Henryk Fronczak

---

Życiorys

Dzieciństwo i walka niepodległościowa

Henryk Fronczak przyszedł na świat 16 sierpnia 1898 roku w Warszawie, gdzie spędził swoje dzieciństwo i młodzieńcze lata. Uczył się w lokalnych szkołach, a swoje umiejętności techniczne rozwijał, kończąc kursy w Państwowej Szkole Budowy Maszyn i Elektroniki im. Hipolita Wawelberga.

W marcu 1915 roku zaangażował się w walkę o niepodległość Polski, przystępując do Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS). W maju 1916 roku stał się częścią szóstki bojówki tej organizacji. Po odzyskaniu niepodległości, 11 listopada 1918 roku, wstąpił do Wojska Polskiego. Podczas konfliktu polsko-bolszewickiego brał udział w walkach na froncie wołyńskim oraz litewsko-białoruskim, gdzie odniósł trzykrotne rany. Za męstwo w boju otrzymał Krzyż Walecznych. Po zakończeniu służby wojskowej opuścił wojsko w 1922 roku jako ogniomistrz.

W okresie międzywojennym pracował w drukarni gazety „Robotnik”, a następnie w rodzinnej fabryce papy, którą później przejął. Działał tam także podczas niemieckiej okupacji.

Wioślarstwo

Na początku lat dwudziestych Henryk odkrył swoją pasję do sportów wodnych. Został aktywnym członkiem Kola Wioślarzy Warszawskich, gdzie uprawiał zarówno pływanie, jak i wioślarstwo. W 1924 roku, wspólnie z kolegami klubowymi, odniósł sukces na regatach przedolimpijskich oraz zdobył tytuł wicemistrza Polski w czwórce ze sternikiem. W tym samym roku uczestniczył w Igrzyskach Olimpijskich w Paryżu, startując z: Antonim Brzozowskim, Edmundem Kowalcem, Józefem Szawarą oraz Władysławem Nadratowskim, który był zawodnikiem AZS Warszawa. Niestety, osada zajęła ostatnie miejsce w eliminacjach. Jednak w kolejny roku obronił tytuł wicemistrza Polski i postanowił zakończyć karierę wioślarską, aby całkowicie poświęcić się żeglarstwu. W 1931 roku, jako jeden z pierwszych polskich żeglarzy, uzyskał stopień kapitana.

W latach trzydziestych współpracował z Mariuszem Zaruskim, szkoląc młodych żeglarzy i odbywając rejsy na jachtach „Temida I” i „Temida II”.

Okres okupacji

Henryk brał aktywny udział w kampanii wrześniowej, walcząc jako żołnierz batalionu pancernego. Po ucieczce z niewoli, w listopadzie 1939 roku wrócił do Warszawy, angażując się w działalność konspiracyjną. Jego pierwsze kroki w tym zakresie prowadziły przez organizację „Muszkieterowie”, a później działał pod pseudonimami „Valter”, „Papa”, i „Wujo” w ramach kontrwywiadu Komendy Głównej ZWZ-AK.

Równocześnie rozwijał podziemną działalność żeglarską, organizując kursy oraz konspiracyjne regaty żeglarskie. W listopadzie 1939 roku zorganizował w fabryce przy ulicy Podchorążych spotkanie żeglarzy w celu zabezpieczenia sprzętu i dokumentów Polskiego Związku Żeglarskiego. W marcu 1940 roku, wspólnie z Kazimierzem Dembowskim, zainicjował budowę trzech łodzi płaskodennych o konstrukcji Janusza Sieradzkiego. W 1941 roku rozpoczęto kursy żeglarskie z jego inicjatywy, a także organizowano regaty na Wiśle. Prowadził zajęcia dotyczące pływania, manewrowania oraz meteorologii. Wziął również udział w powstaniu warszawskim, walcząc na Starym Mieście, po czym, po klęsce powstania, osiedlił się w Komorowie.

Po wojnie

Po zakończeniu II wojny światowej Henryk zaangażował się w odbudowę żeglarstwa w Polsce. Działał w Yacht Klubie w Warszawie, gdzie przez jedną kadencję był wicekomandorem, a także w Polskim Związku Żeglarskim. W latach 1946–1947 był współorganizatorem i instruktorem ośrodków morskich na Zalewie Szczecińskim, w Podgrodziu i w Trzebieży. W kadencjach 1949 i 1950 pełnił funkcję wiceprezesa Polskiego Związku Żeglarskiego ds. technicznych, a w 1950 roku został etatowym pracownikiem tego związku.

Niestety, w 1951 roku ze względów politycznych został odsunięty od działalności społecznej w środowisku żeglarskim. Po roku 1956 powrócił jednak do aktywności, pracując w różnych komisjach Polskiego Związku Żeglarskiego, a w latach 1960–1981 był członkiem Głównej Komisji Dyscyplinarnej. Zajmował się również techniczną stroną jachtingu, a jego wkład obejmował rozwiązanie osprzętu wnętrza oraz pokładu jachtów „Jurand” i „Śmiały”. Żeglarstwo uprawiał niemal do 80. roku życia. Na stałe przeszedł do historii jako członek honorowy Yacht Klubu i Polskiego Związku Żeglarskiego. Zmarł i został pochowany na cmentarzu Powązkowskim, w kwaterze 69, rząd 3, grób 18-19.

---

Oceń: Henryk Fronczak

---