Stara Kordegarda, znana również jako Kordegarda Wschodnia, to niezwykle ważny element architektury, który powstał w latach 1791–1792 jako integralna część rozbudowywanego kompleksu pałacowego Łazienek.
W przeszłości budynek ten pełnił funkcję wartowni, gdzie stacjonowali wartownicy odpowiedzialni za bezpieczeństwo drogi prowadzącej do pałacu Na Wyspie. Jego architektura została zaprojektowana przez znanego architekta Jana Christiana Kamsetzera, który wnieśli swój wkład w rozwój Warszawy.
Warto zwrócić uwagę, że Stara Kordegarda niegdyś znajdowała się w strategicznie ważnym miejscu, przy wschodniej drodze, co dodaje jej znaczenia w kontekście historycznym i kulturowym tego obszaru.
Historia
Kordegarda, zbudowana na zlecenie króla Stanisława Augusta, otrzymała miano „Nowej”, aby odróżnić ją od Starej Kordegardy, która pełniła rolę strażnicy wjazdu po przeciwnym brzegu Stawu Północnego. W wyniku przebudowy Starej Kordegardy w 1830 roku, nazwy obu budynków zostały zamienione: starszy obiekt zyskał nową nazwę, podczas gdy nowszy stał się „Starym”.
Usytuowanie budynku na wschodnim brzegu południowego stawu sprawia, że jego front składa się w harmonijną całość z otaczającą architekturą. Ozdobiony kamienną kolumnadą toskańską, która składa się z czterech majestatycznych kolumn, tworzy segmenty pełnego muru z arkadowskimi otworami. Całości dopełnia balustradowo-cokołowa kamienna attyka.
Pierwotnie skraje fasady były ozdobione panopliami, a budynek ma piętrową konstrukcję, z obniżonym boniowaniem elewacji bocznych. Tylna elewacja posiada obniżoną, harmonijną część środkową, osiągającą wysokość parteru. W XVII wieku przed kordegardą usytuowano brukowany plac, na którym znajdowały się trzydzieści dwa „kołki” na broń, podkreślając militarne znaczenie miejsca.
Zbudowana z myślą o spójności wizualnej z północną fasadą Pałacu na Wyspie, Kordegarda w 1958 roku przeszła gruntowną przebudowę. Wówczas usunięto strop, co spowodowało połączenie dwóch kondygnacji, a także odnowiono front i elewacje boczne, zamurowując jednocześnie tylne wejścia. Ta renowacja była kluczowa, ponieważ budowla uległa poważnym zniszczeniom podczas II wojny światowej.
Obecnie Stara Kordegarda stanowi ważny element działalności Ośrodka Edukacji Muzealnej Muzeum Łazienki Królewskie. Ośrodek ten prowadzi różnorodne działania, takie jak spotkania, wykłady, warsztaty, a także kursy i projekcje filmowe. Specjalnie zaplanowane zajęcia łączą spacery po Łazienkach Królewskich z bogatą historią miejsca oraz rozwojem artystycznym.
Odbiorcami tych działań są dzieci, młodzież, dorośli oraz seniorzy. Ważne jest, aby grupy defaworyzowane w dostępie do sztuki miały szansę na uczestnictwo, jak i osoby, które interesują się sztuką oraz te, które z nią na co dzień nie obcują.
Stara Kordegarda realizuje ideę „social place”, czerpiąc inspirację z muzeów sztuki nowoczesnej na zachodzie Europy. Stanowi ona przestrzeń spotkań dla ludzi o różnych zainteresowaniach, którzy dzięki sztuce mogą nawiązywać nowe relacje i poznawać perspektywy innych pokoleń.
Ośrodek Edukacji Muzealnej podejmuje liczne działania oparte na dostępnych źródłach, takich jak architektura, zbiory oraz kolekcje. Przestrzeń Starej Kordegardy sprzyja udostępnianiu nowoczesnych multimediów oraz narzędzi audio i wideo. Działania oparte na refleksji związanej z relacją natury, kultury i miejsca człowieka są wspierane poprzez integralny związek obiektów architektonicznych oraz założenia ogrodowego Łazienek Królewskich.
Pozostałe obiekty w kategorii "Budynki wojskowe":
Nowa Kordegarda | Areszt Śledczy w Warszawie-Białołęce | Arsenał Królewski w Warszawie | Gmach Kierownictwa Marynarki Wojennej w Warszawie | Zespół budynków V Oddziału Straży Ogniowej w Warszawie | Areszt Śledczy w Warszawie-Służewcu | Koszary Kantonistów | Sztab Generalny Wojska PolskiegoOceń: Stara Kordegarda w Warszawie