Fundacja Instytut na rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris

---

Cele i ich realizacja

Fundacja wykonuje różnorodne działania akademickie oraz eksperckie, zaangażowując się w procesy związane ze stosowaniem prawa. Przez swoją działalność stara się informować społeczeństwo o zmianach, które zachodzą we współczesnej kulturze prawnej. Organizacja aktywnie wspiera inicjatywy związane z ruchem antyaborcyjnym.

W ramach współpracy, z fundacją współdziałają adwokaci, radcy prawni oraz aplikanci adwokaccy, którzy reprezentują klientów w rozmaitych sprawach sądowych, obejmujących dziedziny takie jak prawo cywilne, karne, rodzinne, wykroczeniowe, pracownicze oraz administracyjne. Istotnym elementem działalności jest także „formacja młodych prawników”. Pracownicy fundacji angażują się w sprawy konstytucyjne oraz funkcjonalność systemu prawnego, a także opracowują projekty aktów prawnych.

Jedną z najbardziej rozpoznawalnych inicjatyw fundacji Ordo Iuris było zaproponowanie oraz promocja projektu ustawy „Stop Aborcji” w 2016 roku, która przewidywała całkowity zakaz aborcji w Polsce. W projekcie tym zdefiniowano bezwzględny zakaz przerywania ciąży, wprowadzając odpowiedzialność karną dla każdego uczestniczącego w takim procesie, łącznie z matką. 6 października 2016 roku Sejm, głosując, odrzucił projekt ustawy, w którym za całkowitym zakazem aborcji głosowało 352 posłów, 5 było przeciw, a 18 wstrzymało się od głosu. Podczas dyskusji przed głosowaniem, Joanna Banasiuk z Ordo Iuris zgłosiła poprawkę, mającą na celu wykluczenie karania matek, jednak z powodów formalnych poprawka nie znalazła uznania. Prowadzone prace Sejmu nad zaostrzeniem prawa były przyczyną ogólnopolskich protestów przeciwników oraz powstania Ogólnopolskiego Strajku Kobiet.

Kolejna inicjatywa fundacji dotyczyła pakietu „Za życiem”. W trakcie pracy w VII kadencji Sejmu, Ordo Iuris współpracowało z klubem partii Prawo i Sprawiedliwość, dotykając projektów ustaw Platformy Obywatelskiej, dotyczących takich zagadnień jak zapłodnienie in vitro, uzgadnianie tożsamości płciowej oraz incidencia mowy nienawiści.

W 2016 roku Elżbieta Bojanowska, pełniąca funkcję podsekretarza stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej pod kierownictwem Elżbiety Rafalskiej, powołała zespół składający się z dziewięciu ekspertów w celu przygotowania koncepcji nowelizacji ustaw mających na celu przeciwdziałanie przemocy w rodzinie. Jerzy Kwaśniewski, ówczesny prezes fundacji, został szefem oraz członkiem tego gremium. Zmiany zaproponowane przez ekspertów, które ogłoszono 31 grudnia 2018 roku na stronach Rządowego Centrum Legislacji, wzbudziły szereg kontrowersji, co doprowadziło do dymisji Bojanowskiej. W projekcie znalazły się m.in. zapisy sugerujące, iż jednorazowy akt przemocy nie czyni sprawcy odpowiedzialnym. Portal oko.press donosił o tym, że Ordo Iuris angażowało się też w działania mające na celu cofnięcie prawa do uzgodnienia płci oraz brało udział w nagonce na osoby LGBT.

Kierownictwo i działacze

W kontekście Fundacji Instytut na rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris, warto zwrócić uwagę na kategorię dotyczącą działaczy tej organizacji. Na czele fundacji stał Aleksander Stępkowski, pełniący rolę prezesa od czerwca 2013 do listopada 2015 roku, a następnie ponownie zasiadający na tym stanowisku w latach 2016–2017. W listopadzie 2017 roku jego miejsce jako prezesa zajął adwokat Jerzy Kwaśniewski.

W gronie osób zaangażowanych w działalność fundacji znajdują się m.in. Filip Ciepły, Kaja Godek, Paweł Jabłoński, oraz Krzysztof Wiak.

