Polskie Zakłady Optyczne

Przedsiębiorstwa

Polskie Zakłady Optyczne, znane również jako PZO, to przedsiębiorstwo z bogatą historią, które zostało założone w 1921 roku w Warszawie. Jego założycielami były wybitne postacie w dziedzinie przemysłu, takie jak Kazimierz Mieszczański, Georg Cor, Karol Hercyk, Henryk Kolberg oraz Ich współpracownicy.

Od momentu powstania, firma stała się znaczącym graczem na rynku optycznym, a jej historia jest ściśle związana z rozwojem przemysłu w Polsce.

Historia

„Historia Polskich Zakładów Optycznych ma swoje korzenie w fabryce aparatów optycznych, która została założona w 1899 roku. Początkowo funkcjonowały one jako „Fabryka Aparatów Optycznych i Precyzyjnych H. Kolberg i s-ka”. Przełomowym momentem, który przyspieszył rozwój zakładu, był znaczący kontrakt z III Departamentem Artylerii i Uzbrojenia Ministerstwa Spraw Wojskowych, dotyczący zamówienia 1000 lornetek.

Aby sprostać rosnącym wymaganiom produkcyjnym, w czerwcu 1926 roku zainwestowano w nową lokalizację, kupując teren z budynkami przy ul. Grochowskiej 316, gdzie wcześniej mieściła się produkcja tabakierków. Niestety, lata 1930-1931 przyniosły firmie trudności związane z ogólnym kryzysem gospodarczym w Polsce. W tym okresie francuscy inwestorzy nabyli kontrolny pakiet akcji, a zakład przyjął nową nazwę – Polskie Zakłady Optyczne S.A.

Podczas II wojny światowej, zakład znalazł się pod kontrolą niemieckiej firmy Zeiss–Jena. W połowie 1944 roku, w obliczu zbliżającego się frontu, produkcja zostały jednak przerwana. Wkrótce po tym doszło do zniszczeń, gdyż niemieckie wojska wywiozły maszyny, a budynki zostały zniszczone w wyniku działań wojennych.

W 1951 roku, w wyniku decyzji Ministerstwa Przemysłu Ciężkiego, zakład przeszedł rozbudowę i rozpoczął produkcję nowych wyrobów, które cieszyły się powodzeniem na rynkach zachodnich. Do lat 80. XX wieku PZO specjalizowało się w wytwarzaniu różnorodnych wyrobów precyzyjno-optycznych, takich jak mikroskopy, instrumenty geodezyjne, lornetki, lupy oraz rzutniki. W okresie tym produkowany był również sprzęt wojskowy dedykowany Układowi Warszawskiemu. W 1969 roku przejęto także Warszawskie Zakłady Fotooptyczne, co poszerzyło ofertę o produkcję aparatów i akcesoriów fotograficznych.

Reformy z 1989 roku spowodowały spadek aktywności w Produkcji zbrojeniowej oraz w jednostkach finansowanych z budżetu państwowego. Dnia 2 listopada 1995 roku, przedsiębiorstwo państwowe PZO przekształcono w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa. Następnie, 14 maja 1996 roku, Ministerstwo Przekształceń Własnościowych wpisało akcje PZO S.A. do Narodowych Funduszy Inwestycyjnych.

W chwili obecnej Polskie Zakłady Optyczne składają się z kilku spółek zależnych, w tym PZO Mikroskopy i Wyroby Optyczne Sp. z o.o., która koncentruje się na produkcji sprzętu optycznego dla sektora cywilnego. Proces produkcji trwa w tej samej lokalizacji. Część obiektów sprzedano deweloperom, aby przekształcić je w lofty. Główna firma PZO zakończyła produkcję cywilną wokół roku 2010, a w tej chwili specjalizuje się w wytwórczości sprzętu wojskowego.

Filia w Rzeszowie powstała w 1970 roku, początkowo planując budowę czterech budynków przy ul. Zwierzynieckiej 4, z myślą o Polskim Centrum Optycznym. Realizacja zakończyła się na jednym obiekcie, który pierwotnie miał pełnić rolę biurowca. Pod koniec lat 80. rzeszowska filia zatrudniała przeszło 500 pracowników, produkując pojedyncze elementy optyczne i montując proste urządzenia optyczne. W 1992 roku zakład niezależnia się od centrali w Warszawie i przyjmuje nazwę Optores, przechodząc w 1993 roku proces prywatyzacji, a finalnie w 1997 roku zostaje zamknięty. Na bazie dawnych zasobów ludzkich i maszyn powstaje w 1997 roku nowa inicjatywa w Rzeszowie, czyli firma Optica sp. z o.o., która w 2002 roku przekształca swoją nazwę na B&M Optik Sp. z o.o.

PZO są (były) producentem wszelkiego rodzaju sprzętu optycznego

Polskie Zakłady Optyczne były znane jako producent sprzętu optycznego różnego rodzaju. Oferowały one bogaty asortyment, który obejmował:

  • aparaty fotograficzne, w tym modele takie jak Start (I, B, II, 66, 66S), Fenix (I, Ib, II), Ami oraz Alfa (1 i 2),
  • obiektywy fotograficzne, na przykład Poloxer 210/4,5,
  • powiększalniki fotograficzne, z modelami takimi jak Krokus (II,3,44,66 Color), Mak oraz Beta,
  • obiektywy powiększalnikowe, wśród których był Janpol Color,
  • rzutniki do przeźroczy, w tym Narcyz, Diapol, Diapol Automat (zdalnie sterowany), Krokus TF (zdalnie sterowany) oraz Krokus AF (autofocus, zdalnie sterowany),
  • przeglądarki do przezroczy, takie jak Krokus DIA i Krokus DIA (wersja bateryjna),
  • mikroskopy, które obejmowały mikroskopy medyczne, laboratoryjne, stereoskopowe oraz szkolne (na przykład model Mikros),
  • noktowizory,
  • refraktometry,
  • kolimatorów,
  • teodolity, niwelatory i różnego rodzaju przyrządy geodezyjne,
  • optyczne przyrządy pomiarowe (produkcja zakończona),
  • mikroskopy warsztatowe (pomiarowe) w wersji małych oraz dużych,
  • mikrointerferometry (gładkościomierze optyczne),
  • okulary mikrometryczne,
  • płaskie płytki interferencyjne – jednostronne i dwustronne o średnicach 45, 60, 80 i 100 mm, w klasach dokładności I i II – do sprawdzania przywieralności oraz płaskości powierzchni przyrządów pomiarowych,
  • serię czterosztukowych kompletów płytek interferencyjnych płasko-równoległych (PRP-I, PRP-II i PRP-III) – do oceny płaskości i równoległości powierzchni pomiarowych przyrządów pomiarowych.

Przypisy

  1. MichałM. Krasucki MichałM., Warszawskie dziedzictwo postindustrialne, Warszawa: Fundacja Hereditas, 2011 r., s. 75, ISBN 978-83-931723-5-1 [dostęp 16.01.2024 r.]
  2. Jan Górski: Drugie narodziny miasta. Warszawa 1945. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1976 r., s. 14.

Oceń: Polskie Zakłady Optyczne

★★★★★
Średnia ocena:4.79 Liczba ocen:25