Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad

---

Działalność

Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad funkcjonuje pod bezpośrednim nadzorem Generalnego Dyrektora, który pełni kluczową rolę w administracji rządowej odpowiedzialnej za drogi krajowe. W strukturze organizacyjnej Generalnej Dyrekcji znajdują się różne elementy, w tym Centrala GDDKiA mieszcząca się w Warszawie oraz 16 oddziałów terenowych, których zasięg odpowiada województwom.

Każdy z oddziałów dysponuje Rejonami Dróg Krajowych, które zarządzają infrastrukturą drogową w danym terenie. Dodatkowo, w skład Generalnej Dyrekcji wchodzi Zespół ds. Historii Drogownictwa w Szczucinie, który zajmuje się ochrona zabytków związanych z drogownictwem.

Główne zadania tego centralnego organu administracji krajowej obejmują nie tylko pełnienie ról zarządzających, ale także realizację budżetu państwa w obszarze dróg krajowych. W zakresie obowiązków Generalnego Dyrektora znajdują się:

• współpraca w realizacji transportowej polityki związanej z siecią dróg,
• gromadzenie i analizowanie danych dotyczących dróg publicznych,
• nadzór nad przygotowaniami infrastruktury drogowej w kontekście obronności,
• wydawanie zezwoleń dla pojazdów nienormatywnych na ich jednorazowy przejazd w ustalony sposób,
• współpraca z innymi krajowymi administracjami drogowymi oraz międzynarodowymi organizacjami,
• kooperacja z lokalnymi organami samorządowymi na rzecz poprawy oraz utrzymania dróg,
• zarządzanie ruchem na drogach krajowych,
• ochrona dziedzictwa drogownictwa,
• realizacja projektów budowlanych związanych z autostradami płatnymi,
• pobieranie opłat zgodnie z przepisami o autostradach oraz Krajowym Funduszu Drogowym.

W 2009 roku GDDKiA miała zaszczyt świętować 190-lecie istnienia Centralnej Administracji Drogowej w Polsce. To wydarzenie zaznaczone było początkiem formalnego drogownictwa na polskich ziemiach, które miało miejsce w 1819 roku wraz z powołaniem Dyrekcji Jeneralnej Dróg i Mostów Królestwa Polskiego.

Warto zaznaczyć, że w 2013 roku koszty związane z utrzymaniem dróg krajowych, obejmujące odśnieżanie oraz bieżące naprawy, wyniosły aż 1,27 miliarda złotych. Niemal 1150 km dróg pod nadzorem Generalnej Dyrekcji jest utrzymywanych przez firmy prywatne, które zostały wybrane w drodze przetargów.

Jednym z ważniejszych kroków w modernizacji systemu poboru opłat drogowych było wprowadzenie systemu e-TOLL, który został wdrożony 24 czerwca 2021 roku. System ten, nadzorowany przez szefa Krajowej Administracji Skarbowej, zastąpił wcześniej stosowany system viaTOLL, który funkcjonował do 30 września 2021 roku.

Dyrektorzy GDDKiA

W historii Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad przeprowadzono liczne zmiany na stanowisku dyrektora. Poniżej przedstawiamy listę dyrektorów, którzy zajmowali to stanowisko w różnych okresach:

• Tadeusz Suwara (1 kwietnia 2002 – 9 lipca 2003),
• Dariusz Skowroński (9 lipca 2003 − 4 października 2004),
• Edward Gajerski (4 października 2004 − 8 grudnia 2005),
• Zbigniew Kotlarek (p.o., 8 grudnia 2005 − listopad 2006),
• Zbigniew Kotlarek (listopad 2006 − 22 stycznia 2008),
• Janusz Koper (22 stycznia 2008 − 8 maja 2008),
• Lech Witecki (p.o., 12 maja 2008 − 13 lutego 2014),
• Ewa Tomala-Borucka (p.o., 13 lutego 2014 − 23 kwietnia 2015),
• Tomasz Rudnicki (p.o., 23 kwietnia 2015 − grudzień 2015),
• Jacek Bojarowicz (p.o., grudzień 2015 − 12 grudnia 2016),
• Krzysztof Kondraciuk (12 grudnia 2016 − 9 listopada 2017),
• Jacek Gryga (p.o., 9 listopada 2017 − 30 sierpnia 2018),
• Tomasz Żuchowski (p.o., 30 sierpnia 2018 – 4 stycznia 2024),
• Paweł Woźniak (p.o., od 8 marca 2024).