29 października 2021 roku nastąpiły istotne zmiany w składzie Zarządu Ordo Iuris, kiedy to do grona członków dołączyli nowi przedstawiciele. Funkcję Wiceprezesa ds. Członkowskich objęła Monika Leszczyńska, która od 2015 roku była związana z Instytutem Ordo Iuris. W skład Zarządu weszły również adwokat Magdalena Majkowska, współpracująca z Centrum Interwencji Procesowej Ordo Iuris od 2016 roku, a także adwokat Rafał Dorosiński, związany z instytutem już od 2014 roku. Ostatnim nowym członkiem zarządu został Łukasz Bernaciński, dyrektor Centrum Analiz Ordo Iuris i doktorant na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego, w Katedrze Teorii i Filozofii Prawa.

Warto dodać, że Tymoteusz Zych, który wcześniej pełnił funkcję wiceprezesa fundacji, zrezygnował w jesieni 2021 roku z powodu kontrowersji osobistych.

Projekty Ordo Iuris i sprzeciw społeczny

Fundacja Ordo Iuris, znana z aktywności w obszarze ochrony tradycyjnych wartości, stworzyła dokument zatytułowany Samorządowa Karta Praw Rodzin. Wiele osób jednak zauważyło, że zapisy zawarte w tej karcie mogą destrukcyjnie wpływać na społeczność LGBT oraz ich rodziny, stygmatyzując je w sposób bezpośredni lub pośredni. Samorządy, które zdecydowały się na przyjęcie tego dokumentu, szybko zaczęły doświadczać negatywnych konsekwencji, takich jak utrata dofinansowania z Unii Europejskiej, co było związane z ich polityką wykluczającą osoby LGBT. W związku z tym sprawa ta trafiła pod zupełnie nową kontrolę Komisji Europejskiej.

Niektóre organizacje samorządowe, które przyjęły tę kartę, zostały określone mianem „stref wolnych od ideologii LGBT”. Takie oznaczenie wywołało kontrowersje w środowiskach aktywistów, w tym wśród Bartosza Staszewskiego, który ukuł ten termin. W kwietniu 2024 roku zapadł wyrok w jego sprawie, w którym oddalono zarzuty nałożone przez OI. Na swoim koncie w serwisie X, Staszewski poinformował o wygranej, podkreślając, że był niewinny wobec wszystkich oskarżeń, które związane były z jego akcją przeciwko strefom wolnym od LGBT.

W podobnym czasie Ordo Iuris kierowało swoje zarzuty również w stronę grupy aktywistów znanej jako Atlas Nienawiści, która publicznie oznaczała na mapie samorządy, które postanowiły przyjąć kartę. Aktywiści obwiniali te samorządy o wprowadzanie przepisów, które w sposób jawny lub ukryty dyskryminują osoby o orientacji nieheteroseksualnej. Jerzy Kwaśniewski, prezes Ordo Iuris, stwierdził, że te zarzuty są oszczercze oraz nieprawdziwe, dodając, że karta ma na celu obronę konstytucyjnych praw rodzin.

W kwietniu 2023 roku sąd przyznał, że Atlas Nienawiści miał prawo do publicznej krytyki samorządów, które przyjęły uchwały „anty-LGBT”, a także że nie muszą one przepraszać władz powiatu przasnyskiego za figurowanie w Atlasie. Sędzia zaznaczył, że decyzja o uchwale miała miejsce w czasie, kiedy wiele samorządów podejmowało podobne uchwały, które bezpośrednio dotyczyły społeczności LGBT, co zawężano do pojęcia „ideologii”. Również w grudniu 2022 roku Atlas Nienawiści wygrał sprawę przeciwko powiatowi opoczyńskiemu.

W nawiązaniu do dalszych rozstrzygnięć, 6 lutego 2024 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie unieważnił homofobiczną uchwałę gminy Mordy, która została przyjęta w marcu 2019 roku. W ten sposób z obiegu prawnego w Polsce zniknął kolejny dokument skierowany przeciwko ideologii LGBT.

Karta spotkała się również z ostrą krytyką ze strony organizacji zajmujących się przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie oraz wsparciem dla samotnych rodziców, ponieważ jej zapisy utrudniają działalność tych jednostek.

