Stawy Berensewicza

---

Położenie i powierzchnia

Stawy Berensewicza zlokalizowane są po lewej stronie Wisły, w malowniczej dzielnicy Ursynów w Warszawie, w rejonie MSI Wyczółki. Akweny te usytuowane są niedaleko ulic Wyczółki oraz Łączyny, na typowej wysoczyźnie w zlewni Potoku Służewieckiego. Wody z tego potoku oraz z Kanału Grabowskiego zasilają te stawy.

Cały kompleks stawów Berensewicza składa się z dwóch głównych zbiorników. Pierwszy z nich, nazywany stawem górnym, jest mniejszy i znajduje się bardziej na zachód – jego powierzchnia wynosi 0,5167 ha. Drugi z nich, staw dolny, ma powierzchnię 0,6190 ha. Oba akweny leżą na obszarze, który został wpisany do rejestru zabytków w 1952 roku i jest częścią XVIII-wiecznego zespołu dworsko-ogrodowego „Wyczółki” (nr rej. 641/1 z 23.04.1952 – dwór oraz 643/2 z 1.07.1965 – park z rzeźbami).

Te zbiorniki mają cechy stawów detencyjnych, co oznacza, że są w stanie regulować poziom wody. Wielkość zlewni dla potoku do wysokości odpływu ze stawów wynosi 26,9 km², a długość głównego cieku to 7,2 km. Woda dopływa do stawów poprzez rurociąg o średnicy 0,3 m z Potoku Służewieckiego. System zasilania akwenów działa w sposób boczny, co oznacza, że podczas dużego wezbrań nadmiar wody jest odprowadzany poprzez obniżenie, które ma wysokość 0,3 m i szerokość 20 m. Wypływ ma formę mnicha z leżakiem i stojakiem. W bliskiej odległości znajduje się staw Wyścigi, usytuowany wzdłuż cieku na odległości 1 km.

Pojemność stawu dolnego przy normalnym poziomie piętrzenia wynosi 6970 m³, natomiast stawu górnego 4550 m³. Łączna rezerwa powodziowa tych zbiorników szacowana jest na 10180 m³ (według niektórych źródeł nawet 11 tys. m³), co przekłada się na odpowiednio 5860 m³ i 4320 m³ dla każdego ze stawów. Głębokość tych zbiorników waha się, wynosząc około 1,5 m przy brzegu i osiągając do 2,2 m w ich środkowych częściach.

Historia

Nazwa stawów Berensewicza ma swoje korzenie w historii rodziny, która była właścicielem okazałego dworu przed wybuchem II wojny światowej. Po zakończeniu wojny, majątek został znacjonalizowany na mocy dekretów Bieruta. Wcześniej, jego właścicielami byli m.in. Franciszek Krotkowski, rodzina Romanów, Fryderyk Florian Skarbek, hrabianka Grabowska, Konstanty Grabowski oraz Antoni Żukowski. W latach 90. XX wieku, Berensewiczowie zdołali odzyskać swoją dawną własność.

W latach 2004–2005, zbiorniki wodne przeszły istotną rekultywację, której celem była nie tylko retencja Potoku Służewieckiego, ale także przywrócenie walorów krajobrazowych historycznej kompozycji zespołu dworskiego znanego jako „Wyczółki”. W ramach prac przeprowadzono m.in. pogłębienie stawów, usunięcie namułów oraz budowę różnych urządzeń wodnych. Cała inwestycja została podzielona na dwa etapy.

Pierwszy etap, realizowany w 2004 roku, obejmował renowację dolnego stawu oraz wykonanie grobli, natomiast drugi etap, przeprowadzony w 2005 roku, skupił się na przebudowie stawu górnego. W tym czasie zamontowano także separator oraz osadnik piasku, mające na celu podczyszczanie wody dopływającej z Potoku Służewieckiego. Całość projektu była finansowana ze środków Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w ramach „Programu małej retencji”, a całkowity koszt wyniósł 860 tys. zł.

W centralnej części stawu górnego znajduje się wyspa, która w przeszłości była połączona z lądem od strony północnej mostem, z którego zachowały się jedynie kamienne elementy. Na wyspie można również znaleźć pozostałości murowanej piwnicy, co świadczy o bogatej historii tego miejsca.

Fauna

W obrębie stawów Berensewicza, w 2004 roku dokonano ważnych obserwacji dotyczących obecności różnych gatunków ptaków. Na tym obszarze oraz w jego okolicach zarejestrowano występowanie kaczki krzyżówki, rycyka oraz trzciniaka.

---

Oceń: Stawy Berensewicza

---