Żyleta to potoczna nazwa północnej trybuny Stadionu Wojska Polskiego im. Marszałka Józefa Piłsudskiego, usytuowanego przy ul. Łazienkowskiej 3 w Warszawie. To właśnie na tym stadionie swoją siedzibę ma Legia Warszawa, a trybuna ta jest szczególnie ważna dla fanów tego klubu.
Historicznie rzecz biorąc, od momentu otwarcia obiektu aż do lata 70. była ona znana jedynie jako trybuna otwarta. Warto zauważyć, że na starym stadionie nigdy nie zadaszono tej części obiektu.
Po zakończeniu prac związanych z przebudową stadionu Legii, kultową „Żyletę” przeniesiono na tylną trybunę północną, zlokalizowaną za jedną z bramek. Dziś jest w stanie pomieścić około 8 tysięcy kibiców, rozciągając się na dwóch piętrach.
Na większości meczów, w trakcie których Legia Warszawa występuje na swoim boisku, trybuna ta zapełnia się do ostatniego miejsca, świadcząc o oddaniu i pasji jej fanów.
Historia trybuny
Budowa „trybuny otwartej” została zakończona w lipcu 1930 roku, kiedy to stadion Legii Warszawa zyskał nową jakość. Ta konstrukcja składała się z wału ziemnego oraz betonowych stopni i mogła pomieścić 4500 kibiców, którzy musieli stać. Pierwszym meczem, który odbył się na tym terenie, był pojedynek pomiędzy Legią Warszawa a CF Europa Barcelona, zakończony remisem 1:1, a miało to miejsce 9 sierpnia 1930 roku.
Okres II wojny światowej, zwłaszcza po roku 1944, przyniósł ze sobą znaczne zniszczenia tego obiektu. Jego częściowa odbudowa nastąpiła wiosną 1945 roku. W latach 40. i 50. XX wieku wprowadzono pierwsze miejsca siedzące, które składały się z 20 rzędów drewnianych ławek. W miarę upływu lat przeprowadzano kolejne modernizacje, dzięki czemu trybuna mogła pomieścić aż 8000-9000 osób.
Latem 1993 roku drewniane ławeczki ustąpiły miejsca prawie 6000 plastikowym fotelikom, które przyjęły barwy klubowe w postaci zielonego, czerwonego, czarnego oraz białego. W sierpniu 1999 roku, poprzedzając mecz Polska – Anglia, znacząca część tych foteli została wymieniona na nowe. Na początku lat 90. zgodnie z wnioskiem prawie wszystkich legijnych grup kibiców, trybuna zyskała imię Kazimierza Deyny, co symbolizowało jej wielkie znaczenie dla społeczności kibicowskiej.
14 listopada 2008 roku miało miejsce historyczne wydarzenie – ligowy mecz Legii Warszawa z Śląskiem Wrocław, zakończony wynikiem 4:0. To spotkanie było jednocześnie ostatnim, które odbyło się na „Żylecie” w jej dotychczasowej formie, a po nim trybuna została zamknięta.
Nowa era dla tej trybuny rozpoczęła się 7 sierpnia 2010 roku, kiedy otwarto nowy obiekt piłkarski. Od tego momentu kibice zaczęli dopingować drużynę z północnej części stadionu, co przyniosło świeże inspiracje do organizacji ruchu kibicowskiego.
25 listopada 2023 roku, podczas meczu Legia Warszawa z Wartą Poznań, zorganizowano huczne obchody 50. urodzin Żylety, a z tej okazji klub stworzył specjalną koszulkę meczową z symbolem żyletki umieszczonym na karku.
Historia nazwy
Nazwa „Żyleta” po raz pierwszy pojawiła się w kontekście trybuny otwartej stadionu Legii w latach 70. XX wieku. Na nazwę tę miała wpływ tablica reklamowa żyletek marki Iridium, która znajdowała się nad środkowym sektorem trybuny, znanym jako sektor 11. Jej członkowie Klubu Kibica zaczęli posługiwać się tym terminem już w trakcie meczów, początkowo odnosząc się jedynie do konkretnego sektora. Jednak z biegiem czasu słowo to zaczęło być używane przez szeroką rzeszę fanów Legii, aż w końcu zaczęło odnosić się do całej trybuny. Zarówno sama nazwa, jak i jej znaczenie szybko się przyjęły wśród kibiców.