Warto również zauważyć, że Ordo Iuris zaangażowało się w ograniczenie programów edukacyjnych w szkołach, które mają na celu przeciwdziałanie dyskryminacji, jak również wykładanie tematów związanych z antykoncepcją oraz chorobami przenoszonymi drogą płciową. Krytycy takich działań twierdzą, że ograniczenia te stawiają dzieci w sytuacji ryzykownej, ponieważ brak odpowiedniej edukacji seksualnej zwiększa szanse na przedwczesne ciąże i zachorowania na różne infekcje przenoszone drogą płciową. Ponadto, przypominają badania, które jasno wskazują, że edukacja seksualna ma pozytywny wpływ na zmniejszenie liczby przypadków ciąż wśród nastolatek oraz przestępstw na tle seksualnym.

Fundacja w 2020 roku podjęła się także obrony dóbr osobistych Ewy Budzyńskiej, u której studenci zauważyli szereg problematycznych zachowań, w tym homofobiczne postawy oraz twierdzenie, że antykoncepcja to forma aborcji.

Kontrowersje

Stowarzyszenie im. ks. Piotra Skargi oraz TFP

Fundacja Instytut na rzecz kultury prawnej Ordo Iuris wiąże swoje losy z brazylijską organizacją non-profit, która zrzesza katolików świeckich – Tradycja, Rodzina i Własność (TFP). Ta kontrowersyjna instytucja często nazywana jest sektą. W 1985 roku Konferencja Episkopatu Brazylii wydała dokument z zaleceniem, aby unikać współpracy z TFP, która nie jest powiązana z Kościołem katolickim ani papieżem, a jej założyciel otoczony jest kultem. Samo Ordo Iuris zostało stworzone przez Stowarzyszenie Kultury Chrześcijańskiej im. ks. Piotra Skargi, założone przez Caio Xavier Da Silveira, czołowego lidera TFP. Obie organizacje są podejrzewane o związki z rosyjskimi wpływami.

Oskarżenia o związki z Rosją

Według informacji przekazanych przez Tomasza Piątka, major Służb Bezpieczeństwa, Bogdan Ciesiółka, w czasach PRL wspierał Sławomirowi Olejniczakowi, który jest kluczowym członkiem Ordo Iuris oraz obecnym prezesem Stowarzyszenia im. ks. Piotra Skargi. Ciesiółka, wtedy zastępca szefa Rejonowego Urzędu Spraw Wewnętrznych w Krotoszynie, był odpowiedzialny m.in. za działania wymierzone w Kościół katolicki. Olejniczakowie podawali wniosku o zgodę na wyjazd do Wielkiej Brytanii, że powodem jest zaproszenie od ciotki, Urszuli Butterfield, która prowadziła restaurację w Londynie i powróciła do Polski w 2008 roku. W późniejszych latach była skarbniczką lokalnego komitetu partii Prawo i Sprawiedliwość.

W 2013 roku Fundacja Ordo Iuris, w koalicji z innymi organizacjami, wyraziła poparcie dla rosyjskiej ustawy zakazującej propagandy homoseksualizmu. Na platformach medialnych, takich jak oko.press, podnoszono temat, że projekty ustaw Minister Elżbiety Rafalskiej były zainspirowane normami prawa rosyjskiego. Przez swoich założycieli, Ordo Iuris współpracuje również z Światowym Kongresem Rodzin, finansowanym przez Władimira Jakunina, oraz Konstantina Małofiejewa.

Ordo Iuris jest częścią Agendy Europe, która dąży do wprowadzenia zakazu antykoncepcji i wyżyma edukację seksualną. Klementyna Suchanow, w swojej książce „To jest wojna. Kobiety, fundamentaliści i nowe średniowiecze”, opisuje powiązania OI z organizacjami związanymi z Kreml. Wiadomo również, że OI współpracuje z osobami powiązanymi z tak zwanymi „grupami Małofiejewa”. W 2024 roku Suchanow ujawnia nowe dowody dotyczące współpracy OI z europejskimi i amerykańskimi organizacjami z punktu widzenia strategicznego.

