Karol Michał Gröll, znany również jako Karol Gröll (pisownia nazwiska czasami zmienia się na Grell lub Groell), urodził się w 1770 roku w Warszawie, a zmarł 21 lipca 1852 roku w tym samym mieście. Był to człowiek o niezwykle bogatym dorobku, działający w wielu dziedzinach, takich jak sztycharstwo, rytownictwo, miniaturzystyka, chemia, muzyka, wynalazczość, przedsiębiorczość oraz literatura. Jego korzenie sięgają niemieckiego pochodzenia, bowiem był synem Michaela Grölla, warszawskiego księgarza oraz członka loży masońskiej.
W młodości, Gröll rozpoczął swoją edukację jako ilustrator, pod okiem Bogumiła Schiffera, który był nadwornym malarzem starosty Alojzego Brühla. W 1787 roku rozpoczął naukę sztycharstwa w Dreźnie, a następnie kontynuował naukę w Berlinie, gdzie studiował u Daniela Chodowieckiego w latach 1787–1790. To właśnie tam rozwijał swoje umiejętności w malarstwie oraz rysunku natury, zdobywając solidne podstawy swojej twórczości.
Po powrocie do Warszawy, Gröll podjął pracę w drukarni swojego ojca jako ilustrator i miniaturzysta, co otworzyło mu drzwi do współpracy z wieloma wpływowymi osobami oraz artystami. W latach 1790-1796 miał przyjemność pracować w służbie dworu królewskiego. W czasie swojej kariery artystycznej ożenił się z Johanną Magdaleną Geysmer, siostrą fabrykanta dywanów. Niestety, małżeństwo zakończyło się tragedią, gdyż żona zmarła przy porodzie 29 grudnia 1798 roku.
Od roku 1804 Gröll przebywał w Anglii, gdzie rozwijał swoje umiejętności w sztycharstwie i opracował nowatorską technologię do malowania porcelany. Zyskał na tym tak wiele, że sprzedał patent za 1000 ówczesnych złotych. Jego twórczy zapał nie ograniczał się tylko do grafik i malarstwa; współpracował również z Michałem Kleofasem Ogińskim przy ulepszeniu harfy, co przyniosło mu niemały zysk.
Karol Gröll powrócił do Warszawy w nieokreślonym czasie po 1807 roku, w okresie Księstwa Warszawskiego. 8 stycznia 1815 roku został przyjęty jako członek korespondent Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk. W kolejnych latach ponownie przebywał w Anglii, gdzie zbierał cenne informacje na temat ekonomii i bankowości. Po tragicznej śmierci żony w 1818 roku podróżował po Europie Zachodniej, zakładając dochodowe przedsiębiorstwo wytwarzające narzędzia fabryczne.
Gröll powrócił do Warszawy w 1828 roku, ale nadal często wyjeżdżał za granicę. Ostatecznie w 1834 roku osiedlił się na stałe w stolicy. Zajmował się wtedy inżynierią i wynalazkami, między innymi w 1836 roku opracował maszynę do produkcji cegieł oraz dachówek, a także współpracował z Filipem de Girard, poprawiając maszyny przędzalnicze, znane jako „girardowskie”.
Ostatnie lata życia Gröll spędził w samotności, co było efektem jego osobliwych zwyczajów oraz tendencji do izolacji od społeczeństwa. Zmarł i został pochowany w rodzinnym grobowcu na warszawskim Cmentarzu Ewangelicko-Augsburskim (aleja 2, grób 2), pozostawiając po sobie ślad w historii polskiej kultury i sztuki.
Przypisy
- Stąd wywodzi swoją nazwę Żyrardów – miasto, w którym od lat 30. XIX wieku powstał i rozwijał się przemysł tekstylny oparty na przędzalniach lnu pomysłu de Girarda z ulepszeniami Grölla.
- Według „Polskiego Słownika Biograficznego” z 1960 r. matką Karola Grölla była Zofia Karolina Jacobson z warszawskiej rodziny jubilerskiej, jednak według E. Szulca, autora opracowania „Akta stanu cywilnego oraz napisy grobowe na obu ewangelickich cmentarzach warszawskich jako źródła wiadomości do historii sztuki i rzemiosła artystycznego Warszawy” (w: Biuletyn historii sztuki PAN, 1979, nr. 2), Zofia Jacobson była drugą żoną jego ojca; pierwszą zdaniem Szulca miałaby być zmarła w 1776 Johanna Sophie Schüller, która miałaby być matką Karola Michała Grölla i trzech jego sióstr.
- śp. Karol Gröll
Pozostali ludzie w kategorii "Przedsiębiorczość i ekonomia":
Stanisław Brun | Anna Trzecińska | Marek Niechciał | Henryk Natanson | Hipolit Wawelberg | Leon Goldstand | Miguel Skrobot | Stanisław Ignacy Norblin | Gustaw Karol Sennewald | Piotr Arak | Maciej Adamkiewicz (przedsiębiorca) | Andrzej Hulewicz | Grażyna Piotrowska-Oliwa | Eugeniusz Stroiński | Kamil Zubelewicz | Henryk Słaby | Eugeniusz Grasberg | Krzysztof Szwarc (ekonomista) | Joanna Przetakiewicz | Maurycy OrgelbrandOceń: Karol Gröll