Opis budowli
Trybuna, znana jako Żyleta, została stworzona w oparciu o sztucznie usypany wał ziemny, który został wzmocniony i stabilizowany mechanicznie. Jej konstrukcja zawiera elementy żelbetowe, takie jak schody, przejścia techniczne oraz ewakuacyjne, a także wylewki, które tworzą miejsca siedzące. Poza tym, w budowie zastosowano stalowo-metalowe elementy, a wśród nich bariery ochronne, poręcze oraz płoty. Interesującym aspektem jest obsianie tylnej części trybuny, znajdującej się pomiędzy schodami wejściowymi a wyjściowymi, trawą. Żyleta charakteryzuje się tym, że nie posiada dachu.
Trybuna jest w stanie pomieścić 4724 osoby, wszystkie na siedząco, i jest podzielona na siedem sektorów oznaczonych numerami: 8, 9, 10, 11, 12, 13 oraz 14. Każdy z sektorów zawiera 15 rzędów plastikowych fotelików w barwach klubowych, które są podzielone na kolory: zielony (3 sektory), czerwony (2 sektory), czarny (2 sektory) oraz biały. Co więcej, w pięciu centralnych sektorach (9, 10, 11, 12, 13) zamontowane są białe krzesełka, ułożone w sposób tworzący nazwę klubu „LEGIA”.
Historia Żylety w kontekście działalności kibiców ściśle łączy się z grupą ultrasowską „Cyberfani”, która zawiązała się jesienią 1999 roku poprzez legijne forum internetowe, a zakończyła swoją działalność w maju 2005 roku. Współczesnymi spadkobiercami ich tradycji są „Nieznani Sprawcy”, z których część stanowią byli członkowie „Cyberfanów”. Działania obu grup są wspierane przez Stowarzyszenie Kibiców Legii Warszawa, założone w 2002 roku.
Cykl prezentacji wizualnych, znanych jako kartoniady, organizowanych przez te grupy, zyskał popularność, a pierwsza z nich miała miejsce 18 października 2001 roku przed meczem Pucharu UEFA z ekipą Valencii CF.
Warto dodać, że fragment ekspozycji pt. „Żylecie” można zobaczyć w Muzeum Legii Warszawa im. Wiktora Bołby, które mieści się pod trybuną.
Przypisy
- 50. urodziny słynnej "Żylety" w Warszawie. Będzie wielkie świętowanie! [online], www.eska.pl [dostęp 25.11.2023 r.]
- PAP: Piłkarska LE – Legia przekazała do sprzedaży dodatkowe bilety. 14.02.2012 r. [dostęp 09.03.2012 r.]
- Marcin Nowak: Nowa „Żyleta” zamknięta – Legia protestuje. Polskie Radio, 10.03.2011 r. [dostęp 09.03.2012 r.]
- wp.pl: Oprawa Legii na meczu z PSV. 12.01.2011 r. [dostęp 09.03.2012 r.]
- Marcin Bodziony: Pożegnanie Żylety. 28.09.2008 r. [dostęp 09.03.2012 r.]
- Stefan Szczepłek: Pożegnanie Żylety z Łazienkowskiej. Rzeczpospolita, 15.11.2008 r. [dostęp 30.06.2010 r.]
- Łukasz Kamiński: Żyleta – dr Jekyll i mr Hyde. gazeta.pl, 16.11.2008 r. [dostęp 08.03.2012 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Obiekty sportowe":
Stadion Narodowy im. Kazimierza Górskiego w Warszawie | Stadion Polonii Warszawa | Stadion Wojska Polskiego w Warszawie | Stadion Hutnika Warszawa | Hala Torwar | Tor wyścigów konnych Służewiec | Hala widowiskowo-sportowa przy ul. Poezji w Warszawie | MOS Wola Warszawa | Stadion Marymontu Warszawa | Stadion OSiR Ursus | Polonia Warszawa (pływanie) | Stegny (tor łyżwiarski) | Hala OSiR Bemowo | Stadion Agrykola | Pawilon sportowo-administracyjny Stadionu Dziesięciolecia | Arena Ursynów | AZS Politechnika Warszawska (piłka siatkowa kobiet) | Stadion Poloneza WarszawaOceń: Żyleta (Legia Warszawa)