Zofia Kozarynowa

---

Życiorys

Urodziła się jako córka historyka oraz powieściopisarza Franciszka Rawity-Gawrońskiego oraz Antoniny z Miłkowskich, stając się wnuczką Teodora Tomasza Jeża. Jej starszy brat, Andrzej Gawroński, był również orientalistą. Wieloletnie wykształcenie zdobyła na prestiżowej Sorbonie, gdzie w 1919 roku uzyskała licencję es-lettres. W 1918 roku związała się małżeństwem ze Stanisławem Kozarynem.

W okresie od 1929 do 1939 pracowała jako lektorka języka polskiego oraz wykładowca literatury polskiej na Uniwersytecie w Turynie. Jej praca przyczyniła się do założenia biblioteki Instytutu Attilio Begeya, która odegrała istotną rolę w filologii polskiej w tym mieście. Czas II wojny światowej spędziła na terenie Polski. Po wojnie, w 1946 roku, zdecydowała się na stałą emigrację na Zachód, a w 1947 osiedliła się w Wielkiej Brytanii.

Przed wybuchem II wojny światowej publikowała swoje powieści pod pseudonimem Tadeusz Brudzewski, głównie w wydawnictwie Gebethnera i Wolffa. Jej twórczość z tego okresu odzwierciedlała wpływy ideologii endeckiej. Wśród tych publikacji znalazły się m.in. Walka z cieniem (1924), Dzwon na trwogę (1926), Zatrute źródło (1927), Płomień na wietrze (1929) oraz Cyklon (1931). Ponadto, wiele nowel oraz opowiadań ukazywało się na łamach „Rzeczypospolitej”, „Kuriera Warszawskiego” oraz „Warszawianki”.

Na emigracji skupiła się na działalności publicystycznej. Współpracowała z różnymi periodykami, takimi jak „Wiadomości Polskie” w Mannheim, „Tydzień Polski” w Londynie oraz „Zeszyty Literackie” w Paryżu. W „Wiadomościach Polskich” publikowała także swoje wiersze, a w „Tygodniu Polskim” prowadziła rubrykę pt. „Na szerokim świecie”, posługując się pseudonimem Rębajło. Kultywowała również kontakt z Muzeum Literatury w Warszawie.

Kozaryna była autorką literatury dziecięcej, w tym książek takich jak O braciach kłótnikach i wesołej Basi z 1955 roku oraz Król poezji: opowieść o panu Adamie z 1956 roku. Dokonywała także przekładów, m.in. A. Cojazzi oraz Giorgio Frassati z 1936 roku, I. Silone z 1964 roku oraz M. Winowska z 1965 roku. Warto również zaznaczyć, iż podpisała list polskich pisarzy na Obczyźnie, który solidaryzował się z protestującymi przeciwko zmianom w Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (List 59).

W 1982 roku w Londynie opublikowała zbiór wspomnień pt. Sto lat, w którym zawarła własne refleksje dotyczące życia polskiej inteligencji na przestrzeni kilku pokoleń. Kozaryna była laureatką licznych nagród literackich, takich jak nagroda im. A. Godlewskiego w 1974 roku, nagroda „Wiadomości” w 1980 roku oraz nagroda Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie, którą otrzymała w 1990 roku.

Ostatnie lata jej życia przypadły na pobyt w domu spokojnej starości w Laxton Hall w Anglii, gdzie kontynuowała swoją działalność publicystyczną nawet po ukończeniu 100 lat. Zmarła w wieku 102 lat.

Ordery i odznaczenia

W uznaniu jej zasług i wkładu w rozwój kultury i społeczeństwa, Zofia Kozarynowa odebrała liczne wyróżnienia i oznaczenia, które potwierdzają jej znaczącą rolę w życiu publicznym.

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 11 listopada 1990 roku,
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, otrzymany 3 maja 1987 roku,
• Srebrny Wawrzyn Akademicki, przyznany 5 listopada 1938 roku.

---

Oceń: Zofia Kozarynowa

---