Fryderyk Skobel

---

Życiorys

Fryderyk Skobel przyszedł na świat jako syn Daniela i Julianny z Kornów. Był wyznania ewangelicko-reformowanego, a jego rodzina miała kupieckie tradycje. W 1812 roku, po tragicznym bankructwie oraz śmierci ojca, przeniósł się wraz z matką do Lwowa. We Lwowie uczył się w niemieckim gimnazjum akademickim, gdzie zdobijając wykształcenie, ukończył maturę w 1822 roku. W latach 1822–1825 studiował filozofię na Uniwersytecie Lwowskim, a następnie kontynuował naukę medycyny na Uniwersytecie Wiedeńskim oraz Uniwersytecie Jagiellońskim.

W dniu 12 stycznia 1831 roku obronił swoją pracę doktorską w Krakowie, co zaowocowało uzyskaniem stopnia doktora medycyny i chirurgii. Aktywnie uczestniczył w powstaniu listopadowym, pełniąc funkcję kapitana lekarza batalionowego w artylerii pieszej Wojska Polskiego. Po zakończeniu konfliktu został internowany w Prusach, gdzie miał zakaz przebywania na wolności, co zmusiło go do pobytu na wsi pod Elblągiem. Po powrocie do kraju wziął również udział w powstaniu krakowskim.

Skobel rozpoczął pracę na Uniwersytecie Jagiellońskim w 1833 roku jako zastępca profesora oraz kierownik Katedry Patologii, Terapii Ogólnej i Farmakologii, a w roku 1835 objął stanowisko profesora zwyczajnego. Jego zaangażowanie w działalność uczelni ukazuje jego funkcja sekretarza Wydziału Lekarskiego w latach 1839–1832 oraz dziekana w latach 1843–1846, 1850-56, 1861-62 oraz 1871-72. Wraz z Józefem Dietlem i Józefem Majerem o przywrócenie języka polskiego jako wykładowego na Uniwersytecie, co przyniosło wymierne efekty, w tym powołanie go na stanowisko rektora w latach 1869/1870 oraz prorektora w latach 1870/1871.

Był on także jednym z autorów haseł w 28-tomowej Encyklopedii Powszechnej Orgelbranda z lat 1859–1868, a jego nazwisko widnieje w pierwszym tomie wydania z 1859 roku na liście twórców.

Fryderyk Skobel był również aktywnym purystą językowym, którego celem było ograniczenie używania obcych wyrazów w polskim języku. Jest autorem obszernej pracy O skażeniu języka polskiego w dziennikach w Galicyi…, w której proponuje wyrazy zastępcze dla obcych terminów oraz wyraża swoje zaniepokojenie nadmierną penetracją kalk leksykalnych z języka niemieckiego.

Podejmował działania na rzecz uporządkowania polskiego słownictwa lekarskiego, współpracując z Józefem Majerem oraz opracowując spis surowców i preparatów dopuszczonych do użycia w krakowskich szpitalach. Ponadto, był pionierem w Polsce, jeśli chodzi o zastosowanie mikroskopu w badaniach farmakognostycznych i prowadził badania nad zastosowaniem wód mineralnych w lecznictwie. Zbadał wody mineralne w Cegiełce koło Wysowej (obecnie Cigeľka na Słowacji), w zakopiańskiej Jaszczurówce oraz w Rabce. Jego dorobek to także szkice biograficzne wielu wybitnych uczonych, takich jak Fryderyk Hechel i Florian Sawiczewski.

Skobel był członkiem Akademii Umiejętności od 11 maja 1872 roku. Przez pewien czas pełnił rolę wiceprezesa Towarzystwa Naukowego Krakowskiego oraz, razem z Józefem Dietlem, współzałożył Komisję Balneologiczną w 1858 roku. W latach 1860–1876 był członkiem honorowym Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Ukończona przez niego działalność miała wpływ na społeczność intelektualną, a zmarł, gdzie spoczął na cmentarzu Rakowickim w grobowcu rodzinnym w kwaterze 49b.

W 1849 roku Fryderyk Skobel został wybrany na prezesa Konsystorza Ewangelickiego w Wolnym Mieście Krakowie. Po jego rozwiązaniu w 1850 roku zaczął pełnić rolę wieloletniego kuratora krakowskiego zboru ewangelickiego (reformowanego i luterańskiego).

Wybrane publikacje naukowe

Fryderyk Skobel pozostawił po sobie znaczną spuściznę naukową, zawierającą wiele istotnych publikacji. Oto wybrane tytuły jego prac, które wpisują się w historię medycyny oraz językoznawstwa:

• Commentatio medico-practica sistens conspectum medicamnium et methodorum tractandae syphilidis sine hydrargyro (1833),
• Uwagi nad niektóremi wyrazami lekarskimi (1835),
• O pojęciu choroby, ze stanowiska filozofii natury (1837),
• Słownik anatomiczno-fizyologiczny (1838),
• O użyciu lekarskim wody morskiej (1840),
• Niemiecko-polski słownik wyrazów lekarskich (1842),
• O wodach lekarskich robionych w porównaniu z rodzimemi (1844),
• O równoważnikach farmakodynamicznych dla głównych składników wód lekarskich (1861),
• Słownik łacińsko-polski wyrazów lekarskich (1868),
• O skażeniu języka polskiego w dziennikach w Galicyi. Spostrzeżenia i uwagi Prof. Dra F. K. Skobla w Drukarni Akademickiej pod zarządem K. Mańkowskiego. Kraków (1872/1874/1877).

Prace te odzwierciedlają nie tylko jego talent jako naukowca, ale również pasję do zgłębiania tajników medycyny i języka. Każda z publikacji przyczyniała się do rozwoju wiedzy w tych dziedzinach.

---

Oceń: Fryderyk Skobel

---