Kierownictwo

Kierownik Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad odpowiada za kluczowe decyzje oraz kierowanie wszelkimi projektami związanymi z infrastrukturą drogową w kraju. W tej instytucji znajdują się następujące osoby na czołowych stanowiskach.

• Paweł Woźniak – pełniący obowiązki Generalnego Dyrektora od 8 marca 2024,
• Piotr Kurkowski – pełniący obowiązki zastępcy od 4 listopada 2024.

Budżet, zatrudnienie i wynagrodzenia

Wydatki jakie ponosi Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad są zapewniane w obszarze 39 budżetu państwowego, który dotyczy sektora transportu.

W roku 2018, całkowite wydatki tej instytucji (z pominięciem funduszy na budowę dróg) wyniosły 580,57 miliona złotych. Zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty oscylowało wokół 4456 osób, co wskazuje na znaczną liczbę pracowników. Ponadto, średnie miesięczne wynagrodzenie brutto tych pracowników osiągnęło wartość 6516 zł.

W budżecie na 2019 rok przewidziano wydatki GDDKiA w wysokości 603,15 miliona złotych.

Kontrowersje

W roku 2010 Najwyższa Izba Kontroli (NIK) postawiła zarzuty dotyczące nadużyć władzy oraz zaniedbań, wynikających z działań pracowników Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA). Zarzuty te miały poważne konsekwencje, prowadząc do znaczących strat w Skarbie Państwa, zwłaszcza w systemie rekompensat dotyczących bezpłatnych przejazdów autostradami dla pojazdów, które miały opłacone winiety.

W tym samym roku, w sierpniu, Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego (ABW) dokonała zatrzymania dwóch osób z kierownictwa katowickiego oddziału GDDKiA. Byli oni podejrzewani o korupcję, która miała miejsce od 1998 do 2007 roku. Oprócz tego, także w 2010 roku, na podobne zarzuty został zatrzymany dyrektor warszawskiego oddziału GDDKiA.

Rok wcześniej, w 2009 roku, ABW ustaliła, że kontrolerzy GDDKiA dokonywali manipulacji przy próbkach asfaltu, które były pobierane do badań, niezbędnych do odbioru odcinków dróg od wykonawców. Proceder ten miał być realizowany przy współpracy dyrektora laboratorium oraz dyrektora śląskiego oddziału GDDKiA. Według informacji z GDDKiA, problemy te miały miejsce do 2009 roku, kiedy to pobierano jedynie 700 próbek, podczas gdy w 2013 roku ich liczba wzrosła do ponad 60 tysięcy.

Wielu wykonawców wielokrotnie krytykowało GDDKiA za niewłaściwe przygotowanie projektów budowlanych oraz za brak odpowiedniej weryfikacji dokumentacji na etapie ich tworzenia. Takie działania skutkowały wypowiadaniem umów przez wykonawców oraz opóźnieniami w procesie budowy.

W 2014 roku NIK, po przeprowadzeniu kontroli sześciu oddziałów GDDKiA, zwróciła uwagę na liczne nieprawidłowości, szczególnie w łódzkim oddziale. Wskazano na zaniedbania dotyczące umów z wykonawcami, konflikty kompetencyjne z służbami ratunkowymi oraz przypadki oczywistego konfliktu interesów. Przykładem takich nadużyć była obecność krewnych wykonawców w komisjach przetargowych oraz przyjmowanie przez pracowników GDDKiA zleceń od firm, które wygrały przetargi. Chociaż formalnie zlecenia te były realizowane poza godzinami pracy, w rzeczywistości niejednokrotnie odbywały się one podczas obowiązkowych godzin pracy, z użyciem samochodów należących do Generalnej Dyrekcji.

---

Oceń: Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad

---