Zajazd Dziekanka w Warszawie

---

Historia

Dziekanka ma swoją bogatą historię, która sięga XVI wieku. Początkowo budowla ta wzniesiona została jako piętrowy, murowany dwór, który zlokalizowany był w głębi działki. Pierwszym właścicielem tej nieruchomości był proboszcz parafii św. Jana. Na dziedzińcu Dziekanki znajdowały się dwie oficyny, reprezentujące funkcje stajenne i kuchenne, a całość zamykał parkan. Niestety, w wyniku pożaru w 1657 roku, dwór został zniszczony, co stanowiło przełomowy moment w historii budowli, gdyż nigdy nie udało się jej przywrócić pierwotnej formy.

Do drugiej połowy XVIII wieku na tym obszarze istniały drewniane zabudowania, ustawione wzdłuż bocznych i frontowych części działki. Zajazd Dziekanka został postawiony na krótko przed 1784 rokiem jako kompleks, który składał się z głównego budynku oraz trzech niższych oficyn. Lokalizacja przy wąskiej ulicy, gdzie trudności związane z przejazdem były znaczne, wpłynęła na kształt budynku w postaci występującej wnęki w bramie.

W 1865 roku, jedno ze skrzydeł kompleksu zostało wyburzone, co wpłynęło zarówno na jego kształt, jak i orientację, przez co Dziekanka zaczęła kierować się ku Krakowskiemu Przedmieściu. Niestety, w 1944 roku, w wyniku działań niemieckich wojsk niszczących stolicę, Dziekanka została spalona, a jej zniszczenia oszacowano po wojnie na około 85%. Kolejnym krokiem po wojnie w 1946 roku było rozebranie tylniej ściany budynku frontowego, która ucierpiała najbardziej.

Na szczęście, budynek został odbudowany dzięki funduszom ze Społecznego Funduszu Odbudowy Stolicy i w sierpniu 1948 roku oddano go do użytku, wówczas przeznaczonego na Dom studencki dla studentek. Autorzy projektu architektonicznego, Mieczysław Kuzma oraz Zygmunt Stępiński, wprowadzili zmiany w funkcji części oficyn, przekształcając je z gospodarczych na mieszkalne. Nawet frontowa elewacja, czterokondygnacyjna, zyskała nowy, renesansowy wygląd z attyką, a okapowe dachy oraz drewniane galerie zostały starannie odtworzone.

Obok starej budowli postanowiono wznosić „Nową Dziekankę”, co razem stworzyło obecny ośrodek bursowy. Pomimo upływu 200 lat, obie te budowle harmonijnie się ze sobą komponują. Dziś w ich wnętrzach mieści się akademik dla studentów Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina. Dziekanka jest również połączona z budynkiem klasztornym karmelitów za pomocą charakterystycznej bramy, przy której biegnie droga spacerowa przez ulicę Mularską.

Warto dodać, że w Dziekance mieszkał Józef Elsner, nauczyciel Fryderyka Chopina oraz twórca Warszawskiego Konserwatorium.

Architektura

Dziekanka to czterokondygnacyjny obiekt murowany, który wyróżnia się swoim charakterystycznym wyglądem. Na szczycie budynku znajduje się stromy dach, wzbogacony o wiele kominów, który pokryty jest dachówką ceramiczną.

Elewacja budynku przyciąga uwagę swoją prostą formą, którą przecinają wąskie, poziome gzymsiki. Okna, będące prostokątnymi otworami, są zróżnicowane pod względem wielkości, z najmniejszymi znajdującymi się na pierwszym piętrze. Oprócz tego, większość z nich, poza parterem, posiada płaskie opaski, które dodają budynkowi elegancji.

W centralnej części elewacji dominuje olbrzymia, łukowato zakończona nisza, sięgająca aż do najwyższej kondygnacji, wykończona prostą opaską, identycznie jak okna. W jej wnętrzu umieszczona jest brama wjazdowa, która ozdobiona jest płaskimi kolumnami, odtworzonymi przed rokiem 1937. Cała nisza jest podzielona na pięć wyraźnych części, co nadaje jej dodatkowego wymiaru.

Na trzeciej kondygnacji, powyżej kolejnej listwy gzymsu, łuki przechodzą w płaskie żebra, które gwiaździście zbiegają się ku górze. Najwyżej położone okno, również prostokątne, ozdobione jest płaską opaską, w sposób zgodny z pozostałymi oknami na tej kondygnacji. W sąsiednich segmentach, na dwóch kondygnacjach, umieszczone zostały wąskie okienka szczelinowe, co wyraźnie współgra z resztą architektury.

Po bokach niszy, umieszczono tablice informacyjne: jedna z nich poświęcona jest historii Dziekanki, natomiast druga dedykowana jest Józefowi Elsnerowi, co przyciąga uwagę przechodniów oraz turystów i nadaje miejscu dodatkowego znaczenia.

---

Oceń: Zajazd Dziekanka w Warszawie

---