Sprawa przeciwko Marcie Lempart

Marta Lempart z Ogólnopolskiego Strajku Kobiet zwróciła uwagę na negatywne skutki projektu ustawy Stop pedofilii, autorstwa OI. Ustawa ta, według opinii Polskiego Towarzystwa Seksuologicznego, może hamować działania zapobiegające przemocy seksualnej, ponieważ edukacja seksualna jest kluczem do redukcji liczby ofiar. Na Twitterze wyniosła kontrowersyjne stwierdzenie, nazywając OI „fundamentalistami opłacanymi przez Kreml”, co spotkało się z oburzeniem z ich strony.

W dniu 14 maja 2020 roku Ordo Iuris złożyło pozew przeciwko Lempart o naruszenie dóbr osobistych, uzyskując sądowe zabezpieczenie, które uniemożliwiło jej publiczne formułowanie oskarżeń o finansowanie przez Kreml. Odzwierciedlenie wymiaru sprawiedliwości w tej sprawie poświadcza potwierdzenie wyroku przez portal Polonia Christiana.

Sprawa Ewy Budzyńskiej i przesłuchanie studentów

Na Uniwersytecie Śląskim studenci z Koła Naukowego Socjologii zgłosili nieprawidłowości związane z działalnością dr Ewy Budzyńskiej. Ich zarzuty obejmowały homofobiczne poglądy oraz przekazywanie informacji sprzecznych z nauką. W związku z tym władze uniwersytetu rozpoczęły postępowanie dyscyplinarne, co doprowadziło do interwencji prawników Ordo Iuris, którzy złożyli zawiadomienia o domniemanym przestępstwie popełnionym przez studentów.

Przesłuchania studentów przez policję odbywały się w obecności prawników z OI, co spotkało się z krytyką dotyczącą naruszenia ich praw i procedur. Głos w tej sprawie zabrały różne organizacje, podkreślając, że działania te stanowią nadmierną ingerencję w autonomię uczelni.

Inne sprawy

W 2020 roku Ordo Iuris zostało skrytykowane przez koalicję CASE, która nazwała ich „prawnymi agresorami” z powodu ich działań oraz używania procesów jako narzędzia zastraszania. Tego typu taktyki zaobserwowano także wobec znanych postaci, takich jak Radosław Sikorski, Agnieszka Holland, Anna Maria Żukowska, Klementyna Suchanow, Neila Datta, Barta Staszewskiego, Paweł Rabiej, Nergal.

Strategie manipulacji

Inicjatywa o nazwie „Wielka Koalicja za Równością i Wyborem” przygotowała raport na 150 stron, w którym opisano analizy metod, strategii i połączeń powiązanych z Ordo Iuris. Wśród wymienionych taktyk manipulacji znalazły się m.in. odwracanie narracji, przejmowanie, oczernianie oraz manipulowanie językiem.

Afera obyczajowa

W roku 2021 na jaw wyszły skandale dotyczące rzekomego romansu między Karoliną Pawłowską a Tymoteuszem Zychem z Ordo Iuris. Organizacja ta została oskarżona o hipokryzję, zwłaszcza że związana była z próbami delegalizacji rozwodów, a po ujawnieniu tej sprawy ogłosiła problemy finansowe.

Wybrane publikacje

Fundacja Instytut na rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris w swoim dorobku ma wiele wydanych publikacji, które odzwierciedlają główne cele i wartości organizacji. Poniżej przedstawiamy listę wybranych tytułów, które ukazały się na przestrzeni czasu, ilustrując znaczące osiągnięcia instytutu.

