Edmund Czaplicki, urodzony 30 października 1904 roku w Warszawie, był wybitnym polskim sportowcem, który zdobył uznanie zarówno na lodowych taflach, jak i na wodach wioślarskich. W swojej karierze zdobył miano olimpijczyka, uczestnicząc w Zimowych Igrzyskach Olimpijskich w 1928 roku, które miały miejsce w Sankt Moritz.
Oprócz zamiłowania do sportu, Edmund Czaplicki odznaczał się również patriotyzmem, służąc jako podporucznik saperów rezerwy w Wojsko Polskim. Niestety, jego życie zostało tragicznie przerwane wiosną 1940 roku w Charkowie, kiedy to stał się jedną z wielu ofiar zbrodni katyńskiej.
Życiorys
Młodość i służba wojskowa
Edmund Czaplicki przyszedł na świat 30 października 1904 roku w Warszawie, w rodzinie o kolejarzowskich tradycjach. Jego ojciec, Aleksander, oraz matka, Karolina z Boczkowskich, dali mu podstawy do dalszego rozwoju. W 1915 roku wspólnie z rodzicami przeniósł się do Rosji, gdzie uczęszczał do pomyślnie wspominanego Gimnazjum w Połtawie. Po wojennych zawirowaniach, latem 1918, wrócił do Warszawy, aby kontynuować swoją edukację w stolicy.
W trudnych warunkach wojny polsko-bolszewickiej Czaplicki zademonstrował zaangażowanie jako kurier Oddziału III Sztabu Ministerstwa Spraw Wojskowych. W 1923 roku zdał maturę w Gimnazjum Męskim Kazimierza Kulwiecia, co umożliwiło mu rozpoczęcie studiów na wydziale elektroniki Politechniki Warszawskiej. Jednakże z powodów materialnych musiał przerwać naukę. W 1930 roku Czaplicki odbył służbę wojskową w Szkole Podchorążych Rezerwy Saperów w Modlinie, a następnie powrócił na studia. Został mianowany podporucznikiem rezerwy przez Prezydenta RP, uzyskując 30. lokatę w korpusie oficerów inżynierii i saperów, co świadczyło o jego wysokich kwalifikacjach.
Kariera sportowa
Edmund był również kobietą sportu, wykazując talent w różnych dyscyplinach. W okresie zimowym jego uwagę przyciągał hokej na lodzie, natomiast latem zaangażował się w wioślarstwo, reprezentując AZS Warszawa. W roli bramkarza występował w drużynie hokejowej tego klubu, gdzie w latach 1927-1930 osiągnął niezwykłe sukcesy, zdobywając cztery tytuły mistrza Polski. Oprócz tego, w latach 1926-1927 brał udział w europejskich mistrzostwach hokejowych, gdzie Polska zdobyła 4. miejsce. W 1928 roku zdobył tytuł akademickiego mistrza świata w tej dyscyplinie.
Uczestniczył także w igrzyskach olimpijskich w Sankt Moritz, gdzie reprezentacja Polski zakończyła swoje zmagania po remisie 2:2 z Szwecją oraz przegranej z Czechosłowacją 2:3, co zamknęło ich występ na fazie grupowej. W sumie, Czaplicki wystąpił w 15 spotkaniach reprezentacji Polski, a jego działalność w Polskim Związku Hokeja na Lodzie obejmowała pełnienie funkcji sekretarza w latach 1927-1928 oraz działacza w latach 1933-1934.
Hokej na lodzie
Jako wszechstronny sportowiec, Edmund Czaplicki koncentrował się na hokeju na lodzie, a jego występy w drużynie AZS Warszawa przyciągały uwagę zarówno kibiców, jak i krytyków sportowych. W ciągu swojej kariery odniósł wiele sukcesów, a jego umiejętności bramkarskie przyczyniły się do licznych zwycięstw jego drużyny.
Wioślarstwo
W dziedzinie wioślarstwa, Czaplicki rozpoczął karierę w połowie lat dwudziestych, gdzie pełnił rolę sternika zarówno w czwórce, jak i ósemce. W 1927 roku wywalczył mistrzostwo Polski w ósemce, a także zdobył brązowy medal na Mistrzostwach Europy, odnosząc sukcesy na najważniejszych arenach sportowych. Choć nie mógł wystąpić na igrzyskach olimpijskich w Amsterdamie, jego zaangażowanie jako instruktora sekcji wioślarskiej AZS Warszawa miało istotny wpływ na rozwój tej dyscypliny w Polsce.
Dalsze losy
W trakcie II wojny światowej, po brutalnej agresji ZSRR na Polskę, Edmund Czaplicki znalazł się w poważnych tarapatach. W niejasnych okolicznościach został wzięty do niewoli przez sowieckie władze i osadzony w obozie w Starobielsku, gdzie losy jego życia przybrały tragiczny obrót.
Wiosną 1940 roku, z rąk funkcjonariuszy NKWD, Czaplicki został zamordowany w Charkowie. Jego ciało potajemnie pochowano w bezimiennej mogile zbiorowej w Piatichatkach. Warto dodać, że od 17 czerwca 2000 roku w tym miejscu znajduje się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu, upamiętniający tragiczne losy wielu ludzi. Czaplicki figuruje również na liście Gajdideja pod numerem 3694.
W celu uhonorowania jego pamięci, został umieszczony symboliczny grób na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 315, rząd 4, grób 4), co świadczy o uznaniu jego zasług w historii Polski.
Dnia 5 października 2007 roku minister obrony narodowej, Aleksander Szczygło, przyznał mu pośmiertnie stopień porucznika. Uroczystość ogłoszenia awansu miała miejsce 9 listopada 2007 roku w Warszawie, podczas wydarzenia pod nazwą „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Takie działania mają na celu zachowanie pamięci o bohaterach, których losy zostały tragicznie zaprzepaszczone w historii naszego narodu.
Ordery i odznaczenia
Edmund Czaplicki został odznaczony wieloma wyróżnieniami za swoje osiągnięcia i wkład w rozwój sportu w Polsce. Wśród jego najważniejszych nagród znajduje się Brązowy Krzyż Zasługi, który przyznano mu 19 marca 1931 roku. To odznaczenie zostało mu nadane „za zasługi na polu rozwoju sportu”.
Przypisy
- Cmentarz Stare Powązki: ALEKSANDER CZAPLICKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 09.03.2023 r.]
- „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 15.09.2023 r.]
- Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 26.08.2024 r.]
- Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl [dostęp 28.08.2024 r.]
- Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 17.09.2024 r.]
- Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 141 [dostęp 07.11.2024 r.]
- Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 05.10.2007 r. w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie.
- Wryk 2015, s. 180.
- Wryk 2015, s. 181.
- Wryk 2015, s. 182.
- Księga Cmentarna Charkowa 2003, s. 76.
- Księga Cmentarna Charkowa 2003, s. LXXIV.
- Rybka i Stepan 2021, s. 174.
Pozostali ludzie w kategorii "Sport i rekreacja":
Ryszard Bitner (pilot) | Teresa Sukniewicz-Kleiber | Magdalena Jedlewska | Ewelina Wilińska | Piotr Szybilski | Agnieszka Kobus-Zawojska | Bartosz Bachorski | Antoni Chmielewski | Paweł Skrzecz | Andrzej Kudelski (zapaśnik) | Radosław Piesiewicz | Joanna Hentka | Katarzyna Demianiuk | Maja Włoszczowska | Maria Cześnik | Dorota Kuczkowska | Edward Bryzemejster | Marcin Lubiejewski | Lejzor Szrajbman | Krzysztof WierzbowskiOceń: Edmund Czaplicki