londynie oraz estetykę i literaturę w Medway College of Design w Rochester. Oprócz tego przygotowywał programy dotyczące polskiej kultury dla brytyjskiego radia. W latach 1957–1965 jego kariera zawodowa obejmowała również sektor asekuracyjny oraz rolę zastępcy kierownika ośrodka studiów translatorskich, a także administrowanie szkockim zamkiem.

Adam Czerniawski był członkiem Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie. Niezwykle pasjonował się tłumaczeniem polskiej poezji na język angielski, co zaowocowało przekładami dzieł reprezentujących różne epoki literackie, w tym : Rafała Wojaczka, Bronisława Maja, które podkreślały bogactwo naszej poezji. Jak zaznaczał, „na przestrzeni wielu lat udało mi się przełożyć przeszło trzysta wierszy, a może, żeby oddać sprawiedliwość naszej poezji, trzeba by było przełożyć ich siedemset”…

Pracował również nad tłumaczeniem prozy (Jerzy Szaniawski), dramaturgii (Zbigniew Herbert oraz Tadeusz Różewicz), a także filozoficznych dzieł kilku wybitnych myślicieli, takich jak Roman Ingarden, Władysław Tatarkiewicz i Leszek Kołakowski.

Ostatnim ważnym elementem jego kariery były gościnne warsztaty poetyckie, które prowadził w Studium Literacko-Artystycznym na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie.

Nagrody

Adam Czerniawski był osobą, która zyskała uznanie w literackim świecie, zdobywając przy tym wiele prestiżowych nagród i wyróżnień. Wśród nich wyróżnia się Nagroda Poetycka Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie, którą otrzymał w 1967 roku, a także nagroda Fundacji im. Kościelskich z 1971 roku.

Kolejnym istotnym osiągnięciem była nagroda przyznana przez British Arts Council w roku 1976 za znakomite przekłady poezji Tadeusza Różewicza. Ponadto, tego samego roku, Czerniawski został uhonorowany przez ZAiKS za swoje przekłady literatury polskiej, co ukazuje jego wkład w promowanie polskiej literatury na arenie międzynarodowej.

Warto również wspomnieć o nagrodzie Fundacji im. Turzańskich, którą przyznano mu w 2000 roku. Te wszystkie wyróżnienia mają swoje oddziaływanie na postrzeganie jego twórczości oraz na jej wpływ na literaturę.

Twórczość

Poezja

Adam Czerniawski, wybitny poeta, ma na swoim koncie wiele znaczących dzieł literackich. W jego twórczości z okresu powojennego, można znaleźć takie tytuły jak:

  • Polowanie na jednorożca, Londyn 1956,
  • Topografia wnętrza, Paryż 1962,
  • Sen, cytadela, gaj, Paryż 1966,
  • Widok Delft, Kraków 1973,
  • Wiek złoty, Paryż 1982,
  • Władza najwyższa, wybór wierszy z lat 1953–1978, Kraków 1982,
  • Jesień, Kraków 1989,
  • Poezje zebrane, Łódź 1993,
  • Inne wiersze i historia ludzkości, Katowice 1999.

Każdy z tych zbiorów pokazuje niezwykłe umiejętności autora w zakresie poezji i jego unikalne postrzeganie rzeczywistości.

Proza

W dziedzinie prozy, Czerniawski również wyróżniał się jako autor licznych dzieł. Jego twórczość obejmuje wiele znaczących pozycji, takich jak:

  • Części mniejszej całości, [wstęp: Witold Gombrowicz], Londyn 1964,
  • Akt, Londyn 1975,
  • Koncert życzeń, Warszawa, 1991,
  • Narracje ormiańskie. Opowiadania zebrane, Warszawa 2003,
  • Eseje literackie i filozoficzne,
  • Liryka i druk, Londyn 1972,
  • Wiersz współczesny, Londyn 1977,
  • Muzy i sowa Minerwy, Wrocław 1994,
  • Krótkopis, Katowice 1998,
  • Światy umowne, Warszawa 2001,
  • Wyspy szczęśliwe, Rzeszów 2007.

Proza Czerniawskiego to wyjątkowe dzieła, które ukazują jego literacką wszechstronność oraz głębię myśli literackiej.

Przypisy

  1. Zmarł Adam Czerniawski – Związek Pisarzy Polskich na Obczyźnie [online], zppno.org [dostęp 11.03.2024 r.]
  2. Adam Czerniawski (1934–2024) [online], norbertinum.pl [dostęp 11.03.2024 r.]
  3. a b Adam Czerniawski, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 28.04.2024 r.]
  4. Wybór członków Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie, Polskie Towarzystwo Naukowe na Ojczyźnie s. 95. docplayer.pl. [dostęp 14.10.2016 r.]

Oceń: Adam Czerniawski

Średnia ocena:4.51 Liczba ocen:18