Lp.	Tytuł	Wydawnictwo	Redakcja naukowa	Recenzenci	ISBN
1.	Ochrona życia ludzkiego na wczesnym etapie. Podstawy intelektualne i środki prawne	Peter Lang Edition	Aleksander Stępkowski	Prof. dr hab. Hubert Izdebski Prof. dr hab. Andrzej Zoll	ISBN 978-3-631-64227-6
2.	Odpowiedzialność karna artysty za znieważenie uczuć religijnych	Ordo Iuris	Filip Ciepły	Prof. dr hab. Edward Skrętowicz	ISBN 978-83-940214-0-5
3.	Czy Polska powinna ratyfikować Konwencję Rady Europy o zapobieganiu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej? I Raport Instytutu Ordo Iuris	Ordo Iuris	Joanna Banasiuk	–	_
4.	Jaką politykę rodzinną powinna przyjąć Polska? II Raport Instytutu Ordo Iuris	Ordo Iuris	Tymoteusz Zych Olaf Szczypiński Karolina Dobrowolska	Prof. UŁ dr hab. Piotr Szukalski	ISBN 978-83-940214-1-2
5.	Rola biegłego w systemie prawnym w Polsce	Ordo Iuris	Bartosz Lewandowski	Prof. dr hab. Ewa Gruza Prof. dr hab. Piotr Kruszyński	ISBN 978-83-940214-4-3
6.	Stan demokracji, praw człowieka i rządów prawa w Polsce	Ordo Iuris	Joanna Banasiuk Tymoteusz Zych	Stephen Baskerville, Ph.D. David Forte Ph.D.	ISBN 978-83-940214-3-6
7.	Prześladowania chrześcijan. Czas działać w obliczu ludobójstwa	Ordo Iuris	Joanna Banasiuk Aleksander Stępkowski	Prof. dr hab. Piotr Mazurkiewicz Prof. UW dr hab. Katarzyna Myszona-Kostrzewa	ISBN 978-83-940214-5-0
8.	Obywatele dla demokracji. Analiza alokacji środków Mechanizmu Finansowego EOG przez Fundację im. Stefana Batorego oraz opis sugerowanych zmian w obecnym modelu	Ordo Iuris	Paweł Jabłoński Marcin Olszówka Tymoteusz Zych Szymon Dziubicki	_	ISBN 978-83-940214-6-7
9.	Perinatalna opieka hospicyjna: wizja, działania oraz wyzwania	Ordo Iuris	Błażej Kmieciak Zofia Szafrańska-Czajka	Prof. dr hab. n. med. Ewa Dmoch-Gajzlerska Prof. dr hab. n. med. Bogdan Chazan	ISBN 978-83-940214-2-9
10.	Prawa pacjenta poczętego: podejście interdyscyplinarne, teoria i praktyka	Ordo Iuris	Błażej Kmieciak	Prof. dr hab. n. med. Marian Gabryś Prof. dr hab. Teresa Mróz	ISBN 978-83-940214-7-4
11.	Opieka nad dziećmi do 3. roku życia w Polsce i na świecie	Ordo Iuris	Tymoteusz Zych Anna Świerzewska Magdalena Olek Janusz Roszkiewicz	Prof. UE dr hab. Marek Kośny Dr Małgorzata Pawlus	ISBN 978-83-940214-8-1
12.	Jak wdrażać Samorządową Kartę Praw Rodzin?	Ordo Iuris	dr Tymoteusz Zych Adw. Rafał Dorosiński Filip Furman	Prof. Michał Michalski	ISBN 978-83-957763-3-5
13.	W służbie chorym i potrzebującym. Przewodnik dla kapelanów w służbie zdrowia	Ordo Iuris	Łukasz Bernaciński Filip Furman Weronika Przebierała	Radosław Kacprzak Bartosz Zalewski	ISBN 978-83-959177-7-6 (oprawa miękka) ISBN 978-83-959177-6-9 (PDF)
14.	Dlaczego Polska powinna zrezygnować z Konwencji Stambulskiej?	Ordo Iuris	Karolina Pawłowska Tymoteusz Zych	Paweł Czubik Anna Łabno	ISBN 978-83-959177-8-3 (PDF) ISBN 978-83-959177-9-0 (oprawa miękka)
15.	Równouprawnienie czy standaryzacja?	Ordo Iuris	Magdalena Olek Karolina Pawłowska dr Tymoteusz Zych	Dr hab., prof. UAM Michał Michalski Dr hab., prof. UŁ Marek Rosiak	ISBN 978-83-957763-4-2
16.	Praworządność proceduralna w Parlamencie Europejskim	Fundacja Ośrodek Analiz Prawnych, Gospodarczych i Społecznych im. Hipolita Cegielskiego	Tymoteusz Zych Konrad Dyda Piotr Mikusek Bohdan Pretkiel Bartosz Zalewski	dr Marcin Olszówka dr Filip Ludwin	ISBN 978-83-951423-2-1

Lp.	Tytuł	Wydawca	Redakcja naukowa
1.	Kiedy rozpoczyna się życie ludzkie? Perspektywa naukowa	The Westchester Institute for Ethics & The Human Person Ordo Iuris	Maureen L. Condic
2.	Dlaczego warto odmówić ratyfikacji konwencji Rady Europy dotyczącej zapobiegania i zwalczania przemocy wobec kobiet oraz przemocy domowej	Ordo Iuris	Joanna Banasiuk
3.	Jaką politykę rodzinną powinien mieć kraj?	Ordo Iuris	Tymoteusz Zych Karolina Dobrowolska Olaf Szczypiński
4.	Równa ochrona prawna dla dzieci zarówno przed, jak i po urodzeniu	Ordo Iuris	Katarzyna Jusińska Jerzy Kwaśniewski Karolina Pawłowska Olaf Szczypiński Karina Walinowicz Tymoteusz Zych
5.	Stan demokracji, praw człowieka i rządów prawa w Polsce. Ostatnie wydarzenia. Streszczenie wykonawcze	Ordo Iuris	Joanna Banasiuk Tymoteusz Zych
6.	Prześladowanie chrześcijan. Czas na reakcję na ludobójstwo. Streszczenie raportu	Ordo Iuris	Aleksander Stępkowski Joanna Banasiuk
7.	Klauzula sumienia dla farmaceutów	Ordo Iuris	_
8.	To może zaszkodzić Twojej firmie! Nowe zagrożenia dla przedsiębiorców	Ordo Iuris	Bartosz Zalewski
9.	Lista kluczowych ograniczeń wolności akademickiej w Polsce	Ordo Iuris	Marcin Olszówka
10.	Dzieciństwo wolne od pornografii	Ordo Iuris	Rafał Dorosiński Nikodem Bernaciak Marta Kowalczyk Kamil Niesiołowski Janusz Roszkiewicz
11.	Finansowanie warszawskich organizacji LGBT	Ordo Iuris	Marta Kowalczyk Gabriela Szewczuk
12.	Prawne aspekty dopuszczalności prezentowania zdjęć ludzi w prenatalnym okresie rozwoju, które straciły życie w wyniku aborcji. Wystawy pro-life w świetle orzecznictwa sądów powszechnych	Ordo Iuris	Bartosz Lewandowski Magdalena Majkowska Małgorzata Wadoń
13.	Prawa dzieci a działania Barnevernet? Ramy prawne i praktyka funkcjonowania w świetle międzynarodowych standardów prawnych	Ordo Iuris	Tymoteusz Zych Jerzy Kwaśniewski Bartosz Zalewski Konrad Dyda Katarzyna Nienałtowska Agata Tarnacka
14.	Zapłodnienie in vitro: wątpliwości, pytania, zastrzeżenia	Ordo Iuris	Rafał Dorosiński Nikodem Bernaciak Marta Kowalczyk Gabriela Szewczuk
15.	W kierunku prawa sprzyjającego rodzinom. Propozycje rozwiązań w zakresie polityki rodzinnej, w tym założenia i projekty ustaw	Ordo Iuris	Tymoteusz Zych Bartosz Zalewski Nikodem Bernaciak Łukasz Bernaciński Rafał Dorosiński Konrad Dyda Marta Kowalczyk Karolina Pawłowska Gabriela Szewczuk
16.	W obronie praw obywatelskich czy ideologii? Podsumowanie kadencji Adama Bodnara jako Rzecznika Praw Obywatelskich 2015-2020	Ordo Iuris	Tymoteusz Zych Bartosz Zalewski Łukasz Bernaciński Tomasz Chudzinski Konrad Dyda Marta Kowalczyk Gabriela Szewczuk

Odznaczenia

W dniu 8 grudnia 2023 roku, zaledwie kilka dni przed zakończeniem kadencji rządów partii PiS, Marcin Warchoł, minister sprawiedliwości w trzecim rządzie Mateusza Morawieckiego, uświetnił fundację przyznaniem Odznaki Honorowej za Zasługi dla Wymiaru Sprawiedliwości.

---

Oceń: Fundacja Instytut na rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris

---